پانکراس یا لوزالمعده غده‌ای است که پشت معده قرار گرفته است. این غده علاوه بر کمک به هضم غذا، هورمون‌هایی را ترشح می‌کند که به کنترل قند خون کمک می‌کنند. سرطان پانکراس ممکن است تا مراحل پیشرفته هیچ علامت محسوسی ایجاد نکند. در متن پیش رو قصد داریم شما را با این بیماری و علائم شایع سرطان پانکراس آشنا کنیم.
آنچه در این مقاله خواهید خواند:
- سرطان پانکراس چیست؟
- سرطان پانکراس چه علائمی دارد؟
- علائم گوارشی سرطان پانکراس
- علائم پوستی سرطان پانکراس
سرطان پانکراس چیست؟
پانکراس یا لوزالمعده غده‌ای است که علاوه بر کمک به هضم مواد غذایی، به تنظیم قند خون هم در بدن کمک می‌کند. سرطان پانکراس برخلاف سرطان‌هایی نظیر سینه، پروستات یا کولون غربالگری روتین ندارد؛ به این دلیل که تاکنون هیچ روش غربالگری مناسبی برای این بیماری ثابت نشده است.
سرطان پانکراس گاهی اوقات به‌عنوان یک بیماری خاموش شناخته می‌شود. به این جهت که اغلب تا رسیدن به مراحل پیشرفته تشخیص داده نمی‌شود. از این رو، علاوه بر شناخت علائم بیماری، شناخت عوامل خطر یا ریسک‌فاکتورهای مرتبط با آن در پیشگیری از بیماری نقش ویژه‌ای دارند. برای مثال، درصورت داشتن هر یک از شرایط زیر، احتمال ابتلا افزایش می‌یابد:
- سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان پانکراس
- مصرف سیگار
- چاقی
- تماس با برخی مواد شیمیایی خاص
علائم شایع سرطان پانکراس چیست؟
پانکراس دو بخش اصلی دارد؛ یک بخش برون‌ریز که آنزیم‌های ضروری برای هضم غذا را ترشح می‌کند و یک بخش درون‌ریز که هورمون‌های انسولین و گلوکاگون را برای تنظیم قند خون ترشح می‌کند. می‌تواند هر دو بخش را درگیر کند. در مراحل آغازین بیماری اغلب علامتی دیده نمی‌شود. با این حال، ممکن است علائم شایع سرطان پانکراس عوامل زیر باشد:
درد
با گسترش سرطان، تومور می‌تواند باعث فشار بر روی اعصاب یا سایر ارگان‌ها شود که درنهایت منجر به درد می‌شود. علاوه بر این، انسداد دستگاه گوارش نیز خود می‌تواند منجر به بروز درد شود. اغلب مبتلایان درد را در ناحیه شکم یا پشت گزارش می‌کنند.
کاهش وزن
سرطان پانکراس می‌تواند منجر به کاهش اشتها و متعاقب آن کاهش وزن ناخواسته شود. در برخی موارد سرطان پانکراس می‌تواند شرایط را برای بدن جهت دریافت مواد مغذی مفید دشوار کند. از این رو، ممکن است علی‌رغم خوردن غذا به مقدار کافی دچار کاهش وزن ناخواسته شوید.
تشنگی یا گرسنگی بیش از حد
این علائم به دنبال دیابت ایجاد می‌شوند. درصورت درگیری سلول‌های سازنده انسولین به دنبال سرطان پانکراس وقوع دیابت محتمل است.
تیرگی ادرار
صفرا یک مایع زرد- قهوه‌ای است که توسط کبد ترشح می‌شود تا به هضم غذا کمک کند. صفرا در کیسه صفرا ذخیره می‌شود و از صفرا از طریق مجرای مشترک وارد روده می‌شود تا از طریق مدفوع از بدن دفع شود. اما در صورتی که این مجرا توسط تومور دچار انسداد شود، دفع بیلی‌روبین از بدن مختل می‌شود و بیلی‌روبین در بدن تجمع می‌یابد. از این رو، مقدار اضافی آن از طریق ادرار دفع شده و باعث تیره شدن رنگ آن می‌شود.
