پانکراس یا لوزالمعده غده‌ای است که در ناحیه شکم قرار گرفته است. این غده با ترشح آنزیم‌ها و هورمون‌هایی به هضم غذا و نیز کنترل قند خون کمک می‌کند. غده پانکراس هم مثل سایر ارگان‌های بدن می‌تواند درگیر سرطان شود. به گفته انجمن سرطان آمریکا، سرطان پانکراس عامل 3 درصد از سرطان‌های کشور آمریکا است و علت 7 درصد از مرگ‌ومیرهای ناشی از سرطان در این کشور است.
در متن پیش رو از مجله سلامت قصد داریم شما را با سرطان لوزالمعده ، علائم، تشخیص و درمان آن آشنا کنیم.
آنچه در این مقاله خواهید خواند:
- سرطان پانکراس چیست؟
- سرطان پانکراس چه علائمی دارد؟
- چه افرادی بیشتر در معرض ابتلا به سرطان پانکراس هستند؟
- این بیماری چه عوارضی دارد؟
- چطور از ابتلا به سرطان پانکراس پیشگیری کنیم؟
- چگونه سرطان لوزالمعده تشخیص داده می‌شود؟
- سرطان پانکراس چگونه درمان می‌شود؟
- امید به زندگی در مبتلایان به سرطان لوزالمعده چقدر است؟
سرطان پانکراس چیست؟
به تقسیم بی رویه سلول‌ها سرطان گفته می‌شود. سرطان هر بافتی از در بدن را می‌تواند درگیر کند؛ از جمله بافت غده پانکراس. این غده دو بخش درون‌ریز و برون‌ریز دارد. بخش برون‌ریز آنزیم‌هایی ترشح می‌کند که به هضم غذا کمک می‌کنند. بخش درون‌ریز هم دو هورمون انسولین و گلوکاگون را ترشح می‌کند. این هورمون‌ها وظیفه تنظیم قند خون را برعهده دارند.
به دلیل محل قرارگیری غده پانکراس، سرطان این محل عموماً دیر تشخیص داده می‌شود و تا مراحل پیشرفته علامتدار نمی‌شود.
سرطان پانکراس چه علائمی دارد؟
این نوع سرطان عموماً تا زمانی که به مراحل پیشرفته نرسد، علامتی ایجاد نمی‌کند. از این رو هیچ علامتی نیست که در مراحل اولیه سرطان لوزالمعده را نشان دهد. حتا در مراحل پیشرفته هم سرطان لوزالمعده ممکن است علائم اختصاصی نداشته و علائمش با دیگر بیماری‌ها مشترک باشد. از جمله علائم سرطان پانکراس می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش اشتها
- کاهش وزن ناخواسته
- درد شکم یا درد بخش پایینی کمر
- لخته خون
- زردی( زرد شدن پوست یا صلبیه چشم)
- افسردگی
چه افرادی بیشتر در معرض ابتلا به سرطان پانکراس هستند؟
از جمله عواملی که می‌توانند احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش دهند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مصرف سیگار
- ابتلا به دیابت
- التهاب مزمن سرطان پانکراس( پانکراتیت)
- سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان لوزوالمعده
- چاقی
- سنین بالا؛ اکثر مبتلایان پس از 65 سالگی بیماری‌شان تشخیص داده می‌شود
این بیماری چه عوارضی دارد؟
با پیشرفت سرطان پانکراس عوارضی رخ می‌دهد، از جمله:
- کاهش وزن: عوامل مختلفی منجر به کاهش وزن در صورت ابتلا به سرطان لوزوالمعده می‌شوند؛ از دست رفتن انرژی، تهوع و استفراغ از جمله عواملی هستند که باعث تحریک کاهش وزن در بیماران مبتلا به سرطان می‌شوند.
- زردی: سرطان لوزوالمعده درصورتی که منجر به انسداد مجاری کبدی شود، می‌تواند باعث بروز زردی شود. در زردی رنگ پوست و سفیدی چشم به زردی می‌زند.
- درد: رشد تومور باعث فشار بر روی اعصاب ناحیه شکم شده و درنهایت منجر به درد شود. در این موارد تجویز مسکن می‌تواند کمک‌کننده باشد.
- انسداد روده: سرطان پانکراس درصورتی که به قسمت ابتدایی روده باریک( دئودنوم) فشار آورد، می‌تواند تخلیه مواد غذایی هضم‌شده از روده را مختل کرده و درنهایت منجر به انسداد روده شود.
چطور از ابتلا به سرطان پانکراس پیشگیری کنیم؟
هیچ راه قطعی برای پیشگیری از سرطان پانکراس وجود ندارد. با این حال با انجام کارهای زیر می‌توانید ریسک ابتلا به سرطان لوزالمعده را در خود کاهش دهید:
- سیگار نکشید.
