آریتمی قلبی چیست و چگونه درمان می شود؟علائم وعلل آریتمی قلبی

آریتمی قلبی یا اختلال در ریتم قلب معمولاً ناشی از کارایی نا مناسب پیام ‌های الکتریکی ایجاد کننده ضربان طبیعی قلب و یا اختلال در انتقال پیام الکتریکی است. این اختلال باعث افزایش یا کاهش نرخ ضربان قلب یا نا منظمی آن می ‌شود. در واقع برای پاسخ به این سؤال که آریتمی قلبی چیست، می توان گفت که بی نظمی در ضربان قلب، به معنای عدم تنظیم در ریتم ضربان آن است. برخی از آریتمی ‌ها ممکن است با علائم آزار دهنده و در مواردی حتی کُشنده همراه باشند.

______________________________________________________________________

حتما بخوانید: علائم قبل از سکته قلبی در جوانان

______________________________________________________________________

علائم آریتمی قلبی

نشانه های آریتمی قلب بسته به نوع و شدت آن متفاوت بوده که برخی از آن ها عبارت اند از:

• تپش قلب
• تنگی نفس
• تعریق فراوان
• درد قفسه سینه
• ضربان قلب نامنظم
• غش و ابهام در ذهن
• ضربان قلب خیلی آهسته
• مکث بین ضربان ‌های قلب
• اضطراب و احساس نگرانی
• سرگیجه یا احساس سبکی سر
• ضعف، خستگی و کاهش انرژی
• احساس فشار و ناراحتی در قسمت فوقانی شکم یا قفسه سینه

انواع آریتمی قلبی

برای آن که بدانیم درمان آریتمی قلبی چیست ابتدا باید انواع آن را بشناسیم. وجود انواع مختلفی از آریتمی‌ های قلبی، بستگی به‌ نوع و مکان بروز اختلال در سیستم قلبی دارد. برخی از انواع معروف آن را بررسی می کنیم.

آریتمی برادی کاردی (Bradycardia)

برادی کاردی یک نوع آریتمی قلبی است که با کاهش نرخ ضربان قلب زیر حد معمول (کمتر از 60 ضربه در دقیقه) همراه است. این وضعیت می ‌تواند از عوامل مختلفی نظیر بلوک (غیر طبیعی بودن ریتم قلب) و آسیب قلبی، دارو ها، یا عوامل خارجی ناشی شود. برادی کاردی ممکن است عوارضی چون سر گیجه، ضعف و خستگی به همراه داشته و اگر شدید باشد، نیاز به ارزیابی توسط پزشک متخصص دارد. در برخی موارد، درمان ‌هایی مثل مصرف دارو ها یا استفاده از باتری قلبی برای بهبود نرخ ضربان قلب مورد استفاده قرار می گیرد. گاهی در بیماران جوان تر ممکن است به طور طبیعی تعداد ضربان قلب پایین باشد که این موارد بعد از بررسی های لازم مطرح میشود.

آریتمی تاکی کاردی (Tachycardia)

بروز ضربان قلب بیشتر از 100 بار در دقیقه در حالت استراحت است.

ضربان قلب زودرس یا اضافی

ضربان قلب زودرس یا اضافی زمانی اتفاق می افتد که سیگنال ضربان خیلی زود برسد. این نوع ضربان یک مکث ایجاد می کند، که پس از بازگشت ضربان قلب به ریتم منظم خود، ضربان قوی تری ایجاد می کند. این می تواند احساس کند که قلب شما یک ضربان را از دست داده است. این یک نوع شایع آریتمی است و می تواند باعث انواع دیگر آریتمی شود.

