هورمون‌ها نقشی کلیدی در حفظ سلامت بدن زنان ایفا می‌کنند و همچنین عوارض اختلال هورمونی در زنان می‌تواند بسیار پدید بیاید. در صورتی که هورمون‌ها به درستی عمل نکنند، بسیاری از عملکردهای حیاتی بدن از جمله تنظیم دمای بدن، کنترل متابولیسم یا همان سوخت‌وساز، توانایی باروری و نیز رشد و تکامل اعضای مختلف بدن دچار اختلال می‌شود.
برخی از هورمون‌های خاص در بدن زنان وظیفه تنظیم باروری و چرخه‌های قاعدگی را برعهده دارند. به هم خوردن تعادل این هورمون‌ها می‌تواند عوارض جانبی متعددی را ایجاد کند که از آن‌ها با نام عوارض اختلال هورمونی در زنان یاد می‌شود. در مقاله پیش رو از کلینیک غدد و دیابت قصد داریم شما را با عوارض ناشی از اختلالات هورمونی زنان آشنا کنیم.
عوارض اختلال هورمونی در زنان؟
هورمون‌ها درحقیقت پیام‌رسان‌های شیمیایی بدن هستند که وظیفه تنظیم بسیاری از عملکردهای بدن را برعهده دارند. اگرچه نوسان سطح هورمون‌ها در طول شبانه‌روز یا در مقاطع مختلفی از زندگی مثل بارداری، یائسگی یا پریود طبیعی است با این حال بیماری‌ها و داروهای مختلفی هم هستند که می‌توانند منجر به بهم خوردن تعادل سطح هورمون‌ها در بدن و ایجاد عوارض اختلال هورمونی در زنان شوند.
- افزایش وزن و افزایش اشتها
- کاهش وزن ناگهانی
- بی‌نظمی پریود
- اختلالات خواب
- آکنه مزمن
- خشکی پوست
- اختلال حافظه
- احساس خستگی مداوم
- تعریق شبانه
- افسردگی و نوسان خلق‌وخو
- ریزش مو و نازک شدن موها
- سردرد
- خشکی واژن
در ادامه شما را با عوارض اختلال هورمونی در زنان بیشتر آشنا می‌کنیم.
_________________________________________________________________
مطالعه بیشتر: درمان عفونت کلیه
_________________________________________________________________
افزایش وزن و افزایش اشتها
ممکن است به دنبال تغییر سطح هورمون‌ها مثلا در دوره یائسگی، دچار افزایش وزن شوید. با این حال برخی تغییرات هورمونی به صورت مستقیم بر وزن تاثیری نمی‌گذارد. در مقابل ممکن است با عوامل دیگری از قبیل افزایش سن یا سبک زندگی مرتبط باشد. برای مثال وقتی احساس افسردگی می‌کنید-که ممکن است ناشی از افت سطح استروژن باشد- امکان دارد که تمایل بیشتری به غذا خوردن داشته باشید.
کاهش وزن ناگهانی از عوارض اختلال هورمونی در زنان
غده تیروئید در تنظیم سرعت بدن در تبدیل مواد غذایی به انرژی، ضربان قلب و دمای بدن نقش دارد. درصورتی که غده تیروئید بیش از حد هورمون‌های تیروئیدی را تولید و ترشح کند، ممکن است دچار کاهش وزن ناخواسته شوید.
بی‌نظمی پریود
اغلب زنان با فاصله 21 تا 35 روز پریود می‌شوند. در صورتی که در این بازه زمانی پریود نمی‌شوید یا بعضی ماه‌ها اصلا پریود نمی‌شوید، این ممکن است علامتی از بهم خوردن تعادل هورمون‌های زنانه از جمله استروژن و پروژسترون در بدن باشد.
یکی از دلایل این اتفاق می‌تواند دوره پیش از یائسگی باشد که عموما در دهه 40 یا 50 زندگی رخ می‌دهد. با این حال بی‌نظمی پریود می‌تواند علامتی از یک بیماری مثل سندروم تخمدان پلی‌کیستیک باشد. در این مورد از عوارض اختلال هورمونی در زنان لازم است که با پزشک خود گفت‌وگو کنید.
اختلالات خواب
اگر به موقع خوابتان نمی‌برد یا احساس می‌کنید که خواب باکیفیتی ندارید، ممکن است ایراد از هورمون‌هایتان باشد. پروژسترون هورمونی است که از تخمدان‌ها ترشح می‌شود و به بدن کمک می‌کند تا به خواب برود. وقتی که سطح این هورمون در دوره قاعدگی افت می‌کند، ممکن است احساس کنید که خوابیدن برایتان دشوار است. سطح پایین هورمون استروژن هم می‌تواند باعث گرگرفتگی و تعریق شبانه شود که هر دوی این‌ها خوابیدن را دشوار کرده و جزو عوارض اختلال هورمونی در زنان هستند.
آکنه مزمن
یک دوره کوتاه آکنه قبل یا حین پریود طبیعی است. اما جوش‌های مزمنی که بهبود نمی‌یابند، می‌توانند علامتی از یک اختلال هورمونی باشند. تولید بیش از حد هورمون‌های آندروژنی یا همان هورمون‌های مردانه، می‌تواند باعث شود که غدد چربی بیش از حد فعالیت کنند و سطح چربی پوست افزایش یابد. علاوه بر این آندروژن‌ها می‌توانند بر سلول‌های پوست داخل و اطراف فولیکول‌ها اثر بگذارند. هر دوی این موارد در کنار هم امکان دارد باعث مسدود شدن منافذ و ایجاد آکنه شود.
