در این مقاله از مجله سلامت با تاثیر دیابت بر گوارش آشنا خواهید شد. دیابت که با عنوان «بیماری قند خون» در میان مردم شناخته می‌شود، عوارض گوناگونی دارد؛ این بیماری درصورت عدم کنترل می‌تواند اعضای مختلف بدن را به شکل‌های مختلف درگیر کند؛ سیستم گوارشی هم از این قاعده مستثنی نیست و درصورت ابتلا به دیابت می‌تواند دچار مشکل شود.
در متن پیش رو قصد داریم شما را با اختلالات گوارشی ناشی از دیابت و نحوه پیشگیری از آن‌ها آشنا کنیم.
آنچه در مقاله ” تاثیر دیابت بر گوارش ” خواهید خواند:
- آیا دیابت می‌تواند سیستم گوارشی را درگیر کند؟
- مشکلات گوارشی شایع مرتبط با دیابت
- چطور از بروز عوارض گوارشی دیابت پیشگیری کنیم؟
آیا دیابت می‌تواند سیستم گوارشی را درگیر کند؟
احتمالا تاکنون شنیده اید که بالا رفتن خون می‌تواند احتمال بروز بیماری‌های قلبی و عروقی را در آینده افزایش دهد؛ اما ممکن است برایتان جالب باشد که بدانید دیابت علاوه بر این عوارض، می‌تواند سیستم گوارشی را هم به شکل‌های گوناگون درگیر کند.
عدم کنترل قند خون، می‌تواند باعث آسیب اعصاب مناطق مختلف بدن شود؛ نوروپاتی یا آسیب اعصاب اغلب خودش را به صورت گزگز، بی‌حسی و درد نوک اندام‌ها نشان می‌دهد؛ اما نوروپاتی می‌تواند از این هم فراتر برود و اعضای درونی بدن از جمله سیستم گوارشی را هم درگیر کند. یبوست یکی از علائم شایع است، اما تنها علامت درگیری گوارشی نیست.
عدم کنترل قند خون می‌تواند سبب ایجاد عوارض گوارشی شود. در ادامه مقاله تاثیر دیابت بر گوارش با عوارض بیشتر دیابت بر سیستم گوارش آشنا خواهیم شد.
مشکلات گوارشی شایع مرتبط با دیابت
رفلاکس یا GERD
به بازگشت اسید معده به درون مری رفلاکس یا بازگشت معدی- مروی(GERD) گفته می‌شود؛ درصورتی که معده به درستی تخلیه نشود، محتویات اسیدی آن می‌توانند به درون مری پس زده شوند و باعث بروز علائمی از قبیل سوزش سردل و تلخی دهان شوند. قند خون بالا با آسیب به اعصاب معده درنهایت می‌تواند زمینه را برای ابتلا به ریفلاکس فراهم کند.
علاوه بر اصلاح سبک زندگی- کاهش وزن، رعایت رژیم غذایی، عدم مصرف سیگار و …- ، درمان دارویی و در موارد معدودی جراحی به درمان رفلاکس کمک می‌کنند.
گاستروپارزی یا فلج معده
یکی از اعصاب اصلی به نام عصب واگ پیام‌هایی برای عضلات معده می‌فرستد تا محتویات آن را وادار کند که به درون روده تخلیه شوند؛ درصورت آسیب این عصب در طی بیماری دیابت، تخلیه معده دچار مشکل می‌شود و غذا دیرتر وارد روده می‌شود. به این حالت «گاستروپارزی» یا فلج معده یا تاخیر در تخلیه معده گفته می‌شود که یکی از اثرات دیابت بر سیستم گوارشی می باشد. گاستروپارزی در زنان و مبتلایان به دیابت نوع 1 شایع‌تر است.
علائم گاستروپارزی شامل موارد زیر است:
- احساس پری بعد از کمی غذا خورن
- نفخ شکم یا احساس ناراحتی پس از صرف غذا
- درد بالای معده
- حالت تهوع یا استفراغ
- کاهش اشتها
- عدم کنترل قند خون
گفته می‌شود احتمال بروز این عارضه در افرادی که مدت زیادی از ابتلایشان به دیابت می‌گذرد، شایع‌تر است.
درمان‌های زیادی برای کمک به رفع این حالت دردسترس است؛ در قدم اول تغییر رژیم غذایی می‌تواند تا حد زیادی به برطرف شدن علائم کمک کند. بهتر است وعده‌های غذایی کوچک با فیبر و چربی کم داشته باشید؛ در غیر این صورت پزشک ممکن است برایتان درمان دارویی شروع کند. در موارد بسیار شدید ممکن است جراحی ضرورت پیدا کند.
انتروپاتی دیابتی
انتروپاتی به معنای بیماری روده است؛ این حالت اغلب خودش را با اسهال و یبوست متناوب نشان می‌دهد که از برخی جهات علائم سندروم روده تحریک‌پذیر(IBS) را تقلید می‌کند. احتمال ابتلا به آن در صورت ابتلا به گاستروپارزی بالا می‌رود.
آسیب به اعصاب روده‌ای، عبور معمول غذا از سیستم گوارشی را دچار مشکل می‌کند. این مسئله در نهایت می‌تواند منجر به یبوست و فراهم شدن شرایط برای رشد باکتری‌ها شود؛ درنتیجه احتمال بروز اسهال هم در ادامه بالا می‌رود.
با این وجود بروز یبوست و اسهال ممکن است با عوارض جانبی ناشی از مصرف برخی داروها هم مرتبط باشد.