آریتمی های فوق بطنی

این نوع آریتمی از دهلیزها یا دروازه ورود به بطن ها شروع می شود. فیبریلاسیون دهلیزی شایع ترین نوع آریتمی است. بیش از 2.5 میلیون نفر در ایالات متحده به فیبریلاسیون دهلیزی مبتلا هستند. این وضعیت گاهی باعث می شود قلب شما بیش از 400 ضربه در دقیقه بزند. همچنین، بطن و دهلیز قلب شما آنطور که باید با هم کار نمی کنند. هنگامی که این اتفاق می افتد، بطن ها به طور کامل پر نمی شوند یا خون کافی را به ریه ها و بدن پمپ نمی کنند.
فلاتر دهلیزی می تواند باعث شود که دهلیز های قلب شما 250 تا 350 بار در دقیقه بکوبند. سیگنالی که به دهلیز دستور انقباض میدهد ممکن است آسیب دیده باشد یا به خاطر اسکار مسدود شده باشد. این نوع آریتمی ممکن است باعث شود که دهلیز ها و بطن ها با سرعت های مختلف ضربان داشته باشند.
تاکی کاردی فوق‌بطنی حمله‌ای (PSVT) به دلیل مشکل در سیگنال‌های الکتریکی که از دهلیز ها شروع می‌شود و به بطن ها می‌رود، باعث ضربان‌های اضافی قلب می‌شود. این نوع آریتمی به طور ناگهانی شروع و به پایان می رسد. این می تواند در طول فعالیت بدنی شدید رخ دهد. معمولاً خطرناک نیست و اغلب در جوانان اتفاق می افتد.

آریتمی های بطنی

آریتمی های بطنی در حفره های پایینی قلب شما که بطن نامیده می شوند شروع می شود. این آریتمی ها می توانند بسیار خطرناک باشند و معمولاً نیاز به مراقبت های پزشکی فوری دارند. تاکی کاردی بطنی ضربان منظم و سریع بطن‌ها است که ممکن است تنها چند ثانیه یا برای مدت طولانی‌تری ادامه یابد. چند ضربه تاکی کاردی بطنی اغلب مشکلی ایجاد نمی کند. با این حال، اگر این بیش از چند ثانیه طول بکشد، می تواند منجر به آریتمی های جدی تری مانند فیبریلاسیون بطنی (v-fib) شود.
فیبریلاسیون بطنی در صورتی اتفاق می‌افتد که سیگنال‌های الکتریکی بطن‌ها را به‌جای پمپاژ معمولی به لرزه درآورند. بدون پمپاژ خون توسط بطن ها به بدن، ایست قلبی و مرگ در عرض چند دقیقه اتفاق می افتد.

عوارض آریتمی قلبی چیست؟

ممکن است سوال کنید عارضه‌ های arrhythmia چیست؟ آریتمی ‌های قلبی می ‌توانند به انواع عوارض و مشکلات منجر شوند. به عنوان مثال، فیبریلاسیون دهلیزی می ‌تواند به تشکیل لخته ‌های خونی در دهلیز ها منجر شده و به سکته‌ های قلبی یا مغزی بیانجامد. همچنین، برخی از انواع آریتمی ‌های بطنی در صورت شدید بودن می تواند منجر به توقف قلب و مرگ شود. علاوه بر این، ضربان نا منظم ممکن است علائمی نظیر تپش قلب، خستگی، سرگیجه و ضعف ایجاد کنند و کیفیت زندگی را تحت تأثیر قرار دهند.

خطرات آریتمی قلب چیست؟

این بیماری قلبی می ‌تواند به خطرات مختلفی منجر شود. در صورتی که بدانیم خطرات بیماری آریتمی قلبی چیست می توانیم نسبت به پیش گیری و درمان آن نیز اقدام کنیم. برخی از خطرات و عواقب آن عبارت اند از:

• سنکوپ: بعضی از این نوع بیماری می‌ توانند به سنکوپ یعنی از دست دادن هوش در مدت کوتاه، منجر شوند.
• تپش شدید قلب: برخی آریتمی ‌ها می ‌توانند به افزایش نرخ تپش قلب در واکنش به ورزش یا استرس منجر شوند.
• توقف قلب: در موارد شدید تر و در صورت عدم درمان، این عارضه به توقف قلب منجر شده که وضعیت بسیار خطرناکی است.
• خستگی و ضعف: این عارضه می ‌توانند به کاهش فعالیت قلب و عملکرد فیزیکی فرد منجر شوند که باعث خستگی و ضعف شدید دائمی می ‌شود.
• تپش قلب نا منظم: آریتمی‌ هایی مانند تاکیکاردی دهلیزی یا فیبریلاسیون دهلیزی ممکن است تپش قلب را نا منظم کرده و عرضه ‌ی نقص میکروسکوپی قلب را کاهش دهند.
• سکته قلبی و سکته مغزی: آریتمی‌ هایی مانند فیبریلاسیون دهلیزی ممکن است به تشکیل لخته ‌های خونی در دهلیز ‌ها منجر شوند که به عروق قلبی یا مغزی منتقل شده و باعث سکته قلبی یا مغزی شوند.