- وزنتان را در محدوده نرمال حفظ کنید.
- یک رژیم غذایی سالم را انتخاب کنید.
درصورتی که در خانواده‌تان فردی مبتلا به سرطان پانکراس است، خوب است با یک متخصص ژنتیک مشورت کنید تا ریسک ابتلا به سرطان لوزالمعده را در شما ارزیابی کند.
چگونه سرطان لوزالمعده تشخیص داده می‌شود؟
سرطان پانکراس هرچه زودتر تشخیص داده شود، شانس بهبودی بیشتر است. از این رو درصورتی که هرگونه علامت غیرطبیعی داشتید که بعد از مدتی برطرف نشد، لازم است در اسرع وقت با پزشک خود در این باره مشورت کنید.
برای تشخیص، پزشک ابتدا شرح حال دقیقی از علائم و سابقه قبلی بیماری‌هایتان از شما می‌گیرد. در ادامه ممکن است هر یک از تست‌های تشخیصی زیر را برای شما درخواست کند:
- CT-scan یا MRI برای این که تصویر کامل و دقیقی از پانکراس به دست آِید.
- سونوگرافی اندوسکوپیک، در این شیوه پزشک یک لوله باریک و منعطف را که انتهای آن یک دوربین متصل است، وارد شکم می‌کند تا تصویر دقیقی از پانکراس به دست دهد.
- بیوپسی یا نمونه بافتی از غده پانکراس
- تست‌های خونی که سطح تومورمارکرهایی از قبیل CA 19-9 را در خون اندازه‌گیری می‌کنند.
سرطان پانکراس چگونه درمان می‌شود؟
درمان سرطان لوزالمعده بستگی به این دارد که در چه مرحله‌ای تشخیص داده شود. هدف از درمان سرطان پانکراس دو چیز است: مرگ سلول‌های سرطانی و جلوگیری از گسترش سلول‌های سرطانی به نقاط دیگر بدن.
کاهش وزن، انسداد روده، درد شکم و نارسایی کبد از جمله عوارضی هستند که در طول درمان سرطان لوزالمعده ایجاد شوند.
جراحی
انتخاب جراحی به عنوان درمان سرطان پانکراس به دو عامل بستگی دارد: محل سرطان و میزان پیشرفت آن. در طول جراحی، ممکن است همه یا بخشی از غده پانکراس برداشته شود.
جراحی می‌تواند تومور اصلی را محدود کند اما نمی‌تواند از گسترش تومور به نواحی دیگر بدن جلوگیری کند. با این حال درمان جراحی برای افرادی که در مراحل پیشرفته بیماری هستند، مناسب نیست.
پرتودرمانی
درصورتی که سرطان پانکراس به مناطق دیگری از بدن گسترش یابد، لازم است به فکر روش‌های دیگر درمانی باشید. در پرتودرمانی از اشعه ایکس و یا سایر منابع انرژی برای کشتن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود.
شیمی درمانی
در این شیوه از داروهایی استفاده می‌شود که از رشد سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌کنند.
درمان تارگتد
در این شیوه از داروهایی که سلول‌های سرطانی را هدف گرفته و آن‌ها را می‌کشد، استفاده می‌شود. این داروها طوری طراحی شده‌اند که به سلول‌های سالم یا نرمال آسیب نمی‌زنند.
امید به زندگی در مبتلایان به سرطان لوزالمعده چقدر است؟
سرطان لوزالمعده یکی از کشنده‌ترین سرطان‌ها در سراسر جهان است. متاسفانه بسیاری از بیماران تا مراحل پیشرفته، بیماری‌شان تشخیص داده نمی‌شود. امید به زندگی در تمام مراحل سرطان پانکراس حدود 9 درصد است.
با این حال دنبال کردن توصیه‌های پزشک در این باره می‌تواند کمک‌کننده باشد:
- مصرف مکمل‌های آنزیم‌های پانکراس برای تقویت هضم غذاها
- مسکن‌ها
- پیگیری منظم درمان، حتی در صورتی که سرطان پانکراس به طور کامل درمان شده باشد.
جمع بندی
غده لوزالمعده در پشت معده قرار دارد. این غده هم مثل سایر ارگان‌های بدن می‌تواند درگیر سرطان شود. سرطان این ناحیه عموماً به دلیل موقعیت قرارگیری تا مراحل پیشرفته تشخیص داده نمی‌شود. کاهش وزن ناخواسته، بی‌اشتهایی و زردی از جمله علائم بیماری در مراحل پیشرفته است.
جراحی، شیمی‌درمانی و پرتودرمانی از جمله درمان‌های دردسترس برای هستند.
