.آیا تا به امروز علام بیماری تیروئید را در سالمندان اطراف خود مشاهده کرده اید؟ آیا با نشانه های تیروئید در سالمندان آشنا هستید؟ به مثال های زیر که در مورد بیماران بالای 60 سال می باشد توجه کنید:
1) یک مادر بزرگ ۷۲ ساله که هنگام بالا رفتن از پله ها دچار افزایش شدید ضربان قلب شده
۲) یک مرد ۸۰ ساله با یبوست شدید که هنگام بازی شطرنج به خواب می رود
۳) یک مرد 63 ساله که احساس کاهش قدرت در پاها به خصوص هنگام بالا رفتن از پله ها دارد
4) یک خانم ۷۵ ساله که دچار اشکال در بلع و سرفه خشک همراه با خشونت صدا، افزایش وزن و پوست خشک توام با خارش شده
ه) یک خانم خیاط ۸۶ ساله که دچار لرزش دستها شده و لذا فعالیت مورد علاقه اش را نمی تواند انجام دهد
6) یک موسیقی دان بازنشته که خانواده او از اینکه وی برای شنیدن موسیقی صدای دستگاه پخش را بسیار بلند می کند شاکی هستند.
همه این بیماران دچار فعالیت غیرطبیعی تیرویید هستند. بیماران ۱، ۳ و ه دچار پرکاری تیرویید می باشند. این به معنی آن است که غده تیرویید آنها بیش از مقدار طبیعی هورمون تیرویید تولید می کند. بیماران ۲، 4 و 6 به کم کاری تیروئید مبتلا هستند. بعضی از علایم کم کاری و پرکاری تیرویید در افراد جوان تر مشابه هستند. بیماری تیروئید در افراد مسن به شکل ظاهری از روده، قلب یا اختلال سیستم عصبی خود را نشان می دهد.
باید و نبایدهای تغذیه در پرکاری تیروئید
پرکاری تیروئید در سالمندان
همانطور که در بیماران دچار پرکاری تیروئید دیده میشود، تمام فعالیت های بدن دچار افزایش سرعت می شوند. بیماران جوان علایم متعددی در ارتباط با پرکاری تیروئید نشان می دهند ولی بیماران مسن ممکن است فقط 1 یا 2 علامت داشته باشند. به عنوان مثال بیمار شماره ۱ هنگام بالا رفتن از پله ها فقط یک احساس افزایش ضربان قلب و احساس ناراحتی در قفسه سینه دارد. سایر بیماران هم ممکن است علایم کمی داشته باشند مثل بیمار شماره ی ه که علایم اصلی او افسردگی و لرزش دست است. چنین بیماری ممکن است تمایل به برقراری ارتباط با دوستان و فامیل نداشته باشد.
درمان پرکاری تیرویید در سالمندان
درمان پرکاری تیروئید در افراد مسن مثل بیماران جوان شامل داروهای ضد تیرویید و د رادیواکتیو است. به دلیل افزایش خطر عمل جراحی در بیماران مسن، در این گروه سنی درمان جراحی به ندرت توصیه می شود. در حالی که بیماری گریوز یک علت شایع پرکاری تیروئید است، گواتر گرهای سمی در بیماران مسن به طور شایع تر مشاهده می شود. در حین درمان اثرات ناشی از تغییر در فعالیت تیروئید بر روی سایر سیستم های بدن باید به طور دقیق کنترل شود. چرا که در افراد مسن وجود هم زمان بیماری قلبی یا بیماری سیستم عصبی محتمل است.
بیشتر اوقات فعالیت تیروئید ابتدا قبل از درمان قطعی با ید رادیواکتیو، با داروهای ضد تیروئید کنترل می شود (متی مازول یا پروپیل تیواوراسيل). در طول فاز اولیه درمان، پزشک وضعیت قلب بیمار را که تحت تأثیر تغییرات سطح هورمون تیروئید قرار گرفته به طور دقیق کنترل می کند. علایم پرکاری تیروئید ممکن است علاوه بر داروهای ضدتیروئید با سایر داروهای کمکی مثل بلوک کننده های بتا (پروپرانولول – متوپرولول) که اغلب جهت کاهش ضربان قلب تجویز می شود، کنترل شود.
گرچه در بیماران مبتلا به نارسایی احتقانی قلب (به طور همزمان) این داروها باید با احتیاط مصرف شود. میزان دارو با برگشت فعالیت تیروئید به وضعیت طبیعی کاهش یابد. علایم درد قفسه سینه و نارسایی قلبی باید همزمان با کنترل فعالیت تیروئید، درمان شود. وقتی که فعالیت تیروئید با داروهای خوراکی ضدتیروئید به وضعیت طبیعی بازگشت، پزشک و بیمار می توانند برای درمان قطعی با ید رادیواکتیو تصمیم بگیرند.
