معرفی انواع داروهای یائسگی برای زنان

در این مقاله از مجله سلامت سایت کلینیک غدد تهران، لیست کاملی از داروهای دوران یائسگی که برای زنان مورد نیاز است بیان خواهد شد.
یائسگی زمانی اتفاق می‌افتد که در 12 ماه گذشته، قاعدگی را تجربه نکرده باشید و طبیعتا دیگر نتوانید باردار شوید. دوره یائسگی معمولا در سنین 45 تا 55 سالگی آغاز می‌شود اما ممکن است قبل یا بعد از این محدوده سنی نیز اتفاق بیفتد. این دوره می‌تواند علائم ناخوشایندی مانند گرگرفتگی و افزایش وزن ایجاد کند. به همین دلیل برخی زنان در این دوره نیاز به مصرف دارو دارند. در ادامه با این موضوع آشنا می‌شوید که انواع داروهایی که در یائسگی تجویز می‌شود شامل چه مواردی است.

انواع داروهای دوران یائسگی

یائسگی نیاز به درمان پزشکی ندارد. در عوض، درمان‌ها بر کاهش علائم و همچنین پیشگیری یا مدیریت بیماری‌های مزمن ناشی از افزایش سن، متمرکز هستند. انواع داروهایی که در دوره یائسگی تجویز می‌شوند در ادامه توضیح داده شده‌اند.

هورمون درمانی

در دوران یائسگی، تولید هورمون‌های استروژن و پروژسترون متوقف می‌شود. به همین دلیل با هورمون درمانی سعی می‌شود که این هورمون‌ها در بدن جایگزین شوند. استروژن درمانی موثرترین گزینه درمان برای گرگرفتگی در یائسگی است. بسته به سابقه پزشکی شخصی و خانوادگی شما، پزشک ممکن است استروژن را در کمترین دوز و کوتاه‌ترین زمان موردنیاز برای تسکین علائم تجویز کند. اگر هنوز رحم دارید، علاوه بر استروژن به پروژسترون نیز نیاز خواهید داشت. استروژن همچنین به جلوگیری از تحلیل رفتن استخوان‌ها کمک می‌کند.

استفاده طولانی‌مدت از هورمون درمانی ممکن است برخی از خطرات قلبی عروقی و سرطان پستان را به همراه داشته باشد اما شروع مصرف هورمون‌ها در حدود زمان یائسگی مزایایی را برای برخی از زنان نشان داده است. در ادامه با دوز و عوارض این داروها آشنا می‌شوید.

استروژن درمانی

پزشکان به‌طورکلی دوز کم استروژن را برای زنانی که جراحی رحم و زنانی که عمل اوفورکتومی دوطرفه (برداشتن رحم و تخمدان توسط جراحی) انجام داده‌اند پیشنهاد می‌کنند. استروژن به اشکال مختلفی وجود دارد. قرص و پچ‌ها محبوب‌ترین روش‌ها هستند اما این هورمون به‌صورت حلقه واژنی، ژل یا اسپری نیز موجود است. در ادامه با هریک از این داروها و دوز مصرف آن‌ها آشنا می‌شوید.

قرص استروژن

قرص‌ها رایج‌ترین داروی یائسگی هستند. در حال حاضر، انواع مختلفی از این قرص‌ها موجود هستند که استروژن‌های کونژوگه (conjugated estrogens) و بازدوکسیفن (bazedoxifene) دو مورد از آن‌ها هستند. در مورد دوز مصرف لازم است دستورالعمل پزشک را دنبال کنید. بیشتر قرص‌های استروژن یک‌بار در روز و بدون غذا مصرف می‌شوند اما بعضی از آن‌ها دوزهای پیچیده‌تری دارند.

پچ استروژن

پچ استروژن بر روی پوست شکم چسبانده می‌شود. بسته به میزان مصرف، این پچ‌ها هر چند روز یک‌بار تعویض می‌شوند اما برخی دیگر را می‌توان به مدت یک هفته استفاده کرد. برخی از این پچ‌ها عبارت‌اند از: آلورا (Alora)، کلی‌مارا (Climara)، استرادرم (Estraderm). برخی نیز ترکیبی از هورمون‌های استروژن و پروژسترون هستند که کلی‌مارا پرو (Climara Pro) و کامبی پچ (Combipatch) دو مورد از آن‌ها هستند. پچ منوستار (Menostar) نسبت به سایر پچ‌ها میزان استروژن کمتری دارد و فقط برای کاهش خطر پوکی استخوان استفاده می‌شود. این دارو به درمان سایر علائم یائسگی کمکی نمی‌کند.

استروژن موضعی

کرم‌ها، ژل‌ها و اسپری‌ها روش‌های دیگری برای وارد کردن استروژن به بدن هستند. همانند پچ‌های پوستی، این نوع دارو از طریق جذب شدن به پوست وارد جریان خون می‌شود. دوز مصرف این داروها متفاوت‌اند اما معمولا یک‌بار در روز استفاده می‌شوند و هر یک از آن‌ها ممکن است در قسمت متفاوتی از بدن اعمال شوند.

