معرفی انواع داروهای چربی خون

در این مقاله از کلینیک دیابت و غدد با مکانیسم اثر، مصرف و عوارض انواع داروهای چربی خون آشنا خواهیم شد. انتخاب بهترین گزینه درمان برای کلسترول بالا به عوامل زیادی بستگی دارد. قبل از اینکه پزشک برای شما دارو تجویز کند موارد مختلفی ازجمله سابقه پزشکی خانوادگی، خطر بیماری قلبی و سبک زندگی شما را بررسی می‌کند. بسیاری از پزشکان برای درمان چربی خون بالا، ترجیح می‌دهند با ارائه توصیه‌هایی در مورد تغییر در رژیم غذایی و ورزش شروع کنند.
اگر تغییرات در سبک زندگی، تاثیر کافی نداشته باشد، ممکن است پزشک برای شما دارو تجویز کند تا به روند درمان کمک کند. در این شرایط، مهم است که علاوه بر مصرف دارو، همچنان سبک زندگی سالم خود را حفظ کنید. در ادامه با داروهای مختلفی که برای درمان چربی خون بالا تجویز می‌شوند آشنا می‌شوید.

_____________________________________________________________________________

همچنین بخوانید: کبد چرب حاملگی

_____________________________________________________________________________

داروهای چربی خون

برای برخی از افراد، تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی ممکن است کافی باشد تا سطح کلسترول آن‌ها را به یک محدوده سالم برساند. افراد دیگر ممکن است به کمک بیشتری نیاز داشته باشند. داروهایی که از ایجاد کلسترول در کبد جلوگیری می‌کنند به عنوان استاتین (statin) شناخته می‌شوند. آن‌ها یک انتخاب معمول برای کاهش میزان کلسترول در خون شما هستند.
داروهای مهارکننده جذب کلسترول نیز در ترکیب با استاتین‌ها موثر هستند که یکی از آن‌ها ازتیمایب (ezetimibe) است. اسید نیکوتینیک (Nicotinic acid) همچنین بر چربی سازی کبد تاثیر می‌گذارد. کلسترول LDL و تری‌گلیسیرید را کاهش داده و کلسترول HDL را افزایش می‌دهد. فیبرات‌ها (Fibrate) نوع دیگری از دارو هستند که بر روی کبد شما اثر می‌گذارند. آن‌ها تری‌گلیسیرید را کاهش می‌دهند و ممکن است HDL را تقویت کنند اما برای پایین آوردن LDL مناسب نیستند.
در این مقاله به این موضوع پرداخته شد که علائم چربی خون بالا چیست. چربی خون یک عامل خطر عمده برای بیماری‌های قلبی است و به میزان بیش از حد کلسترول LDL و تری‌گلیسیرید در خون اشاره دارد. کم‌کاری تیروئید، رژیم غذایی پرچرب و اضافه‌وزن از دلایل بالا رفتن چربی خون هستند. با این حال، برخی از انواع چربی خون دلایل ژنتیکی دارند. فعالیت بدنی منظم و رژیم غذایی غنی از چربی‌های مفید می‌تواند تعادل کلسترول را در خون بهبود بخشد و به فرد کمک کند تا از مشکلات جسمی مربوط به چربی خون بالا جلوگیری کند.
سبک زندگی سالم اولین راه مقابله با چربی خون بالاست اما گاهی رژیم و ورزش، کافی نیست. همچنین ممکن است در این شرایط، برای کمک به روند درمان، از داروهای کلسترول استفاده شود. این داروها کمک می‌کنند که:

• کلسترول لیبوپروتئین با چگالی کم (LDL) که به کلسترول بد معروف است کاهش یابد؛
• تری‌گلیسیرید که نوعی چربی در خون است کم شود؛
• کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) که به کلسترول خوب معروف است افزایش یابد.

چربی خون، یکی از عوامل خطر بیماری‌های قلبی است؛ بنابراین، اگر به چربی خون مبتلا هستید پزشک ممکن است یک دارو یا ترکیبی از داروهای کلسترول را برای شما تجویز کند. در ادامه با داروهای چربی خون آشنا می‌شوید.