علل آریتمی قلب

علت آریتمی قلب می تواند به عوامل مختلفی مرتبط باشد. این علل می ‌توانند شامل موارد قلبی مانند اختلال در سیگنال‌ ها و امواج الکتریکی قلب، تاخیر در انتقال سیگنال ‌های الکتریکی از دهلیز ‌ها به بطن‌ های قلب باشند. همچنین نا هماهنگی‌ های الکترولیتی (مثل سطوح پتاسیم یا سدیم نا متعادل)، آسیب به عضله قلبی (مانند حمله قلبی)، کم آبی بدن، و عوامل دارویی بر نا هماهنگی ضربان، تاثیر گذارند. علاوه بر این، عوامل خارجی مانند استرس، مصرف زیاد الکل یا مواد مخدر یا مشکلات تنفسی، تهوع و استفراغ نیز می تواند به وقوع آریتمی ‌های قلبی منجر شوند. برای تشخیص و مدیریت مناسب این بیماری اطلاع از این که آریتمی چیست و چه دلایل و علائمی دارد، بسیار مهم است.

آریتمی قلبی در جوانان

این بیماری در جوانان می‌ تواند از عوامل مختلفی ناشی شود. عوامل وراثتی، عوامل محیطی مانند استرس و فشار روانی، اختلالات الکترولیتی و گاهی عوامل مرتبط با ورزش و فعالیت‌ های بدنی، برخی از این علل هستند. همچنین، بیماری‌ های قلبی از جمله اختلالات ساختاری قلبی یا حتی جراحی های قلب نیز ممکن است به آریتمی‌ های قلبی در جوانان منجر شوند.
این عارضه می تواند به عواملی نظیر اضطراب، ترس، استرس یا کمبود خواب، ورزش ‌های سنگین، بارداری، سن و نوسانات هورمونی، تب یا برخی بیماری ‌ها، مصرف الکل، کافئین و دارو های متنوع از جمله دارو های ضد آریتمی و قرص‌ های لاغری نیز بستگی داشته باشد. برخی شرایط پزشکی مانند کم‌ آبی، بیماری تیروئید، سطح قند خون پایین یا کم‌ خونی و فشار خون بالا نیز می تواند در بروز این بیماری تأثیر گذار باشند.

آریتمی قلبی و معده

برای توضیح این که رابطه بین معده و آریتمی قلبی در چیست می گوییم که یک قاعده عمومی در بدن انسان وجود دارد که در صورت بروز مشکلات در هر عضوی، قلب به عنوان یک واحد حساس، شروع به تپش نا منظم می‌ کند. بنابراین، اگر مشکلاتی در معده شما وجود داشته باشد، ممکن است این تغییرات به صورت آریتمی قلبی (طپش قلب نا منظم) نمایان گردد.
به عنوان مثال، درد معده می ‌تواند باعث ظهور این حالت شود، همچنین ریفلاکس معده ‌ای که به صورت مکرر و شدید اتفاق بی افتد، ممکن است باعث ضربان نا منظم قلب شود. همچنین، برخی افرادی که از پیش به مشکلات آریتمی مانند ضربان غیر طبیعی بطنی (PVC) رنج می ‌برند، ممکن است در صورت افزایش مشکلات معده، با افزایش این ضربان ها مواجه شوند.

نحوه تشخیص آریتمی قلبی

تشخیص آریتمی قلبی معمولاً با استفاده از مجموعه‌ ای از تست ‌ها و فرآیند های تشخیصی انجام می ‌شود. این موضوع شامل انجام الکتروکاردیوگرافی ECG یا EKG برای ثبت الکتروگرام قلبی، که الگوی ضربان قلب را نشان می‌ دهد، است. اگر آریتمی در زمان انجام ECG وجود داشته باشد، تشخیص آن ساده ‌تر خواهد بود.
برای آریتمی‌ هایی که در زمان استراحت نمایان نمی ‌شوند، انجام مانیتورینگ الکتروفیزیولوژیکی 24 یا 48 ساعته (Holter monitor)، مانیتورینگ مدت طولانی‌ تر (مانیتور های روزانه)، یا آزمون ‌های تجزیه و تحلیل الکتروفیزیولوژیکی نیاز است. برای تشخیص دقیق تر و تعیین علت آریتمی، ممکن است از تست ‌های تصویر برداری مانند اکوکاردیوگرافی یا انجام آنژیوگرافی کرونری استفاده شود. در همه موارد، تشخیص و درمان ضربان قلب نامنظم باید توسط پزشکان متخصص قلب و عروق انجام شود. پس برای این که بدانیم نحوه تشخیص آریتمی قلبی چیست باید این موارد را در نظر بگیریم.