استروژن واژینال

استروژن واژینال به‌صورت کرم، حلقه واژنی یا قرص‌های استروژن واژینال وجود دارد. به‌طورکلی، این روش درمان برای خانم‌هایی به کار می‌رود که به‌طور خاص با مشکلاتی مثل خشکی واژن، خارش و سوزش یا درد در حین رابطه جنسی روبرو هستند. دوز مصرف این داروها بسته به محصول متفاوت است. بیشتر حلقه‌های واژنی باید هر سه ماه تعویض شوند. قرص‌های واژن اغلب روزانه و برای چند هفته استفاده می‌شوند. پس از آن، لازم است فقط دو بار در هفته از آن‌ها استفاده کنید. کرم‌ها نیز می‌توانند روزانه، چند بار در هفته یا طبق برنامه دیگری استفاده شوند.

درمان ترکیبی استروژن و پروژسترون

در این روش درمان، ترکیب استروژن و پروژسترون استفاده می‌شود. این روش برای زنانی کاربرد دارد که رحم خود را هنوز دارند. مصرف استروژن با پروژسترون خطر ابتلا به سرطان آندومتر را کاهش می‌دهد. اگرچه پروژسترون به‌طورکلی به‌عنوان یکی از روش‌های کنترل بارداری استفاده می‌شود اما مصرف آن می‌تواند به درمان بسیاری از علائم یائسگی مانند گرگرفتگی کمک کند.

پروژسترون‌های خوراکی

داروهای پروژسترونی که به‌صورت قرص مصرف می‌شوند، شامل استروئید مدروکسی پروژسترون (medroxyprogesterone acetate) با نام تجاری پروورا (Provera) و قرص‌های مصنوعی پروژسترون هستند. اکنون بسیاری از پزشکان، اکثر بیماران یائسه خود را به‌جای پروژسترون مصنوعی با پروژسترون طبیعی درمان می‌کنند. پروژسترون طبیعی هیچ تاثیر منفی بر سطح چربی‌های بدن ندارد و انتخاب خوبی برای خانم‌هایی است که کلسترول بالایی دارند.

پروژسترون داخل رحمی

این دارو برای استفاده جهت درمان علائم دوران یائسگی در ایالات‌متحده تایید نشده است. اگر در هنگام ورود به دوران پیش از یائسگی، از این IUDها داشته باشید ممکن است پزشک به شما توصیه کند که آن را تا زمان تکمیل یائسگی نگه دارید.

عوارض هورمون درمانی

هورمون درمانی می‌تواند موجب برخی عوارض شود؛ بنابراین، اگر علائم زیر را مشاهده کردید لازم است با پزشک خود صحبت کنید:

• نفخ شکم
• تورم یا حساسیت پستان
• سردرد
• تغییرات خلق‌وخو
• حالت تهوع
• خونریزی واژن

باید و نبایدهای تغذیه دوران یائسگی

سایر داروهای دوران یائسگی

علاوه بر هورمون درمانی، داروهای دیگری نیز ممکن است برای درمان علائم خاص یائسگی مانند ریزش مو و خشکی واژن استفاده شوند. داروهای دیگری که گاهی اوقات ممکن است توسط پزشک تجویز شوند عبارت‌اند از:

ماینوکسیدیل موضعی (topical minoxidil) 5 درصد

این دارو برای درمان مشکل نازک شدن و ریزش مو استفاده می‌شود. دوز مصرف ماینوکسیدیل موضعی برای بیماران مختلف، متفاوت است اما معمولا لازم است دو بار در روز مورداستفاده قرار بگیرد. برخی عوارض ممکن است همراه با مصرف دارو مشاهده شوند که سوزش یا قرمزی ناحیه استفاده از دارو یکی از این عوارض است. همچنین، ممکن است موهای ناخواسته در صورت و بدن، سرگیجه، ضربان قلب سریع، درد قفسه سینه، تورم دست‌وپا، افزایش وزن، خستگی و واکنش‌های آلرژیک به دارو نیز در موارد نادری رخ دهند.

شامپو ضدشوره

این شامپو برای ریزش موی مرتبط با یائسگی تجویز می‌شود و معمولا لازم است روزانه یک‌بار استفاده شود. برخی از عوارض آن عبارت‌اند از: تحریک پوست، خشکی پوست، چرب یا خشک شدن مو یا پوست سر و ریزش موقتی مو.

کرم موضعی افلورنیتین (Eflornithine)

این دارو برای کاهش سرعت رشد موهای زائد در صورت یا زیر چانه استفاده می‌شود و معمولا دو بار در روز و با فاصله حداقل هشت ساعت بر طبق دستورالعمل پزشک مصرف می‌شود. پس از مصرف، سوزش، گزگز و قرمزی پوست ممکن است مشاهده شود که در صورت بدتر شدن علائم لازم است با پزشک صحبت کنید.

