در صورت ابتلا به دیابت نوع 2، بدن نمی‌تواند پاسخ درخوری به هورمون انسولین بدهد. از این رو، سطح گلوکز یا قند خون بالا رفته و بدین ترتیب شرایط برای ایجاد دیابت نوع 2 فراهم می‌شود. تخمین زده شده است که حدود 34 میلیون بیمار مبتلا به دیابت در آمریکا وجود دارد و نیز سالانه حدود 1.5 میلیون مبتلای جدید در این کشور شناسایی می‌شود. به همین دلیل به نظر می‌رسد که شناخت دیابت نوع 2 و عوامل خطر دیابت نوع 2 برای پیشگیری از ابتلا یا تشخیص به‌موقع ضروری است.
در متن پیش رو قصد داریم شما را با آن دسته از عواملی که احتمال ابتلا به دیابت نوع 2 را در فردی افزایش می‌دهند، آشنا کنیم.
آنچه در این مقاله خواهید خواند:
- عوامل خطر ابتلا به دیابت نوع 2 چیست؟
- چگونه از ابتلا به دیابت نوع 2 پیشگیری کنیم؟
عوامل خطر ابتلا به دیابت نوع 2 چیست؟
منظور از عوامل خطر آن دسته از مواردی است که احتمال ابتلا به دیابت نوع 2 را افزایش می‌دهند. داشتن هر یک از این عوامل خطر به این معنا نیست که شما لزوماً به بیماری مبتلا می‌شوید؛ بلکه تنها به این معنی است که احتمال ابتلای شما به بیماری افزایش می‌یابد. برخی عوامل خطر از قبیل سن، نژاد یا سابقه خانوادگی قابل تغییر نیستند؛ اما برخی دیگر از قبیل وزن یا سبک زندگی قابل بهبود هستند. بدین طریق می‌توانید احتمال ابتلای‌تان را به بیماری کاهش دهید.
ژنتیک
ژنتیک نقش مهمی در احتمال ابتلا به دیابت نوع 2 ایفا می‌کند. درصورتی که فردی در خانواده‌تان به‌ویژه خانواده درجه 1 مبتلا به دیابت نوع 2 باشد، احتمال ابتلای شما به بیماری به مراتب بیشتر از سایر افراد است. در برخی موارد دیده شده است که جهش‌های ژنتیکی هم در ابتلا به دیابت نوع 2 تاثیرگذار بوده‌اند.
عادات مرتبط با سبک زندگی
عادات مرتبط با سبک زندگی نیز ارتباط تنگاتنگی با ابتلا به دیابت نوع 2 دارند. با این حال، این عادات قابل اصلاح هستند. با اصلاح سبک زندگی می‌توانید احتمال ابتلای‌تان را به بیماری به میزان چشمگیری کاهش دهید. از جمله عوامل خطر مرتبط با سبک زندگی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- چاقی یا اضافه‌وزن
- عدم تحرک و ورزش نکردن
- مصرف سیگار و الکل
- رژیم غذایی ناسالم
علی‌رغم اینکه شاخص توده بدنی یا BMI بالا لزوماً به معنی ابتلای شما به دیابت نوع 2 نیست؛ اما پزشکان از آن به عنوان شاخصی برای ارزیابی قد و وزن و خطر نسبی مرتبط با آن‌ها استفاده می‌کنند.
محیط
عوامل محیطی هم از جمله عواملی هستند که می‌توانند بر روی احتمال ابتلا به دیابت نوع 2 تاثیرگذار باشند. برخی مطالعات نشان داده است که زندگی کردن در مناطقی با فضای سبز بیشتر و قابلیت پیاده‌روی بهتر، می‌تواند احتمال ابتلا به دیابت نوع 2 را کاهش دهد. از سوی دیگر، افزایش آلودگی‌های صوتی و محیطی می‌توانند احتمال ابتلا به دیابت نوع 2 را افزایش دهند. با این حال، برای اثبات این مسئله همچنان نیاز به تحقیقات بیشتری است.
درمان فشار خون بالا در افراد دیابتی
بیماری‌های زمینه‌ای
برخی بیماری‌های زمینه‌ای هستند که می‌توانند احتمال ابتلا به دیابت نوع 2 را افزایش دهند. از جمله این بیماری‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- فشار خون بالا
- سندروم تخمدان پلی‌کیستیک یا PCOS
- افسردگی
- سابقه‌ای از دیابت بارداری
دیده شده است که اغلب این بیماری‌ها با مقاومت به انسولین که خود یک عامل خطر مهم برای دیابت نوع 2 است، مرتبط هستند؛ با این حال، علت آن هنوز مشخص نیست.
