آیا با لیست آزمایش های چکاپ کامل آشنا هستید؟ انجام آزمایش چکاپ به صورت روتین یکی از کارهای مفید برای پایش وضعیت سلامت عمومی بدن است. انجام منظم آزمایش خون در فواصل مشخص به شما کمک می‌کند تا ارزیابی دقیقی از وضعیت سلامتی خود داشته باشید و نسبت به تغییرات آن آگاه شوید.
در متن پیش رو قصد داریم شما را با آزمایش هایی که به طور روتین برای چکاپ سلامتی درخواست می‌شوند، آشنا کنیم.
آنچه در مقاله “ لیست آزمایش های چکاپ کامل “خواهید خواند:
- آزمایش خون چه چیز هایی را نشان می دهد؟
- 10 آزمایش مهم خونی
- لیست آزمایش های چکاپ کامل مردان و زنان
- لیست آزمایش های چکاپ کامل کودکان
- هر چند وقت لازم است آزمایش چکاپ بدهم؟
آزمایش خون چه چیز هایی را نشان می‌دهد؟
آزمایش خون درخواستی به پزشک شما کمک می‌کنن تا یک ارزیابی کلی از وضعیت سلامتی ارگان‌های مختلف در بدنتان داشته باشد. کبد، تیروئید و کلیه از جمله اعضای بدن هستند که با انجام آزمایش قابل بررسی هستند. علاوه بر این پزشک ممکن است آزمایش خون را برای بررسی وضعیت ابتلا به هر یک از بیماری‌های زیر درخواست کند:
- HIV
- دیابت
- کم‌خونی
- سرطان
- بیماری عروق کرونری قلب
10 آزمایش مهم خونی
CBC یا شمارش کامل رده های خونی
در این آزمایش اجزای مهم خونی اندازه‌گیری می‌شوند. اجزای اصلی خون شامل گلبول‌های سفید، گلبول‌های قرمز و پلاکت‌ها هستند که طی این آزمایش بررسی می‌شوند. هماتوکریت و هموگلین از دیگر مواردی هستند که سطح آن‌ها طی این آزمایش ارزیابی می‌شود.
از جمله دلایلی که می‌توان برای سطح غیرطبیعی رده‌های خونی نام برد، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کمبود برخی ویتامین‌ها نظیر ویتامین ب6
- کم‌خونی یا کمبود آهن
- مشکلات انعقادی
- سرطان‌های خونی
- عفونت
- مشکلات سیستم ایمنی
براساس نتایج حاصل از آزمایش پزشک ممکن است در ادامه آزمایش‌های دیگری برایتان درخواست کند.
پنل متابولیک پایه
در این آزمایش معمولاً سطح اجزای زیر مورد ارزیابی قرار می‌گیرد:
- کلسیم
- گلوکز
- سدیم
- پتاسیم
- بیکربنات
- کلرید
- کراتنین
- BUN
برای انجام این آزمایش ممکن است لازم باشد حداقل 8 ساعت ناشتا باشید. موارد غیرطبیعی ممکن است نشان‌دهنده هر یک از موارد زیر باشند:
- بیماری کلیه
- دیابت
- عدم تعادل هورمونی
پنل متابولیک جامع
در این آزمایش علاوه بر مواردی که در پنل متابولیک پایه درخواست می‌شود، پروتئین‌ها و اجزای خونی مرتبط با عملکرد کبدی هم بررسی می‌شود:
- آلبومین
- پروتئین توتال
- ALP
- ALT
- AST
- بیلی روبین
سطح غیرطبیعی هر یک از موارد نامبرده نیاز به بررسی‌های بیشتری خواهد داشت.
پنل لیپیدی
در این آزمایش سطح دو نوع کلسترول در خون اندازه‌گیری می‌شود:
- LDL یا کلسترول بد خون
- HDL یا کلسترول خوب خون
ممکن است لازم باشد حداقل 8 ساعت پیش از انجام آزمایش ناشتا باشید.
پنل تیروئیدی
به پنل تیروئیدی آزمایش عملکرد تیروئیدی هم گفته می‌شود. در این آزمایش عملکرد غده تیروئید مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
- T3 و T4 هر دو هورمونی هستند که توسط غده تیروئید ترشح شده و وظیفه تنظیم متابولیسم بدن را برعهده دارند.
- TSH هورمونی است که توسط غده هیپوفیز ترشح شده و وظیفه تنظیم سطح هورمون‌های تیروئیدی را برعهده دارد.
سطح غیرطبیعی این هورمون‌ها می‌تواند علامتی از اختلالات غده تیروئید باشد.
بیومارکر های قلبی
آنزیم‌ها پروتئین‌هایی هستند که به بدن در انجام برخی پروسه‌های شیمیایی از قبیل تجزیه مواد غذایی کمک می‌کنند. این آنزیم‌ها در تنظیم بسیاری از عملکردهای حیاتی بدن ضروری هستند.
از جمله آنزیم‌هایی که ممکن است به طور رایج درخواست شود، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- CK: این آنزیم به طور اولیه در مغز، قلب و سیستم اسکلتی- عضلانی وجود دارد. درصورت آسیب عضله سطح این آنزیم در خون بالا می‌رود.
- CK-MB: این آنزیم‌ها در قلب وجود داشته و به دنبال آسیب قلبی مثل یک حمله قلبی سطحشان در خون بالا می‌رود.
- تروپونین: این آنزیمی است که ممکن است به دنبال سکته قلبی در خون آزاد شود.