بازدارنده باز جذب سروتونین

این داروها برای درمان افسردگی، اضطراب و گرگرفتگی در دوران یائسگی تجویز می‌شوند و دوز مصرف آن‌ها حتما لازم است توسط پزشک تعیین شود. برخی از عوارض جانبی آن‌ها عبارت‌اند از: حالت تهوع، استفراغ یا اسهال، سردرد، خواب‌آلودگی، خشک شدن دهان، بی‌خوابی، تحریک‌پذیری یا بی‌قراری، سرگیجه، مشکلات جنسی، تغییر اشتها و وزن بدن.

اسپمیفن (ospemifene)

این دارو برای درمان مقاربت جنسی دردناک و خشکی واژن در زنان پس از یائسگی استفاده می‌شود. اسپمیفن یک قرص است که لازم است برای درمان علائمی که مطرح شد روزی 60 میلی‌گرم از آن مصرف شود. بااین‌حال، دوز مصرف آن باید توسط پزشک تعیین شود. گرگرفتگی، ترشحات واژن، اسپاسم عضلات و تعریق ممکن است از عوارض این دارو باشد. در موارد نادری نیز می‌تواند موجب ایجاد لخته خون شود.

آنتی‌بیوتیک پیروفیلاکتیک (prophylactic antibiotics)

این داروها برای درمان عفونت‌های دستگاه ادراری مورداستفاده قرار می‌گیرند. دوز مصرف آن‌ها توسط پزشک تعیین می‌شود. معمولا عوارض خاصی ندارند و فقط ممکن است برخی عوارض در افرادی مشاهده شود که به آنتی‌بیوتیک‌ها آلرژی دارند. در ادامه با سایر داروهای دوران یائسگی آشنا خواهیم شد.

داروهای خواب‌آور

این داروها برای درمان بی‌خوابی دوره یائسگی مورداستفاده قرار می‌گیرند. دوز مصرف آن‌ها بسته به تجویز پزشک متفاوت است. رایج‌ترین عوارض آن‌ها عبارت‌اند از: سوزش یا سوزن سوزن شدن دست‌ها و پاها، تغییر در اشتها، یبوست، اسهال، مشکل در حفظ تعادل، سرگیجه، خواب‌آلودگی روزانه، خشکی دهان یا گلو، گاز معده، سردرد، سوزش سردل، مشکلات توجه و حافظه، درد معده، لرزش غیرقابل‌کنترل بخشی از بدن، خواب‌های غیرمعمول و ضعف.

نکاتی در مورد مصرف داروهای دوران یائسگی

اگر پزشک، هورمون درمانی را برای بهبود علائم یائسگی تجویز کرده باشد لازم است برخی نکات را رعایت کنید تا بتوانید از سلامت خود بهتر مراقبت کنید. در ادامه با این نکات آشنا می‌شوید.

بهترین محصول و روش مصرف را برای خود انتخاب کنید

شما می‌توانید استروژن را به‌صورت قرص، پچ، ژل، کرم واژن، شیاف یا حلقه واژنی، مصرف کنید. اگر فقط علائم واژینال مربوط به یائسگی را تجربه می‌کنید، استروژن موجود در کرم، قرص یا حلقه واژن با دوز کم معمولا انتخاب بهتری نسبت به قرص یا پچ پوستی است.

مقدار داروی مصرفی خود را به حداقل برسانید

برای درمان علائم خود از کمترین دوز در کمترین زمان استفاده کنید. اگر کمتر از 45 سال دارید، به استروژن کافی نیاز دارید تا از اثرات طولانی‌مدت کمبود استروژن بر سلامت خود محافظت کند. اگر علائم یائسگی را به مدتی طولانی تجربه می‌کنید و این مسئله کیفیت زندگی شما را به‌طور قابل‌توجهی تحت تاثیر قرار داده است، ممکن است پزشک درمان طولانی‌مدت را برای شما توصیه کند.

به‌طور مرتب به پزشک مراجعه کنید

برای اینکه مطمئن شوید مزایای هورمون درمانی برای شما بیشتر از خطرات آن است و همچنین برای غربالگری‌هایی مانند ماموگرافی و معاینات لگن به‌طور مرتب به پزشک مراجعه کنید.

انتخاب سبک زندگی سالم

فعالیت بدنی و ورزش را در برنامه روزمره خود بگنجانید. رژیم غذایی سالم و وزن سالم داشته باشید. سیگار و الکل مصرف نکنید. استرس خود را کنترل کنید و اگر به کلسترول و فشارخون بالا مبتلا هستید وضعیت خود را دائما بررسی کنید.

درنهایت، یائسگی، قطع طبیعی یا متوقف کردن چرخه قاعدگی زنان است و نشان‌دهنده پایان باروری است. یائسگی می‌تواند منجر به علائمی مثل گرگرفتگی و تعریق شبانه شود و این علائم می‌توانند به مدت چهار سال یا بیشتر پس از یائسگی ادامه داشته باشند. اگر علائم شما شدید باشد یا کیفیت زندگی شما را تحت تاثیر قرار دهد، ممکن است درمان‌هایی مانند هورمون درمانی به شما در این زمینه کمک کنند.

در نظر داشته باشید قبل از مصرف هر کدام از داروهای دوران یائسگی که در این مقاله معرفی شده است می بایست به متخصص مراجعه نمایید.

یائسگی را با این آزمایش ها تشخیص می‌دهند