لیست داروهای کم کاری تیروئید به همراه مکانیزم،اثر،دوز و عوارض آن‌ها

آیا با دارو کم کاری تیروئید و مکانیسم اثر و عوارض آن آشنا هستید؟ کم‌ کاری تیروئید، بیماری‌ای است که در آن غده تیروئید دو هورمون تری‌ یدوتیرونین (T3) و تیروکسین (T4) را هرگز یا به اندازه کافی تولید نمی‌کند. غده تیروئید، عضوی کوچک از بدن است که در پایین حنجره قرار دارد و وظیفه سوخت‌ و ساز را به عهده دارد. غده هیپوفیز، هورمون تحریک‌کننده تیروئید (TSH) را ترشح می‌کند و باعث می‌شود که تیروئید برای ساخت و آزاد کردن هورمون‌های T3 و T4 تحریک شود.

کم‌ کاری غده تیروئید اولیه هنگامی اتفاق می‌افتد که حتی با وجود ترشح TSH از سوی غده هیپوفیز، تیروئید T3 و T4 را به اندازه کافی تولید نکند. کم‌ کاری تیروئید ثانویه هنگامی اتفاق می‌افتد که مقدار خیلی کمی TSH برای تحریک غده تیروئید وجود داشته باشد. علائم شایع این بیماری شامل خستگی، بدن‌درد، تپش قلب و بی‌نظمی قاعدگی است. اگرچه ممکن است هیچ درمانی برای کم‌ کاری تیروئید وجود نداشته باشد اما روش‌هایی برای کنترل این بیماری وجود دارد. در ادامه با انواع داروهایی که در کم‌ کاری تیروئید تجویز می‌شود آشنا می‌شوید.

انواع داروهای کم‌ کاری تیروئید

استفاده از نسخه‌های مصنوعی هورمون‌های تیروئید یکی از روش‌های درمانی معمول برای کم‌ کاری تیروئید است. لیوتیرونین (Liothyronine) با نامه‌ای تجاری سیتومل (Cytomel) و ترتروکسین (Tertroxin) نسخه‌ای مصنوعی از T3 است و لووتیروکسین (Levothyroxine) با نام‌های تجاری سینتروئید (Synthroid)، لووتیروئید (Levothroid) و لووکسیل (Levoxyl) جایگزین T4 است. در ادامه با انواع دارو کم کاری تیروئید بیشتر آشنا می‌شوید.

لیوتیرونین

لیوتیرونین جایگزین هورمون T3 می‌شود که بدر بیماری کم‌ کاری تیروئید امکان تولید آن به‌صورت طبیعی و از طریق غده تیروئید وجود ندارد. این دارو همچنین برای درمان انواع دیگر مشکلات تیروئید مانند انواع خاصی از گواتر و سرطان تیروئید و همچنین آزمایش انواع خاصی از بیماری تیروئید مورداستفاده قرار می‌گیرد.

دوز مصرف لیوتیرونین

این دارو هم به‌صورت خوراکی و هم به‌صورت تزریقی مورداستفاده قرار می‌گیرد. تزریق لیوتیرونین زمانی می‌تواند جایگزین مصرف خوراکی دارو شود که نیاز به اثر سریع دارو وجود داشته باشد یا مصرف خوراکی آن امکان‌پذیر نباشد. داروی خوراکی لیوتیرونین بسته به نظر پزشک همراه با غذا یا بدون غذا و معمولا روزی یک بار مصرف می‌شود. بهتر است قرص لیوتیرونین هرروز در یک زمان مشخص مصرف شود تا سطح هورمون تیروئید در حد ثابت بماند.

این دارو را به‌طور مرتب مصرف کنید تا بیشترین بهره را از آن ببرید و بدون صحبت قبلی با پزشک، مصرف آن را قطع نکنید. داروهای جایگزین هورمون تیروئید معمولا مادام‌العمر مصرف می‌شوند. همچنین لازم است بدانید دوز مصرف دارو بر اساس شرایط پزشکی، سن، نتایج آزمایش‌ها و پاسخ به درمان تعیین می‌گردد. بااین‌حال، معمولا دوز مصرف لیوتیرونین برای کم‌ کاری تیروئید به‌صورت زیر تعیین می‌شود:

• بزرگسالان: در ابتدا، روزی 25 میکروگرم. پزشک ممکن است دوز مصرف شما را در صورت لزوم تنظیم کند. بااین‌حال، دوز مصرفی معمولا بیش از 75 میکروگرم در روز نیست.
• افراد مسن: در ابتدا، روزی 5 میکروگرم. پزشک ممکن است دوز مصرف شما را در صورت لزوم تنظیم کند.
• کودکان: در ابتدا، روزی 5 میکروگرم. پزشک ممکن است دوز مصرف شما را در صورت لزوم تنظیم کند.

آنچه باید درباره خطرات پرتودرمانی سر و گردن در کودکان بدانید!