استاتین‌ها

استاتین‌ها، معمولا اولین نوع دارویی هستند که پزشکان برای کاهش LDL تجویز می‌کنند. این داروها تری‌گلیسیرید را نیز کاهش می‌دهند و کلسترول خوب (HDL) را به‌آرامی افزایش می‌دهند. استاتین‌ها با مهار آنزیمی که برای تولید کلسترول در کبد لازم است به کاهش چربی خون کمک می‌کنند. بدون کمک آن آنزیم، بدن نمی‌تواند چربی مصرفی را به کلسترول تبدیل کند. استاتین‌ها شامل داروهای زیر هستند:

• آتورواستاتین (Atorvastatin) با نام تجاری لیپیتور (Lipitor)
• فلوواستاتین (Fluvastatin) با نام تجاری لسکول (Lescol)
• لوواستاتین (Lovastatin)
• پیتاواستاتین (Pitavastatin) با نام تجاری لیوالو (Livalo)
• پراواستاتین (Pravastatin) با نام تجاری پراواکول (Pravachol)
• کلسیم رزوواستاتین (Rosuvastatin calcium) با نام تجاری کرستور (Crestor)
• سیمواستاتین (Simvastatin) با نام تجاری زکور (Zocor)

مطالعات نشان می‌دهند که مصرف استاتین‌ها می‌تواند در کاهش حملات قلبی موثر باشد. اگرچه همه استاتین‌ها به یک روش کار می‌کنند اما بدن شما ممکن است به یک نوع آن نسبت به انواع دیگر واکنش بهتری نشان دهد. دوز مصرف استاتین‌ها بر اساس نوع دارو، شرایط شما و همچنین نحوه پاسخ بدن به درمان مشخص می‌شود. در ادامه با سایر داروهای چربی خون اشنا خواهیم شد.

عوارض استاتین

اگرچه استاتین‌ها برای بیشتر افراد موثر هستند اما این داروها می‌توانند عوارض جانبی‌ای نیز داشته باشند. جدی‌ترین عارضه، زمانی اتفاق می‌افتد که شما داروهای دیگری مصرف کنید یا مبتلا به یک بیماری زمینه‌ای باشید. با سازگاری بدن با دارو، بسیاری از این عوارض رفع می‌شوند. رایج‌ترین عارضه جانبی استاتین‌ها دردهای عضلانی و مفصلی است. این دارو همچنین می‌تواند باعث حالت تهوع و استفراغ شود.
عوارض جانبی جدی‌تر مصرف استاتین‌ها شامل آسیب کبدی و کلیوی، افزایش قند خون و عوارض جانبی عصبی است. در برخی افراد، مصرف استاتین‌ها می‌تواند باعث از بین رفتن سلول‌های عضلانی شود و آسیب دائمی به عضلات را ایجاد کند.

مهارکننده‌های جذب کلسترول

اگر استاتین‌ها گزینه مناسبی برای درمان چربی خون شما نباشند یا دچار عوارض جانبی این داروها شوید پزشک داروی متفاوتی برای درمان کلسترول بالا تجویز می‌کند. یک گزینه معمول در این شرایط، بازدارنده جذب کلسترول است. این داروها از جذب مناسب کلسترول توسط روده کوچک پیشگیری می‌کنند. اگر کلسترول جذب نشود نمی‌تواند وارد جریان خون شما شود.
تنها داروی مهارکننده جذب کلسترول، داروی ازتیمایب (ezetimibe) است که با نام تجاری زتیا (Zetia) در دسترس است. این دارو را می‌توان با استاتین‌ها ترکیب کرد تا نتایج سریع‌تری به دست آورد. بااین‌حال، بسیاری از پزشکان ازتیمایب را به‌تنهایی تجویز می‌کنند و برای کمک به کاهش کلسترول، آن را با یک رژیم غذایی کم‌چرب ترکیب می‌کنند.

دوز مصرف مهارکننده‌های جذب کلسترول

دوز مصرف حتما لازم است توسط پزشک مشخص شود. بااین‌حال، مقدار مصرف این دارو معمولا به‌صورت زیر است:

• دوز مصرف برای بزرگسالان سنین 18 تا 64 ساله: روزانه 10 میلی‌گرم.
• دوز مصرف برای کودک 10 تا 17 ساله: روزانه 10 میلی‌گرم.

این دارو نباید برای کودکان زیر نه سال مورد استفاده قرار بگیرد. مهم است که قبل از دادن دارو به فرزندتان با پزشک مشورت کنید.

عوارض مهارکننده‌های جذب کلسترول

قرص ازتیمایب می‌تواند باعث خواب‌آلودگی و برخی عوارض دیگر شود. عوارض جانبی شایع این دارو عبارت‌اند از:

• اسهال
• گرفتگی بینی
• عفونت ویروسی بینی، گلو و مجاری هوایی
• درد مفصل

اگر این اثرات خفیف باشد، ممکن است طی چند روز یا دو هفته از بین بروند. اگر شدت آن بیشتر شود و رفع نشود لازم است با پزشک صحبت کنید. در صورت بروز عوارض جانبی جدی لازم است بلافاصله با پزشک صحبت کنید. یکی از عوارض جانبی این دارو، مشکلات کبدی است که علائم آن عبارت‌اند از:

• درد در شکم
• زرد شدن پوست و سفیدی چشم

مشکلات شدید عضلانی از دیگر عوارض مصرف این دارو هستند که ازجمله آن‌ها می‌توان به رابدومیولیز اشاره کرد، علائم آن عبارت‌اند از:

• درد عضلانی غیرقابل توضیح در شانه‌ها، ران‌ها یا کمر
• ضعف در حرکت دادن دست‌وپاها
• ادرار تیره‌رنگ
• تولید ادرار کمتر از حد طبیعی
• حالت تهوع و استفراغ
• تب
• گیجی

مهارکننده‌‌های PCSK9

مهارکننده‌‌های PCSK9 مانند استاتین‌ها به کاهش چربی خون کمک می‌کنند. این داروها می‌توانند به‌عنوان جایگزین برای افرادی به کار روند که نمی‌توانند استاتین‌ها را مصرف کنند. پروپروتئین کانورتیاز سوبتیلیسین / ککسین نوع 9 نوعی ژن است که در بدن همه افراد وجود دارد و تعداد گیرنده‌های لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) را در بدن تعیین می‌کند. این گیرنده‌ها میزان ورود کلسترول LDL به جریان خون را تنظیم می‌کنند. تغییرات در این ژن می‌تواند میزان گیرنده‌های LDL را کاهش دهد.
داروهای مهارکننده PCSK9 با سرکوب آنزیم PCSK9 تولیدشده توسط ژن، در درمان چربی خون موثر هستند. در حال حاضر، دو داروی مهارکننده PCSK9 وجود دارد که عبارت‌اند از: الیروکوماب (Alirocumab) با نام تجاری پرالوئنت (Praluent) و اوولوکامب (Evolocumab) با نام تجاری رپتا (Repatha).

دوز مصرف مهارکننده‌‌های PCSK9

دوز مصرف دارو توسط پزشک تعیین می‌شود. الیروکوماب ممکن است در بزرگسالان هر دو هفته یک‌بار به مقدار 75 میلی‌گرم یا هر چهار هفته یک‌بار به مقدار 300 میلی‌گرم تزریق شود. بااین‌حال، ممکن است این دوز توسط پزشک تغییر داده شود. دوز مصرف این دارو برای کودکان حتما باید توسط پزشک تعیین شود.
اوولوکامب در بزرگسالان، هر دو هفته به مقدار 140 میلی‌گرم یا ماهی یک‌بار به مقدار 420 میلی‌گرم تجویز می‌شود. دوز مصرف این دارو برای کودکان، حتما باید توسط پزشک تعیین شود.

عوارض مهارکننده‌‌های PCSK9

همه داروها با احتمال بروز عوارض جانبی همراه هستند. در یک مطالعه، 69 درصد افرادی که اوولوکامب مصرف کرده بودند، عوارض جانبی مشاهده شد. تورم یا بثورات محل تزریق، درد اندام و خستگی، برخی از این عوارض جانبی بودند. کمتر از یک درصد نیز عوارضی ازجمله سردرگمی ذهنی، مشکل در تمرکز یا سایر مسائل عصبی شناختی را گزارش کردند.
در مطالعات مربوط به الیروکوماب، 81 درصد افرادی که این دارو را مصرف کرده بودند، بروز عوارض جانبی را گزارش کردند. این عوارض شامل واکنش‌های ناحیه تزریق، درد عضلانی و مشکلات مرتبط با چشم بود. كمي بيش از یک درصد افراد نیز عوارض جانبي عصب‌شناختی ازجمله اختلال حافظه و گیجی را گزارش كردند. عوارض جانبی و خطرات طولانی‌مدت مصرف این داروها هنوز مشخص نیست.

نیاسین

این ویتامین B که به آن اسید نیکوتینیک گفته می‌شود در غذا یافت می‌شود اما دوزهای بالای آن نیز قابل تجویز است. مصرف این دارو موجب کاهش کلسترول LDL و تری‌گلیسیرید و افزایش کلسترول HDL می‌شود.

دوز مصرف نیاسین

مقدار مصرف، فرم دارو و تعداد دفعات مصرف دارو به عوامل زیر بستگی دارد:

• سن شما
• شدت چربی خون
• ابتلا به سایر بیماری‌ها
• نحوه واکنش بدن شما به اولین دوز

عوارض نیاسین

قرص نیاسین خواب‌آلودگی ایجاد نمی‌کند اما می‌تواند عوارض جانبی دیگری به همراه داشته باشد. عوارض جانبی رایج مصرف نیاسین عبارت‌اند از:

• گرگرفتگی
• اسهال
• حالت تهوع و استفراغ
• افزایش سرفه
• خارش

اگر این اثرات خفیف باشد، ممکن است طی چند روز یا چند هفته رفع بشود اما اگر شدت این تاثیرات بیشتر شود و از بین نرود لازم است با پزشک در این مورد صحبت کنید. برخی عوارض جانبی جدی نیز در موارد نادری ممکن است اتفاق بیفتد که ازجمله آن‌ها می‌توان به ضعف، حساسیت یا درد عضلانی غیرقابل توضیح و علائم مشکلات کبدی ازجمله خستگی یا ضعف، از دست دادن اشتها، درد بالای معده، ادرار تیره‌رنگ و زرد شدن پوست یا سفیدی چشم اشاره کرد.