علاوه بر این ممکن است در ادامه دچار بی‌اختیاری دفع مدفوع شوید؛ این مسئله بعد از غذا خوردن بدتر می‌شود. پزشک ابتدا سایر دلایل از قبیل مشکلات تیروئیدی و عوارض داروها را رد می‌کند. در ادامه سعی می‌کند قند خونتان را کنترل و علائم را تا حد امکان برطرف نماید.
پیش از این که برای درمان یبوست یا اسهال دارویی مصرف کنید، با پزشک خود در این باره مشورت کنید؛ لازم است مطمئن شوید که با داروهای دیابت یا کنترل قند خون تداخل نداشته باشند.
کبد چرب غیرالکی
به تجمع چربی در کبد، «کبد چرب» گفته می‌شود؛ کبد چرب الکلی در کسانی که الکل مصرف نمی‌کنند یا مصرف کمی دارند، به دلیل دیابت یا چاقی بروز پیدا می‌کند.
درصورت ابتلا به کبد چرب غیرالکی کنترل قند خون دشوار می‌شود. با این وجود اغلب علامتی ایجاد نمی‌کند.
در حال حاضر درمان اختصاصی برای کبد چرب غیرالکلی وجود ندارد؛ پزشک ممکن است توصیه کند بیش از پیش قند خونتان را کنترل کنید؛ همچنین درصورت اضافه وزن، ممکن است توصیه کند که وزنتان را کم کنید و آن را به مقدار ایده‌آل برسانید.
سایر عوارض دیابت بر سیستم گوارشی
احتمال بروز اختلالات گوارشی زیر، در مبتلایان به دیابت نسبت به سایرین بیشتر است:
- هپاتیت سی( نوعی عفونت کبد)
- سیروز( زخم کبد)
- هموکروماتوز( تجمع آهن که می‌تواند باعث آسیب کبدی شود.)
چطور از تاثیر دیابت بر گوارش پیشگیری کنیم؟
فراموش نکنید که ابتلا به بیماری دیابت لزوما به این معنی نیست که شما عوارض گوارشی را تجربه خواهید کرد؛ راه‌های گوناگونی دردسترس است که می‌توانید با انجام آن‌ها احتمال بروز این عوارض را در خودتان کم کنید. در ادامه مقاله تاثیر دیابت بر گوارش یاد میگیرم گه چگونه اثرات دیابت بر سیستم گوارش را کاهش دهیم:
قند خونتان را به دقت کنترل کنید
قدم اول در پیشگیری از همه عوارض بیماری دیابت، کنترل صحیح قند خون و نگه داشتن سطح آن در محدوده تعیین‌شده است؛ قند خون بالا احتمال بروز بسیاری از عوارض دیابت از جمله عوارض گوارشی را بالا می‌برد. علاوه بر مصرف صحیح انسولین یا داروهای تجویزی توسط پزشک، لازم است قند خونتان را بطور منظم ارزیابی کنید و در فواصل تعیین‌شده آزمایش خون بدهید.
رژیم غذایی سالم حاوی قند و چربی کم انتخاب کنید
مطالعات نشان داده است که رژیم غذایی سالم جلوی پیشرفت سریع بیماری و بروز عوارض را می‌گیرد. بهتر است تا حد امکان مصرف غذاهای محتوی چربی‌های اشباع و کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده مثل ماکارونی و برنج را محدود کنید.
وعده‌های غذایی کوچک داشته باشید
به جای وعده‌های غذایی اصلی، بهتر است وعده‌های غذایی بیشتر اما کوچک‌تر داشته باشید. این کار در بهبود علائم رفلاکس و گاستروپارزی موثر است.
پس از صرف غذا دراز نکشید
با این که ممکن است دلتان بخواهد بعد از صرف غذا کمی بخوابید، اما بهتر است در برابر این کار مقاومت کنید. درصورت ابتلا به رفلاکس، نشستن یا راه رفتن پس از صرف غذا می‌تواند از بازگشت اسید معده به درون مری پیشگیری کند.
علائم گوارشی‌تان را نادیده نگیرید
درصورت بروزهر یک از علائم گوارشی از قبیل اسهال، یبوست، احساس پری زودرس و سوزش سردل لازم است که پزشکتان را سریعا در جریان قرار دهید.
نکته پایانی
برای کاهش تاثیر دیابت بر گوارش مثل سایر عوارض ناشی از بیماری، با کنترل صحیح قند خون قابل پیشگیری و یا به تاخیر انداختن هستند. با این حال درصورت بروز هر یک از علائم گوارشی لازم است سریعا پزشکتان را درجریان قرار دهید تا هرچه زودتر درمان موردنظر را دریافت کنید. هر چه دیرتر تحت درمان قرار بگیرید، احتمال پیشرفت عوارض بیشتر است.
چون که دیابت خیلی بیماری های دیگر را با خود به همراه می‌آورد شوهر م دقیقا همینطور شده است دیابت کنترل نشده دارد والان خیلی دلپیچه دارد ماهی چند بار اینطور می‌شود روزی چند بار بیرون روی شدید دارد حدود دوسال پیش سینوسش رو تخلیه موکور مایکوز میکردن وبعد چشمش نابینا شد وتخلیه کردن که بیشتر از حلقه چشمش رو درگیر کرده بود تازه یه مدت بود که خوب شده بود اما الان درگیر دل درد شدید است ودنبال دکتر خوب برای درمانش هستم