عوارض لیوتیرونین

علاوه بر اثرات موردنیاز، یک دارو ممکن است اثرات ناخواسته‌ای را نیز ایجاد کند. اگرچه همه این عوارض جانبی ممکن است رخ ندهند، اما در صورت بروز آن‌ها در برخی موارد نیاز به مراقبت پزشکی وجود دارد. در صورت بروز هر یک از عوارض جانبی زیر بلافاصله با پزشک خود مشورت کنید:

• اضطراب، افسردگی، تحریک‌پذیری، عصبی بودن یا واکنش‌های شدید هیجانی
• درد در بازو، کمر یا فک
• تاری دید یا دوبینی
• درد، ناراحتی، تنگی یا احساس سنگینی در قفسه سینه
• کاهش تراکم مواد معدنی استخوان
• کاهش دفع ادرار
• هذیان‌های آزار و اذیت و بی‌اعتمادی
• اسهال، حالت تهوع، استفراغ یا گرفتگی معده
• مشکل در تنفس یا تنفس نامنظم
• انبساط رگ گردن
• سرگیجه، سردرد یا درد چشم
• تعریق بیش‌ازاندازه یا عدم تحمل گرما
• خستگی یا ضعف شدید
• غش کردن
• احساس خوب کاذب یا غیرمعمول
• ضربان قلب سریع و نامنظم یا ضربان قلب آهسته
• احساس غیرواقعی بودن یا احساس جدا شدن از خود یا بدن
• تب
• لرزیدن
• اختلال در باروری
• افزایش اشتها، افزایش یا کاهش وزن
• افزایش فشارخون
• خارش و بثورات پوستی
• تورم مفصل یا درد در مفصل ران یا زانو یا درد عضلانی و ضعف یا گرفتگی عضلات
• تغییرات قاعدگی
• مشکلات خواب
• تورم صورت، انگشتان و پاها و تورم غدد لنفاوی

در صورت مشاهده علائم جدی زیر که نشان‌دهنده مصرف بیش‌ازحد دارو هستند لازم است هرچه سریع‌تر مراقبت پزشکی دریافت کنید:

• پوست سرد و نرم
• سردرگمی در مورد هویت، مکان و زمان
• مشکل یا ناتوانی در صحبت کردن
• سرگیجه
• دوبینی
• نبض سریع و ضعیف
• سردرد
• ناتوانی در حرکت دادن بازوها، پاها یا عضلات صورت
• از دست دادن هوشیاری
• عصبی بودن
• تشنج
• حساسیت به گرما
• گفتار آهسته
• تعریق
• مشکلات خواب
• کاهش وزن

در ادامه مقاله دارو کم کاری تیروئید با دارو لووتیروکسن آشنا خواهید شد.

ندول solid تیروئید چیست؟

لووتیروکسین

لووتیروکسین= هم به‌صورت قرص یا کپسول و هم به‌صورت تزریقی وجود دارد که نوع تزریقی آن تنها در برخی شرایط و توسط پزشک تجویز می‌شود. همانطور که مطرح شد قرص خوراکی لووتیروکسین برای درمان کم‌ کاری تیروئید استفاده می‌شود. این دارو همچنین برای درمان بیماری گواتر و انواع خاصی از سرطان تیروئید مورداستفاده قرار می‌گیرد. این دارو جایگزین مصنوعی هورمون T4 است که همانطور که مطرح شد در بیماری کم‌کاری تیروئید، غده تیروئید نمی‌تواند این هورمون را تولید کند یا به اندازه کافی از آن بسازد.

لووتیروکسین را بدون غذا و با معده خالی مصرف کنید. این دارو را صبح‌ها 30 دقیقه تا یک ساعت قبل از اولین وعده غذایی خود در روز مصرف کنید. همچنین، می‌توانید قرص را برش دهید یا خرد کنید. لووتیروکسین را در دمای اتاق (بین 15 درجه سانتی‌گراد تا 30 درجه سانتی‌گراد) و دور از نور نگهداری کنید.

دوز مصرف لووتیروکسین

مقدار مصرف لووتیروکسین، نوع و تعداد دفعات مصرف دارو به مواردی ازجمله سن، شرایط تحت درمان، شدت بیماری و واکنش به دوز اولیه بستگی دارد. بااین‌حال، دوز مصرف لووتیروکسین برای کم‌کاری تیروئید معمولا به‌صورت زیر تجویز می‌شود:

• بزرگسالان و کودکان بالای 12 سالی که رشد و بلوغ آن‌ها کامل شده است: دوز مصرف بر اساس وزن بدن است و باید توسط پزشک تعیین شود. این دوز معمولا روزانه 7/1 میکروگرم در هر کیلوگرم وزن بدن است اما ممکن است در بزرگسالان مسن کمتر باشد.
• کودکان بالای 12 سالی که رشد و بلوغ آن‌ها کامل نشده است: دوز مصرف بر اساس وزن بدن است و باید توسط پزشک تعیین شود. دوز مصرفی معمولا روزانه 2 تا 3 میکروگرم در هر کیلوگرم از وزن بدن است.
• کودکان 6 تا 12 سال: دوز مصرف بر اساس وزن بدن است و باید توسط پزشک تعیین شود. مقدار مصرف معمولا روزانه 4 تا 5 میکروگرم در هر کیلوگرم از وزن بدن است.
• کودکان کمتر از 6 سال: استفاده از آن توصیه نمی‌شود زیرا ممکن است کودک نتواند کپسول‌ها را ببلعد.

