داروهای پرکاری تیروئید چیست؟ تیروئید یک غده کوچک پروانه‌ای شکل است که در قسمت جلوی گردن قرار دارد و دو هورمون تری‌یدوتیرونین (T3) و تیروکسین (T4) را تولید می‌کند. این دو هورمون نحوه استفاده سلول‌ها از انرژی را کنترل می‌کنند و غده تیروئید از طریق ترشح این هورمون‌ها، سوخت‌وساز بدن شما را تنظیم می‌کند. پرکاری تیروئید زمانی اتفاق می‌افتد که تیروئید بیش‌ازحد T3، T4 یا هر دو را تولید کند.
پرکاری تیروئید می‌تواند موجب علائمی مثل ضربان قلب نامنظم، مشکل در خوابیدن، ریزش مو، بی‌قراری و عدم تمرکز شود. تشخیص تیروئید پرکار و درمان علت زمینه‌ای می‌تواند این علائم را بهبود ببخشد و از بروز عوارض بیماری جلوگیری کند. چندین روش مختلف برای درمان پرکاری تیروئید وجود دارد که پزشک بر اساس وضعیت سلامت، سن و شدت علائم، بهترین روش را برای شما انتخاب می‌کند. در ادامه با انواع داروهایی که در پرکاری تیروئید تجویز می‌شود آشنا می‌شوید.
چکاپ تیروئید چه زمانی و در چه افرادی لازم است؟
انواع داروهای پرکاری تیروئید
گزینه‌های درمانی زیادی برای پرکاری تیروئید وجود دارد که بسته به علت بیماری، برخی از گزینه‌ها ممکن است در طولانی‌مدت برای شما بهتر باشند. پزشک در مورد هر گزینه با شما صحبت می‌کند و به شما در تعیین بهترین روش درمان کمک می‌کند. بااین‌حال، لازم است بدانید رایج‌ترین درمان پرکاری تیروئید، تجویز دارو توسط پزشک است.
در حال حاضر، دو داروی متی‌مازول (methimazole) با نام تجاری تاپازول (Tapazole) و پروپیل تیواوراسیل (propylthioracil) انواع داروهای پرکاری تیروئید هستند که توانایی غده تیروئید در تولید هورمون‌ها را مسدود می‌کنند و موجب کنترل سریع تیروئید می‌شوند. در ادامه با این داروها بیشتر آشنا می‌شوید.
متی‌مازول
همانطور که مطرح شد یکی از داروهای پرکاری تیروئید، متی‌مازول است که مصرف آن باعث جلوگیری از تولید بیش‌ازحد هورمون تیروئید می‌شود. این دارو همچنین برای کاهش علائم پرکاری تیروئید در هنگام آماده شدن برای برداشتن غده تیروئید یا قبل از غیرفعال کردن غده تیروئید با ید رادیواکتیو استفاده می‌شود. استفاده طولانی‌مدت از متی‌مازول ممکن است منجر به رفع پرکاری تیروئید شود. این دارو بر طبق دستور پزشک، معمولا یک تا سه بار در روز به‌صورت خوراکی مصرف می‌شود.
دوز مصرف متی مازول
متی‌مازول اگرچه سه نوع خوراکی، تزریقی و به‌صورت شیاف دارد اما معمولا نوع خوراکی آن که به شکل قرص است بیشترین کاربرد را در درمان پرکاری تیروئید دارد. دوز مصرف متی‌مازول، لازم است حتما توسط پزشک تعیین شود. معمولا دوز مصرف این دارو به شکل زیر تعیین می‌شود:
- بزرگسالان و نوجوانان: در ابتدا، دوز مصرف، روزانه 15 تا 60 میلی‌گرم به مدت شش تا هشت هفته است. بعدا، پزشک ممکن است بخواهد دوز شما را به 5 تا 30 میلی‌گرم در روز کاهش دهد. این دارو ممکن است یک‌بار در روز مصرف شود یا ممکن است به دو دوز در روز تقسیم گردد.
- کودکان: دوز مصرف متی‌مازول بر اساس وزن بدن و توسط پزشک تعیین می‌شود. دوز معمول، روزانه 4/0 میلی‌گرم در هر کیلوگرم از وزن بدن است. بعدا، پزشک ممکن است بخواهد دوز را به روزانه 2/0 میلی‌گرم در کیلوگرم از وزن بدن کاهش دهد. این دارو ممکن است یک‌بار در روز مصرف شود یا ممکن است مصرف آن به دو دوز در روز تقسیم گردد.