آزمایش های عفونت های منتقله از راه تماس جنسی (STI)
بسیاری از عفونت های منتقله از راه تماس جنسی با استفاده از نمونه خون قابل ارزیابی هستند. این آزمایشات اغلب با نمونه ادرار یا نمونه بافتی همراه شده و تشخیص قطعی را تسهیل می‌کنند.
از جمله STIهایی که با کمک آزمایش خون قابل ارزیابی هستند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کلامیدیا
- گنوره‌آ
- هرپس
- سفلیس
- HIV
فراموش نکنید که تست‌های خونی ممکن است بلافاصله پس از تماس جنسی مثبت نشوند.
MCH در آزمایش خون چه معنایی دارد؟
پنل انعقادی
در این آزمایش سیستم انعقادی خون مورد بررسی قرار می‌گیرد. برای مثال مشخص می‌شود که چقدر زمان می‌برد تا خون لخته شود.
انعقاد فرآیندی است که مانع از خونریزی به دنبال ایجاد زخم می‌شود. با این حال درصورتی که لخته‌ی خون در مناطق غیرطبیعی بدن مثل شریان یا ورید ایجاد شود، می‌تواند خطرناک باشد؛ زیرا از رسیدن خون به ارگان‌های حیاتی بدن مثل مغز یا قلب ممانعت می‌کند.
از جمله آزمایش‌های درخواستی برای بررسی وضعیت انعقادی بدن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- PT
- PTT
- INR
تستسرمی DHEA سولفات
DHEA هورمونی است که از غده آدرنال ترشح می‌شود. در این آزمایش بررسی می‌شود که سطح این هورمون بالا یا پایین‌تر از حد طبیعی هست یا خیر. این هورمون در بدن مردان به ایجاد صفات ثانویه جنسی از قبیل رویش موهای بدن کمک می‌کند. این در حالی است که اگر سطح این هورمون در بدن زنان بالاتر از حد طبیعی باشد، منجر به ایجاد صفات مردانه از قبیل رویش موهای زائد خواهد شد. از این رو بالا بودن سطح این هورمون در زنان غیرطبیعی تلقی می‌شود.
CRP
این مولکول پروتئینی است که در شرایط التهابی در کبد ساخته می‌شود. موارد متنوعی هستند که می‌توانند منجر به بالا رفتن غیرطبیعی سطح CRP در خون شوند؛ از جمله:
- عفونت ویروسی یا باکتریایی
- بیماری‌های خودایمنی مثل لوپوس یا آرتریت روماتوئید
- التهاب ناشی از دیابت
- التهاب ناشی از ترومای فیزیکی یا فعالیت‌هایی نظیر سیگار کشیدن
- سرطان
لیست آزمایش های چکاپ کامل مردان و زنان
اگر نگران ابتلا به هر بیماری یا مشکل غیرطبیعی در درازمدت هستید، لازم است پزشک خود را برای انجام چکاپ کامل ملاقات کنید. آن‌ها پس از گرفتن شرح حال و انجام معاینه فیزیکی آزمایشات ضروری را برای شما درخواست می‌کنند.
آزمایش‌هایی که به طور معمول برای چکاپ در زنان و مردان درخواست می‌شود، شامل موارد زیر است:
- شمارش کامل رده‌های خونی یا CBC
- پنل متابولیک پایه
- پنل تیروئیدی
- سطح برخی مواد حیاتی در بدن از قبیل آهن و ویتامین‌های گروه ب
براساس شرایط پزشک ممکن است آزمایشات زیر را هم برای شما درخواست کند:
- مارکرها و آنزیم‌هایی که احتمال ابتلا به سرطان و یا بیماری‌های قلبی را نشان می‌دهند
- عفونت‌های منتقله از راه تماس جنسی
- تست بررسی عملکرد کبدی
- آزمایش ادرار و مدفوع
لیست آزمایش های چکاپ کامل کودکان
درصورتی که پزشک کودک شما براساس علائم کودک به بیماری زمینه‌ای خاصی شک کند، ممکن است برای او آزمایش درخواست کند. انجام آزمایش به تشخیص بسیاری از بیماری‌ها کمک می‌کند. از جمله آزمایشاتی که برای چکاپ کامل کودک ممکن است درخواست شود، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- شمارش کامل رده‌های خونی یا CBC
- تعیین گروه خونی
- قند خون
- تست‌های خونی آلرژی
- پنل متابولیک
- پنل لیپیدی
هرچند وقت لازم است آزمایش چکاپ بدهم؟
فاصله بین انجام آزمایشات چکاپ به عوامل متنوعی از جمله سن شما بستگی دارد. معمولاً توصیه می‌شود که با فواصل زیر آزمایش چکاپ بدهید:
- 18 تا 39 سال: حداقل هر 5 سال
- 40 تا 49 سال: هر 2 تا 3 سال
- 50 وبالاتر: هر سال
با این حال لازم است در این باره با پزشک خود مشورت کنید.
جمع بندی آزمایش های چکاپ کامل
آزمایش خون اغلب راه مناسبی برای بررسی وضعیت عمومی سلامتی بدن است. علاوه بر این آزمایش خون به پزشک شما در تشخیص بیماری زمینه‌ای احتمالی و نیز بررسی پاسخ به درمان کمک می‌کند. بسیاری از افراد آزمایش‌های چکاپ را به صورت روتین سالانه انجام می‌دهند. می‌توانید در این باره با پزشک خود مشورت کنید.