عوارض لووتیروکسین

مصرف داروی خوراکی لووتیروکسین می‌تواند عوارضی را ایجاد کند که رایج‌ترین عوارض آن عبارت‌اند از:

• افزایش اشتها
• کاهش وزن
• حساسیت به گرما
• تعریق بیش‌ازحد
• سردرد
• بیش‌فعالی
• عصبی بودن و تحریک‌پذیری
• اضطراب
• نوسانات خلقی
• مشکلات خواب
• خستگی
• لرزیدن
• ضعف عضلانی
• تغییرات در دوره‌های قاعدگی
• ریزش مو (معمولا موقتی است)
• اسهال، استفراغ، گرفتگی معده

اگر این عوارض را به‌صورت خفیف تجربه می‌کنید ممکن است طی چند روز یا چند هفته از بین بروند اما اگر شدت آن‌ها بیشتر شد یا از بین نرفتند لازم است با پزشک خود در این مورد صحبت کنید. در صورت بروز عوارض جانبی جدی، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید. عوارض جانبی جدی عبارت‌اند از:

• علائم حمله قلبی شامل درد قفسه سینه، تنگی نفس، ناراحتی در بالاتنه
• علائم نارسایی قلبی شامل تنگی نفس، خستگی شدید، تورم در پاها، افزایش غیرمنتظره وزن، ضربان قلب بسیار سریع، ریتم قلب نامنظم

از سوی دیگر، اگر دلیل کم‌کاری تیروئید شما، کمبود ید باشد ممکن است پزشک مکمل ید را به شما توصیه کند. علاوه بر این، مکمل‌های منیزیم و سلنیوم نیز ممکن است به بهبود وضعیت شما کمک کنند. مثل همیشه، قبل از مصرف هرگونه دارو کم کاری تیروئید با پزشک خود مشورت کنید.

نکاتی در مورد مصرف دارو کم‌ کاری تیروئید

برای اینکه داروها کم کاری تیروئید بیشترین اثربخشی را در درمان داشته باشند لازم است برخی نکات را رعایت کنید که در ادامه با این موارد آشنا می‌شوید.

• از یک مارک دارو استفاده کنید. داروهای کم‌کاری تیروئید مارک‌های مختلفی دارند. ازآنجایی‌که هریک از این مارک‌ها ممکن است حاوی دوزهای کمی متفاوت باشند بهتر است همیشه از یک مارک استفاده کنید. عدم رعایت این نکته می‌تواند سطح هورمون‌های شما را به هم بریزد.
• برنامه ثابت برای مصرف دارو داشته باشید. آن را در هنگام غذا خوردن مصرف نکنید. غذا و همچنین برخی مکمل‌ها مانند کلسیم می‌توانند بر نحوه استفاده بدن از دارو تاثیر بگذارند.
• مصرف دوزها را فراموش نکنید. اگر مصرف دارو را فراموش کردید به‌محض یادآوری دوز خود را مصرف کنید اما اگر فقط چند ساعت قبل از دوز بعدی به یاد آوردید که داروی خود را مصرف نکرده‌اید، فقط یک دوز مصرف کنید. هرگز سعی نکنید که دو دوز را همزمان مصرف کنید زیرا این کار می‌تواند منجر به عوارض جانبی خطرناکی شود.
• دستورالعمل‌ها را با دقت دنبال کنید. بدون مشورت قبلی با پزشک، مصرف دارو را قطع نکنید.

درنهایت، مصرف داروهایی که سطح هورمون تیروئید را افزایش می‌دهند، روشی آسان برای بهبود کم‌کاری تیروئید است. اگرچه، کم‌کاری تیروئید درمان نمی‌شود اما استفاده از این داروها می‌تواند وضعیت شما را تا آخر عمر تحت کنترل نگه دارد؛ بنابراین، حتما به برنامه درمانی خود پایبند باشید و داروهای خود را به‌موقع و با رعایت نکاتی که مطرح شد مصرف کنید. این امر به شما کمک می‌کند احساس بهتری داشته باشید و سطح هورمون‌های تیروئید شما نیز هرگز دوباره افت نکند.

چکاپ تیروئید چه زمانی و در چه افرادی لازم است؟