عوارض متی مازول
داروی متی‌مازول، به‌طورکلی برای بدن عوارض زیادی ایجاد نمی‌کند و از هر 100 بیماری، فقط سه نفر عوارض این دارو را تجربه می‌کنند. شایع‌ترین عوارض متی‌مازول مربوط به پوست است و شامل موارد زیر می‌شود:
- جوش زدن
- خارش
- کهیر
- ریزش غیرطبیعی مو
- تجمع غیریکنواخت رنگ‌دانه‌ها
سایر عوارض جانبی شایع عبارت‌اند از:
- ورم
- حالت تهوع
- استفراغ
- سوزش سر دل
- از دست دادن حس چشایی
- درد مفصل یا عضله
- بی‌حسی
- سردرد
عوارض جانبی کمتر شایع اما جدی‌تر مصرف متی‌مازول شامل کاهش گلبول‌های سفید خون (آگرانولوسیتوز) و کاهش پلاکت‌های خون (ترومبوسیتوپنی) است. علائم و نشانه‌های آگرانولوسیتوز شامل عفونت‌های گلو، دستگاه گوارش و پوست همراه با احساس کلی بیماری و تب است. ازآنجاکه پلاکت‌ها برای لخته شدن خون مهم هستند، ترومبوسیتوپنی ممکن است منجر به خونریزی بیش‌ازحد شود. عوارضی مانند هپاتیت و مرگ سلول‌های کبدی نیز به‌ندرت با مصرف متی‌مازول مشاهده شده است.
پروپیل تیواوراسیل
همانطور که مطرح شد یکی دیگر از داروهای پرکاری تیروئید، پروپیل تیوراسیل نام دارد و مکانیسم اثر آن مشابه متی‌مازول است. این دارو طبق دستور پزشک و معمولا سه بار در روز (هر 8 ساعت) به‌صورت خوراکی همراه با غذا یا بدون غذا مصرف می‌شود.
دوز مصرف پروپیل تیواوراسیل
پروپیل تیواوراسیل نیز مانند متی‌مازول، دارای سه شکل خوراکی، تزریقی و به‌صورت شیاف است که رایج‌ترین نوعی که در درمان پرکاری تیروئید مورداستفاده قرار می‌گیرد، شکل خوراکی یا قرص آن است. دوز مصرف این دارو حتما باید توسط پزشک تجویز شود. بااین‌حال، معمولا این دارو به شکل زیر تجویز می‌گردد:
- بزرگسالان و نوجوانان: در ابتدا دوز مصرفی 300 تا 900 میلی‌گرم در روز است. برخی از افراد ممکن است به این دارو تا 1200 میلی‌گرم در روز نیاز داشته باشند. پروپیل تیواوراسیل ممکن است به‌صورت تک‌دوز مصرف شود یا در روز به دو تا چهار دوز تقسیم شود. بعدا، پزشک ممکن است دوز شما را به 50 تا 600 میلی‌گرم در روز کاهش دهد.
- کودکان 6 تا 10 سال: در ابتدا دوز مصرفی 50 تا 150 میلی‌گرم در روز است. این دارو ممکن است به‌صورت تک‌دوز مصرف شود یا روزانه به دو تا چهار دوز تقسیم شود. بعدا، پزشک ممکن است دوز مصرف دارو را در صورت لزوم تغییر دهد.
- کودکان 10 سال به بالا: در ابتدا، دوز مصرف 50 تا 300 میلی‌گرم در روز است. این دارو ممکن است به‌صورت تک‌دوز مصرف شود یا در روز به دو تا چهار دوز تقسیم شود. بعدا، پزشک ممکن است دوز مصرف دارو را در صورت لزوم تغییر دهد.
عوارض پروپیل تیواوراسیل
شایع‌ترین عوارض مصرف این دارو مربوط به پوست است که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از:
- جوش
- خارش
- کهیر
- ریزش غیرطبیعی مو
- تجمع غیریکنواخت رنگ‌دانه‌ها
سایر عوارض جانبی مهم عبارت‌اند از:
- ورم
- حالت تهوع و استفراغ
- سوزش سر دل
- از دست دادن حس چشایی
- درد مفصل یا عضله
- بی‌حسی
- سردرد
عوارض جانبی کمتر شایع اما جدی مصرف پروپیل تیواوراسیل شامل کاهش گلبول‌های سفید خون (آگرانولوسیتوز) است. علائم و نشانه‌های آگرانولوسیتوز عبارت‌اند از: ضایعات عفونی گلو، دستگاه گوارش و پوست همراه با احساس کلی بیماری و تب. کاهش پلاکت خون (ترومبوسیتوپنی) نیز ممکن است در اصر مصرف این دارو رخ دهد. ازآنجایی‌که پلاکت‌ها برای لخته شدن خون مهم هستند، ترومبوسیتوپنی ممکن است منجر به خونریزی بیش‌ازحد شود. آسیب شدید کبد و نارسایی حاد کبدی نیز در برخی موارد با مصرف دارو رخ داده است که باعث شده است برخی افراد به پیوند کبد نیاز پیدا کنند.
