اخیراً احساس می‌کنید شکمتان از قبل بزرگ‌تر شده است و این موضوع شما را نگران کرده است؟ می‌خواهید بدانید آیا بزرگ شدن شکمتان به کم کاری تیروئید یا بیماری‌های دیگرتان ارتباطی دارد یا خیر؟
در متن “تیروئید و بزرگ شدن شکم” قصد داریم به این سوال پاسخ دهیم که آیا کم کاری تیروئید می‌تواند منجر به بزرگی شکم شود یا خیر.
کم کاری تیروئید چیست؟
تیروئید یک غده‌ی پروانه‌ای شکل است که در جلوی گردن قرار گرفته است. این غده هورمون‌های تیروئیدی یعنی T3 و T4 را ترشح می‌کند. این هورمون‌ها وظیفه تنظیم متابولیسم یا سوخت‌و ساز بدن را برعهده دارند. درصورتی که ترشح این هورمون‌ها کمتر از حد طبیعی باشد، گفته می‌شود که فرد مبتلا به کم کاری تیروئید یا هیپوتیروئیدی است. کم کاری تیروئید خودش را اغلب با علائمی از قبیل کاهش سطح انرژی و احساس خستگی، یبوست، خشکی پوست و افزایش وزن نشان می‌دهد.
آیا کم کاری تیروئید با بزرگ شدن شکم ارتباطی دارد؟
کم کاری تیروئید یکی از بیماری‌هایی است که می‌تواند منجر به بزرگ شدن شکم شود. با این حال دلایل مختلفی می‌توان برای بزرگی شکم نام برد. بیماری‌های مختلفی با مکانیسم‌های گوناگون می‌توانند منجر به بزرگ شدن شکم شوند.
اما چه ارتباطی بین کم کاری تیروئید و بزرگ شدن شکم وجود دارد؟
چاقی و افزایش وزن:
به دنبال ابتلا به کم کاری تیروئید و کاهش سطح هورمون‌های تیروئیدی، سطح انرژی پایه بدن افت می‌کند. از این رو زمینه برای ابتلا به چاقی و افزایش وزن فراهم می‌شود. چاقی می‌تواند یکی از دلایل توجیه‌کننده بزرگ شدن شکم در طول زمان باشد.
کاهش سرعت تخلیه معده:
به دنبال انقباضات غیرارادی و ریتمیک، محتویات سیستم گوارشی از آن عبور می‌کنند. ابتلا به کم کاری تیروئید این انقباضات را آهسته‌تر کرده و به دنبال آن سرعت تخلیه معده و ورود غذا به روده‌ها کاهش می‌یابد. این مسئله درنهایت می‌تواند باعث ایجاد احساس نفخ به ویژه پس از صرف وعده غذایی شود.
یبوست:
یکی از علائم شایع در بیماری کم کاری تیروئید، یبوست است. کاهش سرعت حرکت مواد غذایی در هیپوتیروئیدی می‌تواند روده‌ها را هم درگیر کرده و زمینه برای ابتلا به یبوست را فراهم کند. یبوست اغلب با احساس نفخ و پری شکم همراهی دارد.
احتباس آب و نمک:
کم کاری تیروئید از جهات مختلفی می‌تواند کلیه‌ها را درگیر کند. درگیری کلیه‌ها درنهایت می‌تواند منجر به احتباس آب و نمک و افزایش وزن شود. در بیماران مبتلا به کم کاری تیروئید، فیلتراسیون طبیعی خون توسط کلیه‌ها کاهش یافته و درنتیجه زمینه برای احتباس آب در بدن فراهم می‌شود.
علاوه بر این کم کاری تیروئید می‌تواند سطح برخی هورمون‌ها را به نحوی تغییر دهد که زمینه برای افزایش بازجذب آب و نمک توسط کلیه‌ها فراهم شود؛ بنابراین بنظر می‌رسد که مبتلایان به کم کاری تیروئید بیش از سایرین نسبت به رژیم غذایی حاوی نمک حساس هستند.