هدف این است که فعالیت تیروئید در بیمار مسن که با ید رادیواکتیو درمان می شود، طبیعی یا کم شود. درمان تیروئید کم کار در بیماران مسن راحت تر از درمان مشکلات ناشی از عود پرکاری تیرویید است. چرا که پرکاری تیرویید می تواند بر روی قلب اثر بگذارد.
کم کاری تیروئید در سالمندان
کم کاری تیرویید بیماری بسیار شایعی در افراد بالای 60 سال است. از هر 4 فرد مسن مقیم خانه سالمندان ممکن است یک نفر به عنوان مبتلا به کم کاری تیرویید تشخیص داده نشده باشد. برخلاف علایم پرکاری تیرویید علایم کم کاری تیروئید در بیماران، مختص این بیماری نیست. به ویژه در افراد مسن، به علاوه مشابه پرکاری تیروئید وجود تعدد علایم در سالمندان کم است.
به عنوان مثال:
از دست دادن حافظه
کاهش در فعالیت شناختی
که اغلب به بالا رفتن سن ربط داده می شود ممکن است تنها نشانه کم کاری تیروئید در فرد مسن باشد.
علایم کم کاری تیرویید ممکن است شامل افزایش وزن، خواب آلودگی، پوست خشک و یبوست باشد. ولی عدم وجود این علایم بیماری را رد نمی کند. برای رسیدن به تشخیص در افراد مسن، پزشک نیاز به شک بالینی قوی دارد. سرنخ های احتمال وجود کم کاری تیرویید وجود سابقه فامیلی مثبت از بیماریهای تیروییدی، درمان پرکاری تیرویید در گذشته با شرح حالی از جراحی وسیع گردن یا رادیوتراپی گردن می باشد.
تصمیم گیری برای درمان بیمار مبتلا به کم کاری تیرویید به چند عامل بستگی دارد. در مورد آخر بسیاری از پزشکان آزمایش را 4-3 ماه بعد مجددا تکرار می کنند. سپس چنانچه TSH بالاتر از حد طبیعی بود درمان با هورمون تیرویید را انتخاب می کنند. وجود یا عدم وجود و شدت علایم مربوط به تیرویید و وجود بیماری های همراه مثل بیماری عروق کرونر یا نارسایی قلب تعیین کننده میزان جایگزینی هورمون تیرویید میباشد.
درمان کم کاری تیروئید در سالمندان
در درمان کم کاری تیروئید مصرف لووتیروکسین یک بار در روز از راه دهان، به طور کامل جایگزین فعالیت طبیعی غده تیرویید می شود. در درمان بیماران مسن مبتلا به کم کاری تیرویید نیاز به جایگزینی سریع و کامل هورمون تیرویید ندارد. چرا که انجام آن باعث آسیب به قلب و سیستم اعصاب مرکزی می شود.
در عوض درمان با هورمون تیروئید معمولا آهسته و با میزان کمی از دارو به طور روزانه شروع می شود. تا به سیستم قلبی – عروقی و سیستم اعصاب مرکزی اجازه دهد با افزایش سطح هورمون تیرویید در بدن سازگار شوند. بیمار و اعضای خانواده او باید از احتمال افزایش درد در قفسه ی سینه، تنگی نفس، گیجی و تغییر در عادات خواب آگاه باشند و در صورت بروز این علایم پزشک مربوطه را مطلع نمایند.
درمان با قرص لووتیروکسین ممکن است با میزان ۲۰ تا ۵۰ میکروگرم روزانه (1.4 تا 1.2 از قرص 100 میکروگرمی) شروع شود. سپس هر 4 تا 6 هفته میزان آن افزایش یابد تا آزمایشات هورمون تیرویید و TSH به تدریج طبیعی شوند. برای سالمندان بدون شواهدی از بیماری قلبی، سابقه سکته مغزی یا دمانس، ممکن است میزان بیشتری از لووتیروکسین تجویز شود. به عنوان مثال نصف مقدار نهایی مورد نیاز دارو و سپس سریع تر به مقدار نهایی دارو رسانده شود.
سخن پایانی
اختلالات تیروئید محدودیت سنی ندارند در حقیقت کم کاری تیروئید به طور واضح در بیماران مسن شایع تر از افراد جوان است. علی رغم افزایش بیشتر مشکلات تیروئید در بیماران مسن، پزشکان نیاز به شک بالینی قوی برای تشخیص دارند. چرا که اختلالات تیرویید اغلب به صورت اختلالی در یک آرگان دیگر بدن تظاهر می کنند. سالمندان مبتلا به اختلالات تیرویید نیازمند توجه خاص جهت درمان آهسته، تدریجی و دقیق و همچنین پیگیری منظم تا پایان عمر می باشند.