سن
افرادی با سن 45 سال یا بالاتر بیشتر در معرض ابتلا به دیابت نوع 2 هستند. این مسئله به این علت است که با افزایش سن، مقاومت به انسولین افزایش می‌یابد و ترشح انسولین هم به دنبال تغییراتی که در بدن رخ می‌دهد، کاهش می‌یابد. هر دوی این موارد سبب می‌شوند که شرایط برای ابتلا به دیابت نوع 2 فراهم شود.
چگونه از ابتلا به دیابت نوع 2 پیشگیری کنیم؟
حتی با وجود داشتن ریسک‌فاکتورها یا عوامل خطر ابتلا به دیابت نوع 2، مواردی هست که با انجام آن‌ها می‌توانید احتمال ابتلا به دیابت نوع 2 را کاهش دهید و به نوعی از ابتلا به آن پیشگیری کنید. با این حال، فراموش نکنید که هیچ روش قطعی‌ای برای پیشگیری از دیابت دردسترس نیست و علی‌رغم انجام همه موارد شما ممکن است همچنان به دیابت نوع 2 مبتلا شوید.
مراقب عادات غذایی خود باشید
محدودیت دریافت قند و کربوهیدرات تصفیه‌شده (مثل کیک، کلوچه و …)، افزایش دریافت پروتئین (از طریق ماهی، مرغ و …)، نوشیدن آب به میزان کافی و نیز مصرف میوه‌ها و سبزیجات متنوع به بالا بردن سطح سلامتی و کاهش ریسک ابتلا به دیابت نوع 2 کمک بسزایی می‌کند.
رژیم غذایی دیابت؛ مواد غذایی مناسب بیماران دیابتی
ورزش کنید
سازمان پیشگیری و کنترل بیماری‌ها یا همان CDC توصیه می‌کند که هفته‌ای به‌صورت میانگین 150 دقیقه ورزش هوازی با شدت متوسط (5 روز در هفته هر بار به مدت 30 دقیقه) انجام دهید. لازم نیست حتماً به باشگاه بروید؛ می‌توانید ورزش را با پیاده‌روی شروع کنید.
طبق توصیه پزشک وزن‌تان را کم کنید
کاهش وزن کار راحتی نیست؛ اما اگر پزشک‌تان توصیه به کاهش وزن کرده است، لازم است که توصیه او را دنبال کنید. پذیرفتن غذاهای مغذی و فعالیت بدنی به‌عنوان یک سبک زندگی به جای صرفاً یک راه‌حل موقت، به شما کمک می‌کند تا پس از کاهش وزن هم بتوانید وزن‌تان را در محدوده طبیعی حفظ کنید.
غربالگری‌های روتین را انجام دهید
طبق توصیه پزشک ممکن است لازم باشد که در فواصل منظم آزمایشاتی را جهت ارزیابی سطح قند و چربی انجام دهید. از این رو، ارتباط با پزشک و ملاقات او در فواصل منظم کمک می‌کند تا به‌موقع از ابتلا به دیابت نوع 2 پیشگیری کنید.
انجم توصیه‌های نامبرده ممکن است در آغاز چالش‌برانگیز و دشوار به نظر برسد؛ اما غیرممکن نیست. با پزشک خود درباره تغییراتی که لازم است در سبک زندگی‌تان بدهید، مشورت کنید. او در صورت لزوم شما را به یک متخصص تغذیه ارجاع می‌دهد.
برخی بیماری‌ها و داروها هم ممکن است احتمال ابتلای شما به دیابت نوع 2 را افزایش دهند. با پزشک خود درباره سابقه بیماری‌های قبلی و نیز داروهای مصرفی‌تان مشورت کنید.
نکته پایانی در مورد عوامل خطر دیابت نوع 2
دیابت نوع 2 با دیابت نوع 1 متفاوت است و برخلاف آن می‌توان با انجام کارهایی ریسک ابتلا به آن را کاهش داد. اگر درباره تغییراتی که لازم است در سبک زندگی‌تان بدهید مطمئن نیستید، خوب است که با پزشک خود در این باره مشورت کنید. آن‌ها اطلاعات ضروری را در اختیار شما قرار خواهند داد.