ادم:
کاهش سطح هورمون‌های تیروئیدی می‌تواند باعث تغییراتی در پوست شود که زمینه برای تورم و ادم را فراهم می‌کند. به ادمی که به دنبال کم کاری تیروئید ایجاد می‌شود، میگزدما گفته می‌شود. این ادم به دنبال تجمع مایعی زیر پوست به نام هیالورونیک اسید ایجاد می‌شود. این ماده شیمیایی درنهایت آب را به سمت پوست کشانده و باعث افزایش ضخامت آن می‌شود. با این که میگزدما پوست همه نواحی بدن را درگیر می‌کند، اما این تغییر در پوست صورت و دست‌ها محسوس‌تر است. میگزدما اغلب در افرادی با کم کاری تیروئید شدید و درمان‌نشده رخ می‌دهد.
بزرگ شدن شکم چه دلایل دیگری دارد؟
کم کاری تیروئید تنها یکی از دلایل محتمل بزرگ شدن شکم است. بیماری‌های مختلفی هستند که می‌توانند خودشان را با بزرگ شدن شکم نشان دهند. دلایل بزرگ شدن غیرطبیعی شکم را می‌توان به دو دسته دلایل ارگانیک و عملکردی تقسیم نمود.
دلایل ارگانیک بزرگ شدن شکم
- بارداری
- پریود که می‌تواند منجر به احتباس آب شود
- افزایش وزن اخیر محسوس که می‌تواند منجر به تجمع چربی در شکم شود
- انسداد روده که می‌تواند منجر به تجمع گاز و یا مواد دفعی در شکم شود
- گاستروپارزی یا فلج معده که در آن تخلیه مواد غذایی از معده به آهستگی صورت می‌گیرد؛ این مسئله عموماً درنتیجه ابتلا به بیماری دیابت رخ می‌دهد.
- برخی بیماری‌های اختصاصی سیستم گوارشی از قبیل سلیاک یا بیماری التهابی دستگاه گوارشی(IBD)
- التهاب پرده پوشاننده سیستم گوارشی (پریتونیت)
- تجمع مایع در شکم که به آن آسیت گفته می‌شود
- بزرگ شدن ارگان‌ها به دنبال التهاب یا بیماری
- خونریزی داخلی
دلایل عملکردی بزرگ شدن شکم
دلایل عملکردی مواردی هستند که باعث تجمع گاز یا مواد دفعی در شکم می‌شوند؛ از جمله:
- تجمع گاز که ممکن است به دنبال عدم تحمل ماده غذایی و یا سندروم روده تحریک‌پذیر(IBS) رخ داده باشد
- یبوست
- احتباس ادرار
چه زمانی لازم است به پزشک مراجعه کنیم؟
درصورتی که علائمی داشتید که می‌توانند نشانگری برای ابتلا به کم کاری تیروئید باشند، لازم است به پزشک مراجعه کنید. از جمله:
- عدم تحمل سرما
- ضعف یا خستگی
- درد مفاصل یا عضلات
- عدم تمرکز
- یبوست
- ریزش مو یا نازک شدن موها
- خشکی پوست
- نامنظمی پریود
بزرگی شکم در موارد زیر نگران‌کننده بوده و نیاز به مداخله پزشک دارد:
- درصورتی که بدتر شده و با گذشت زمان بهتر نشود
- همراه با درد شدید شکم باشد
- با علائمی مثل تب، خونریزی یا استفراغ همراهی داشته باشد
- مزمن شده باشد و دلیل آن را نمی‌دانید
درصورتی که هورمون‌های تیروئیدی کمتر از حد طبیعی ترشح شوند، گفته می‌شود که فرد مبتلا به هیپوتیروئیدی یا کم کاری تیروئید است. این بیماری خودش را با علائمی از قبیل یبوست، خشکی پوست و کاهش سطح انرژی نشان می‌دهد. یبوست، افزایش وزن و احتباس ادراری که در زمینه کم کاری تیروئید ایجاد می‌شوند، می‌توانند توجیه‌کننده بزرگی شکم به دنبال ابتلا به هیپوتیروئیدی باشند. با این حال درصورتی که بزرگ شدن شکم شما را نگران کرده است و یا با گذشت زمان بدتر شده است، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
