زخم پای دیابتی و عفونت میان افرادی که به دیابت دچار هستند بسیار رایج و البته قابل پیشگیری است. حدود ۱۵ درصد از افرادی که به این بیماری مبتلا هستند، دچار عفونت پای دیابتی و ۶ درصد از این افراد به دلیل عفونت و سایر عوارض، در بیمارستان بستری می‌شوند. مانند سایر عفونت ها، عفونت پای دیابتی نیز وقتی به وجود می‌آید که باکتری از طریق یک زخم هرچند کوچک وارد بدن می‌شود. اگرچه زخم‌های ناشی از بیماری دیابت، عفونی نیستند؛ اما می‌توانند در ایجاد آن نقش داشته باشند.
دو عامل مهم در ابتلا به عفونت دیابتی وجود دارد. یکی، آسیب رسیدن به اعصاب یا نوروپاتی است که احساس درد را در پا از بین می‌برند و فرد متوجه ایجاد زخم یا جراحت در آن نمی‌شود. دومین دلیل، بیماری عروق محیطی (PAD) است که جریان خون را محدود می‌کند و از بهبود زخم‌های جزئی جلوگیری می‌کند. هرچه فرایند بهبود آهسته‌تر انجام شود، خطر ابتلا به عفونت بیشتر می‌شود.
در این مقاله می‌خوانیم:
- زخم پای دیابتی و عفونت پای دیابتی چیست؟
- چه افرادی به عفونت زخم پای دیابتی مبتلا می‌شوند؟
- علت ابتلا به زخم پای دیابتی و عفونت چیست؟
- پیشگیری از عفونت پا در دیابت
- درمان زخم پای دیابتی عفونت‌کرده
زخم پای دیابتی و عفونت پای دیابتی چیست؟
افرادی که به دیابت مبتلا هستند اغلب دچار مشکلاتی در پاهای خود می‌شوند. در عفونت پای دیابتی زخم، تغییر شکل و عفونت پا به‌سادگی ایجاد می‌شود. در صورتی که این بیماری به‌سرعت درمان نشود، زخم‌ها می‌توانند عفونی شوند. گاهی جراح ممکن است در اثر این بیماری، یک انگشت، پا یا بخشی از ساق پا را قطع کند تا از پخش شدن عفونت در بدن پیشگیری کند.
چه افرادی به عفونت زخم پای دیابتی مبتلا می‌شوند؟
مشکلات مربوط به پا در افرادی که به دیابت مبتلا هستند بیشتر رخ می‌دهد؛ به‌خصوص افرادی که دارای شرایط زیر باشند بیش از سایرین به این بیماری مبتلا می‌شوند:
- آسیب دیدن اعصاب
- جریان ضعیف خون در پاها
- عدم مدیریت میزان گلوکز خون در درازمدت (مثلاً دفعات بالای ابتلا به هایپرگلایسمی)
- مشکلات مربوط به وزن
- ابتلا به دیابت برای درازمدت
- فشار خون بالا یا کلسترول بالا
علت ابتلا به زخم پای دیابتی و عفونت چیست؟
قند خون بالا برای مدت طولانی می‌تواند سبب نوعی آسیب به اعصاب شود که به آن نوروپاتی دیابتی گفته می‌شود. نوروپاتی دیابتی می‌تواند در تمام بدن ایجاد شود؛ اما بیشتر در پا و ساق پا شکل می‌گیرد. در اثر بروز این مشکل، فرد دچار بی‌حسی در پا می‌شود. در اثر بی‌حس شدن پاها، فرد متوجه بروز زخم، خراش و بریدگی نمی‌شود. این زخم‌های درمان‌نشده می‌توانند در نهایت منشا بروز عفونت شوند.
یکی دیگر از دلایل ابتلا به این بیماری، عدم جریان مناسب خون در پا و ساق پا است. افرادی که به دیابت مبتلا هستند بیش از سایرین دچار بیماری عروق محیطی می‌شوند. بیماری عروق محیطی می‌تواند منجر به انسداد یا باریک شدن عروق شود. کاهش جریان خون باعث می‌شود بهبود و درمان زخم یا عفونت در پاها سخت‌تر شود.
علائم نوروپاتی دیابتی عبارت است از:
- تیره شدن پوست در ناحیه آسیب‌دیده
- از دست دادن توانایی در حس کردن سرما و گرما
- ریزش مو در ناحیه آسیب‌دیده
- بی‌حسی
- درد
- سوزش
در صورتی که نوروپاتی منجر به زخم پای دیابتی و عفونت شود، علائم زیر قابل مشاهده خواهد بود:
- تغییر در پوست پا یا ناخن‌ها (بریدگی،زخم، خراش و …)
- خارج شدن چرک و عفونت
- بوی بد
- درد
- قرمزی
- تغییر رنگ پوست
- تورم
پیشگیری از عفونت پا در دیابت
برای پیشگیری از بروز عفونت پا در بیماران دیابتی رعایت موارد زیر توصیه می‌شود:
- بازبینی پا به‌صورت روزانه برای تشخیص سریع تغییرات پوستی و زخم‌ها
- شستشوی روزمره پا با آب گرم
- خشک کردن کامل پا و لابلای انگشتان پس از استحمام و شستشو
- مرطوب کردن پا با کرم‌های نرم‌کننده و آبرسان به‌منظور جلوگیری از خشکی و ترک پوست
- گرفتن ناخن‌ها به‌صورت منظم
- چک کردن داخل کفش پیش از پوشیدن (تا شی تیز درون آن‌ها نباشد و باعث خراش پوست نشود)
- پوشیدن کفش و دمپایی روفرشی در خانه
- عدم استفاده از مواد شیمیایی قوی روی پوست پا
- عدم پوشیدن جورا‌ب‌های تنگ
- چک کردن مداوم میزان قند خون
- پوشاندن زخم‌های دیابتی با باند
- کاهش فشار روی پا در حین ایجاد زخم (راه رفتن طولانی تا زمان بهبود توصیه نمی‌شود)
درمان زخم پای دیابتی عفونت‌کرده
درمان عفونت زخم پای دیابتی باید به‌موقع انجام شود. بدین منظور باید سریعاً به پزشک مراجعه شود تا بهترین روش درمان زخم پای دیابتی متناسب با شرایط بیمار اتخاذ شود. درمان عفونت‌های زخم پای دیابتی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- پاکسازی زخم
- پاک کردن چرک و عفونت از روی زخم
- پاک کردن یا بریدن بافت مرده و عفونی
- قرار دادن بانداژ برای جذب چرک اضافی و محافظت از زخم تا زمان بهبود کامل
- تجویز ویلچر برای برداشتن وزن اضافی از روی پای آسیب‌دیده
- تجویز آنتی‌بیوتیک برای کنترل و حذف عفونت
بسته به شدت و نوع عفونت، پزشک ممکن است دستور بستری بیمار را بدهد. گاهی قطع عضو برای پیشگیری از پخش شدن عفونت در بدن ضروری است.
برای پیشگیری از عوارض دیابت مخصوصا زخم پای دیابتی به صورت مداوم با پزشک در تماس باشید و به طور مرتب به پزشک‌تان مراجعه کنید