بزرگی کیسه صفرا
درصورتی که مجرای مشترک دچار انسداد شود، تجمع صفرا می‌تواند منجر به بزرگ شدن کیسه صفرا شود. پزشک ممکن است حین معاینه بتواند بزرگی کیسه صفرا را متوجه شود. علاوه بر این، ممکن است در قسمت فوقانی شکم درد احساس کنید.
تورم، قرمزی و درد پا
این‌ها علائم ایجاد لخته خون در عروق عمقی پا هستند که به آن DVT یا ترومبوز وریدهای عمقی گفته می‌شود. در مواردی لخته خون ممکن است اولین علامت سرطان پانکراس باشد. لخته خون درصورتی که به سمت ریه مهاجرت کند، می‌تواند منجر به آمبولی ریوی شود. در این صورت، ممکن است دچار تنگی‌نفس شوید.
ضعف، گیجی، تعریق و افزایش تعداد ضربان قلب
این‌ها علائم انسولینما یا توموری است که انسولین تولید می‌کند. مقدار بیش از حد هورمون انسولین می‌تواند منجر به کاهش شدید قند خون شود. در این صورت، ممکن است بی‌هوش شوید یا به کما بروید.
بیماری های سیستم گوارشی که در اثر دیابت ایجاد می شوند
علائم گوارشی سرطان پانکراس
پانکراس یک بخش مهم از دستگاه گوارش است. تشکیل تومور در غده پانکراس می‌تواند منجر به درگیری سیستم گوارش و ایجاد علائمی شود که در ادامه توضیح خواهیم داد.
تهوع و استفراغ
درصورتی که تومور باعث درگیری آنزیم‌های دخیل در گوارش شود، می‌تواند باعث ناراحتی معده شود. برخی سرطان‌های پانکراس باعث افزایش ترشح اسید در معده می‌شوند. برخی دیگر باعث انسداد کامل یا جزئی معده یا روده می‌شوند که خود می‌تواند باعث تحریک تهوع و استفراغ شود.
اسهال
اسهال در انواع سرطان‌های پانکراس می‌تواند رخ بدهد. برای مثال، توموری به نام VIPoma ماده‌ای را به نام VIP آزاد می‌کند که باعث ترشح بیش از حد آب در سیستم گوارشی می‌شود. مقدار بیش از حد آب در سیستم گوارشی می‌تواند باعث اسهال آبکی شدید شود. سرطان پانکراس همچنین می‌تواند باعث شود که جذب برخی مواد مغذی از روده مختل شود که خود اسهال را تشدید می‌کند.
علائم پوستی سرطان پانکراس
با بزرگ شدن تومور، ممکن است علائم پوستی را تجربه کنید؛ از جمله علائم شایع سرطان پانکراس :
زردی
در این حالت رنگ پوست و سفیدی چشم به زردی می‌زند. زردی زمانی رخ می‌دهد که تومور در سر پانکراس یا در مجرای مشترک باشد. به دنبال انسداد، بیلی‌روبین در بدن تجمع می‌یابد و منجر به زردی رنگ پوست می‌شود.
خارش
تجمع بیش از حد بیلی‌روبین در بدن می‌تواند منجر به تحریک و خارش پوست شود.
بثورات
افراد مبتلا به گلوکاگونوما ممکن است دچار بثورات پوستی به شکل تاول در مناطق مختلف بدن‌شان بشوند. این بثورات به دنبال تولید بیش از حد گلوکاگون در بدن ایجاد می‌شوند.
نکته پایانی درباره علائم شایع سرطان پانکراس
شرایط و عوامل مختلفی وجود دارند که می‌توانند منجر به علائم شایع سرطان پانکراس شوند. داشتن یک یا چند مورد از این علائم لزوماً به معنای ابتلای شما به سرطان پانکراس نیست؛ بلکه به این معناست که خوب است به پزشک مراجعه کنید. برای جلوگیری از عوارض دیابت می‌توانید به کلینیک دیابت و غدد مراجعه کنید و بهترین خدمات درمان را دریافت کنید.