فیبرات‌

فیبرات‌ها داروهایی هستند که میزان تری‌گلیسیرید بدن شما را کاهش می‌دهند و می‌توانند کلسترول خوب را در بدنتان تقویت کنند. این داروها همچنین می‌توانند با کاهش تولید VLDL (مولکول‌های حمل‌کننده تری‌گلیسیرید در خون) توسط کبد و سرعت بخشیدن به حذف تری‌گلیسیرید از خون، سطح تری‌گلیسیرید را کاهش دهند. دو داروی فیبرات به نام‌های فنوفیبرات (Fenofibrate) و جم‌فیبروزیل (Gemfibrozil)، اکنون در دسترس هستند که دوز مصرف آن‌ها بسته به شرایط بیماری شما و سنتان متفاوت هستند.

عوارض فیبرات‌

از عوارض جانبی فیبرات‌ها می‌توان به حالت تهوع، ناراحتی معده و گاهی اسهال اشاره کرد. فیبرات‌ها می‌توانند موجب تحریک و التهاب کبد نیز بشوند. سوزش کبد معمولا خفیف و برگشت‌پذیر است اما گاهی اوقات می‌تواند به حدی شدید باشد که نیاز باشد مصرف دارو را قطع کنید. فیبرات‌ها اگر چندین سال استفاده شوند می‌توانند باعث ایجاد سنگ صفرا شوند.

بازدارنده‌های ATP سیترات لیاز (ACL)

بمپدوئیک (Bempedoic) با نام تجاری نکسلتول (Nexletol) از تجزیه کلسترول توسط کبد جلوگیری می‌کند و می‌تواند به کاهش LDL در افراد مبتلا به بیماری قلبی عروقی آترواسکلروتیک کمک کند.

دوز مصرف بازدارنده‌های ATP سیترات لیاز (ACL)

دوز مصرف بمپدوئیک برای بزرگسالان، روزانه 180 میلی‌گرم همراه با داروی استاتین است. دوز مصرف این دارو برای کودکان حتما باید توسط پزشک تعیین شود.

عوارض جانبی بازدارنده‌های ATP سیترات لیاز (ACL)

عوارض جانبی بمپدوئیک عبارت است از:

• عفونت دستگاه تنفسی فوقانی
• اسپاسم عضلات
• اسید اوریک اضافی در خون
• کمردرد
• دل‌درد
• برونشیت
• نشانه کم خونی
• آنزیم‌های بالاتر کبدی

نکاتی در مورد مصرف داروهای چربی خون

وقتی برای کاهش چربی خون خود دارو مصرف می‌کنید مهم است که دستورات پزشک را به‌دقت دنبال کنید. اگر این دستورات را به‌درستی رعایت نکنید ممکن است دارو کاملا اثربخش نباشد. در ادامه با نکاتی در مورد مصرف داروهای چربی خون آشنا می‌شوید.

• داروهای خود را هرروز در یک ساعت مشخص مصرف کنید. بدون صحبت با پزشک، مصرف آن را قطع نکنید و دوز آن را تغییر ندهید. حتی اگر حس می‌کنید بهتر شده‌اید، به مصرف آن ادامه دهید.
• تقویم دارویی داشته باشید. هر بار که دارو را مصرف می‌کنید، آن را در تقویم یادداشت کنید.
• از داروهای بدون نسخه یا درمان‌های گیاهی استفاده نکنید، مگر اینکه پزشک به شما اجازه داده باشد. این داروها می‌توانند نحوه عملکرد داروی چربی خون را تغییر دهند.
• اگر مصرف یک دوز را فراموش کردید، آن را به‌محض یادآوری مصرف کنید، مگر اینکه تقریبا زمان نوبت دوز بعدی رسیده باشد. بهتر است از پزشک خود بپرسید در این شرایط چه کاری باید انجام دهید.
• برخی از داروها می‌توانند بر ضربان قلب شما تاثیر بگذارند. بنابراین، از پزشک خود بپرسید که آیا باید ضربان قلب خود را دائما چک کنید یا نه.

درنهایت، داروهای متعددی برای چربی خون بالا وجود دارد که معمولا این داروها عوارض جانبی کمی دارند اما اثربخشی آن‌ها در هر فرد متفاوت است. همچنین رعایت رژیم غذایی سالم و ورزش کافی همچنان مهم است. داروهای کلسترول و انتخاب سبک زندگی سالم می‌توانند همراه با همدیگر، خطر حملات قلبی و سکته را کاهش دهند.