راه‌ های درمان آریتمی قلبی

روش های درمان آریتمی قلبی به نوع و شدت آن بستگی دارد. راهکار های معمول درمان آریتمی ‌های قلبی شامل موارد زیر می‌ شوند:

• دارو ها: بسیاری از آریتمی ‌ها با استفاده از دارو کنترل می ‌شوند. انتخاب دارو و دوز مناسب آن باید توسط پزشک انجام گیرد.
• جراحی: در برخی موارد نادر، برای رفع لخته ‌های خونی یا اختلالات ساختاری در قلب جراحی ممکن است از روش جراحی استفاده شود.
• باتری قلب (Pacemaker): در مواردی که آریتمی منجر به برادیکاردی (کاهش نرخ ضربان قلب) می ‌شود، نصب یک دستگاه انتقال سیگنال به قلب (باتری قلب) ممکن است لازم باشد. این دستگاه برای تنظیم نرخ ضربان قلب مورد استفاده قرار می ‌گیرد.
• کاتتر آبلیشن (Catheter Ablation): این متد معمولاً برای درمان آریتمی‌ های دهلیزی یا بطنی استفاده می شود. یک کاتتر قلبی به سیستم عروقی فرد وارد شده و به کمک آن مناطق مخصوصی که آریتمی را ایجاد می‌ کنند، تخریب می ‌شود.
• آبلیشن رادیوفرکانسی (Radiofrequency Ablation): این روش معمولاً برای درمان آریتمی ‌های دهلیزی مورد استفاده قرار می‌ گیرد. در این تکنیک با استفاده از امواج رادیویی یا لیزر، مناطقی از قلب که آریتمی را ایجاد می‌ کنند، تخریب می ‌شوند.

چگونه از ابتلا به آریتمی قلبی پیشگیری کنیم؟

برای پیش گیری از ابتلا به آریتمی قلبی، می ‌توانید اقداماتی را انجام دهید. ابتدا، حفظ سلامت عمومی با تغذیه مناسب، ورزش منظم و کاهش استرس بسیار مهم است. مصرف مواد مخدر و الکل را محدود کنید، زیرا این مواد ممکن است ضربان قلب را تحت تأثیر قرار دهند. همچنین، دارو ها را به دقت و به توصیه پزشک مصرف کنید. در صورت داشتن عوامل ریسک قلبی مانند فشار خون بالا یا دیابت، آن ها را کنترل کنید. در نهایت، برای افراد با سابقه خانوادگی آریتمی قلبی، پیشنهاد می‌ شود تحت نظر پزشک باشند و در مورد راه ‌های پیش گیری خاص مشورت بگیرند.

برای درمان آریتمی قلبی چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر ضربان قلب تان نا منظم شده یا طپش ‌های ناراحت ‌کننده و مکرری دارید و یا علائمی نظیر تاری دید، سر گیجه، سرفه و خس ‌خس احساس می کنید، سریعاً به پزشک متخصص مراجعه کنید. مراجعه در اولین فرصت باعث می شود که درمان راحت تری داشته باشد.
البته مراجعه به پزشک متخصص و با تجربه در تشخیص صحیح و درمان مناسب نیز اهمیت بسزایی دارد. در صورتی که می خواهید در اسرع وقت و بدون صرف زمان و هزینه اضافه، با یک کلینیک معتبر و پزشکانی حرفه ای در تماس باشید، می توانید به کلینیک دیابت و غدد مراجعه کنید. این مجموعه آنلاین با تیمی از پزشکان متبحر و با سابقه، در هر ساعت شبانه روز آماده پاسخ گویی به سؤالات شما هستند.