خشکی پوست یکی از عوارض اختلال هورمونی در زنان
تغییر سطح هورمون‌ها می‌تواند باعث تحریک خشکی پوست می‌شود. این مسئله به ویژه در دوره یائسگی بیشتر محتمل است. کم‌کاری تیروئید هم می‌تواند زمینه‌ساز خشکی پوست شود. یک متخصص پوست و مو در این موارد کمک‌رسان مناسبی به شمار می‌رود.
اختلال حافظه
محققین به خوبی نمی‌دانند که هورمون‌ها چگونه بر مغز اثر می‌گذارند. آنچه که تاکنون می‌دانند این است که تغییر در سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون می‌تواند بر حافظه اثر گذاشته و یادآوری برخی وقایع را دچار مشکل کند. علاوه بر این مشکلات مرتبط با حافظه و تمرکز هم در دوره یائسگی و پیش از یائسگی شایع است. با این حال این موارد همچنین می‌تواند علامتی از اختلالات تیروئیدی باشد؛ بنابراین اگر مشکلی در حافظه یا فکر کردن دارید، لازم است که پزشکتان را درجریان قرار دهید.
احساس خستگی مداوم
آیا همیشه احساس خستگی می‌کنید؟ خستگی یکی از شایع‌ترین علائم عوارض اختلال هورمونی در زنان است. ترشح بیش از حد هورمون پروژسترون می‌تواند باعث احساس خواب‌آلودگی شود. علاوه بر این درصورتی که غده تیروئید به اندازه کافی هورمون‌های تیروئیدی را ترشح نکند، سطح انرژی بدن ممکن است افت کند. مراجعه به متخصص غدد و انجام آزمایش خونی که در آن سطح هورمون‌ها اندازه‌گیری می‌شود، می‌تواند به تشخیص اختلالات هورمونی کمک کند.
تعریق شبانه
افت سطح هورمون استروژن می‌تواند باعث تعریق شبانه شود. این مشکل به ویژه در حوالی یائسگی بیشتر خودش را نشان می‌دهد. با این حال برخی اختلالات هورمونی زنان هم می‌تواند باعث تعریق شبانه شود.
افسردگی و نوسان خلق‌وخو
محققین عقیده دارند که افت سطح هورمون‌ها یا تغییر سریع در سطح آن‌ها می‌تواند باعث افت مود و افسردگی شود. استروژن هورمونی است که نقش مهمی را در تنظیم خلق‌وخو ایفا می‌کند.
ریزش مو و نازک شدن موها
وقتی برخی هورمون‌های زنانه مثل استروژن افت می‌کنند و در مقابل سطح آندروژن‌ها مثل تستوسترون افزایش می‌یابد، زمینه برای ریزش مو و نازک شدن موها فراهم می‌شود. این تغییرات را ممکن است در دوره بارداری، یائسگی و یا بعد از شروع قرص‌های ضدبارداری احساس کنید.
سردرد یکی از عوارض اختلال هورمونی در زنان
عوامل متعددی هستند که می‌توانند منجر به سردرد شوند. اما در برخی زنان افت سطح هورمون استروژن می‌تواند باعث تحریک سردرد شود. به همین علت است که ممکن است دقیقاً پیش از پریود یا حین آن سردرد را تجربه کنید. تجربه سردرد به طور منظم یا در زمان خاصی از ماه می‌تواند علامتی از این باشد که هورمون‌ها در ایجاد سردرد دخالت دارند.
خشکی واژن
خشکی واژن به صورت گهگاهی طبیعی است. اما اگر مداوم احساس خشکی یا تحریک‌پذیری در این ناحیه دارید، سطح پایین استروژن ممکن است در بروز آن دخیل باشد. هورمون‌ها نقش مهمی را در حفظ رطوبت واژن ایفا می‌کنند.
چطور از عوارض ناشی از اختلالات هورمونی زنانه جلوگیری کنیم؟
با انجام کارهای زیر می‌توانید احتمال بروز عوارض ناشی از اختلالات هورمونی زنانه را کم کنید:
- یک رژیم غذایی سالم و متعادل داشته باشید؛ مصرف قند و چربی را محدود کنید و میوه‌ها و سبزیجات را به رژیم غذایی خود اضافه کنید
- به طور منظم ورزش کنید
- سیگار نکشید و مصرف الکل را محدود کنید
نکته پایانی مقاله عوارض اختلال هورمونی در زنان
عوارض اختلال هورمونی در زنان می‌توانند با طیف وسیعی از علائم خودشان را نشان بدهند و در مقابل منجر به بروز مشکلات متعددی برای بدن شوند. درصورت بروز هرگونه علامت غیرطبیعی و شک به اختلالات هورمونی لازم است به پزشک مراجعه کنید. آن‌ها در صورت لزوم برایتان آزمایش خون درخواست می‌کنند و شما را به یک متخصص غدد و متابولیسم ارجاع می‌دهند.