لازم به ذکر است که در برخی موارد پزشک ممکن است داروهایی به نام مسدودکننده‌های بتا را نیز علاوه بر داروهای پرکاری تیروئید برای شما تجویز کند. این داروها اگرچه برای درمان پرکاری تیروئید استفاده نمی‌شوند اما می‌توانند به کنترل علائم شما کمک کنند. مسدودکننده‌های بتا بر نحوه عملکرد هورمون تیروئید بر روی بدن تاثیر می‌گذارند. آن‌ها اغلب برای درمان فشارخون بالا استفاده می‌شوند و همچنین می‌توانند به تنظیم سرعت ضربان قلب و تپش منظم آن کمک کنند. همچنین، ازآنجایی‌که پرکاری تیروئید می‌تواند باعث ضعیف شدن استخوان‌ها شود، پزشک ممکن است برای شما مکمل ویتامین D و کلسیم تجویز کند.
نکاتی در مورد مصرف داروهای پرکاری تیروئید
برای اینکه داروهای پرکاری تیروئید بتوانند بهترین نتیجه را برای شما به همراه داشته باشند لازم است برخی نکات را در هنگام مصرف آن‌ها رعایت کنید. در ادامه با این نکات آشنا می‌شوید.
- داروها را دقیقا طبق دستور مصرف کنید. دوز دارو را بدون تجویز پزشک افزایش ندهید. این کار باعث نمی‌شود که وضعیت شما سریع‌تر بهبود پیدا کند و حتی خطر ابتلا به عوارض جدی را افزایش می‌دهد.
- دارو را به‌طور مرتب مصرف کنید تا بیشترین بهره را از آن ببرید. برای اینکه مصرف دارو را فراموش نکنید هرروز آن را در ساعت مشخص مصرف کنید. همچنین، به‌هیچ‌عنوان بدون مشورت با پزشک مصرف دارو را قطع نکنید.
- اگر مصرف دارو را فراموش کردید، آن را در اسرع وقت مصرف کنید. بااین‌حال، اگر تقریبا نزدیک به مصرف دوز بعدی هستید، از مصرف دوز فراموش‌شده صرف‌نظر کرده و به برنامه منظم مصرف دارو را دنبال کنید. دوز مصرفی را به‌هیچ‌عنوان دو برابر نکنید.
- دارو را در دمای اتاق و دور از گرما، رطوبت و نور مستقیم در یک ظرف دربسته نگه دارید. همچنین، دارو نباید یخ بزند.
درنهایت، پرکاری تیروئید، بیماری‌ای است که به دلیل تولید بیش‌ازحد هورمون تیروئید ایجاد می‌شود و می‌تواند موجب علائم ناخوشایندی ازجمله تعریق بیش‌ازاندازه، اضطراب و ضربان قلب سریع شود. دو داروی اصلی پرکاری تیروئید عبارت‌اند از: متی‌مازول و پروپیل تیواوراسیل که نحوه و دوز مصرف آن لازم است توسط پزشک تعیین شود. این داروها می‌توانند عوارضی نیز داشته باشند که به همین دلیل در هنگام مصرف داروها، لازم است تحت نظر پزشک باشید.
همش جوش مکنم لرزش دست دارم خیلی داغون شدم لاغر شدم زیاد شدم چوب خشک از دست این بیماری ترویید آزمایش دادم دکتر بهم گفت پرکار هست دارو بهم داد انگار نه انگار
داش باز تو خوبه دکتر حداقل بهت گفته پرکاره من شدم یه شاخ استخون حلقه برا انگشتم بزرگه در این حد بعد میرم دکتر میگه معلوم نی مشکلت چیه تیروئیدتم نرماله ۴ ساله هرچی میخورم اصلا انگار نه انگار نمیدونم چیکار کنم
دکترگفت تیرویید پرکار داری ولی نیازی به مصرف قرص نداری فقط پروپرانولول بخور که تپش قلبت بیاد پایین. ولی الان چند ماه هست که پریودم خیلی نامنظم شده و تقریبا ماهی دوبار پریود میشم و لرزش و بی حسی دست دارم و خستگی و تعرق زیاد و خیلی می خوابم