اختلالات هورمونی مردانه چیست و چه علائمی دارد؟

درصورتی که سطح هورمون‌‌های مردانه به هم بریزد، اختلالات هورمونی مردانه بروز می‌یابند. هورمون‌ها نقشی اساسی در تنظیم بسیاری از عملکردهای حیاتی بدن ایفا می‌کنند. از این رو درصورتی که سطح این هورمون‌ها به هم بخورد، زمینه برای بروز بسیاری از مشکلات فراهم می‌شود. 

در متن پیش رو قصد داریم شما را با اختلالات هورمونی مردانه آشنا کنیم.

آنچه در این مقاله خواهید خواند:

• اختلالات هورمونی مردانه چیست؟
• چه علائمی نشان‌دهنده اختلالات هورمونی مردانه است؟
• اختلالات هورمونی به چه علت رخ می‌دهند؟
• روش‌های تشخیص اختلالات هورمونی در مردان
• اختلالات هورمونی در مردان چگونه درمان می‌شوند؟

اختلالات هورمونی مردانه چیست؟

هورمون‌ها پیام‌رسان‌های شیمیایی در بدن هستند. این مواد وظیفه انتقال پیام‌ها به مناطق مختلف بدن را برعهده دارند. این مواد از طریق جریان خون به نقاط مختلف بدن رفته و وظیفه تنظیم متابولیسم و فعالیت‌های دیگر را در بدن برعهده دارند. درصورتی که هورمون‌ها کمتر یا بیشتر از حد طبیعی ترشح شوند، زمینه برای ایجاد اختلالات هورمونی فراهم می‌شود. 

عدم تعادل هورمونی می‌تواند بر روی بسیاری از عملکردهای بدن تاثیر بگذارد؛ از جمله:

• متابولیسم یا سوخت‌وساز
• ضربان قلب طبیعی
• سیکل شبانه‌روزی خواب و بیداری
• عملکرد جنسی
• سیکل تولیدمثل
• رشد و تکامل
• خلق و خو
• تنظیم دمای بدن

سطح هورمون‌ها به طور طبیعی در طول شبانه‌روز و در سراسر عمر در حال نوسان است. با این حال اختلالات هورمونی ممکن است در زمینه اضطراب، جراحت، بیماری، کم‌تحرکی یا سوتغذیه رخ بدهند.علائم اختلالات هورمونی در هر سنی ممکن است رخ دهد، با این حال احتمال بروز آن به دنبال افزایش سن بیشتر می‌شود. 
هم زنان و هم مردان ممکن است اختلالات هورمونی مربوط به هورمون انسولین، آدرنالین یا هورمون رشد را تجربه کنند. آن دسته از اختلالات هورمونی که به صورت اختصاصی در مردان رخ می‌دهد، اغلب مربوط به هورمون تستوسترون است.  کاهش سطح هورمون تستوسترون که با عنوان هایپوگنادیسم یا یائسگی مردانه هم شناخته می‌شود، می‌تواند با علائمی از قبیل کاهش قدرت، انرژی و عملکرد جنسی خودش را نشان دهد. 

 

چه علائمی نشان دهنده اختلالات هورمونی مردانه است؟

از آنجایی که هورمون‌ها عملکردهای گوناگونی در بدن دارند، طیف وسیعی از علائم هستند که می‌توانند نشان‌دهنده‌ بروز اختلالات هورمونی باشند. این علائم براساس نوع هورمون و غدد درگیر متفاوت هستند. از جمله علائم اختلالات هورمونی در مردان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

ژنیکوماستی

به بزرگ شدن سینه در مردان ژنیکوماستی گفته می‌شود. این مسئله می‌تواند یکی از علائم اختلالات هورمونی در مردان باشد. با اینکه عواملی از قبیل رژیم غذایی، سبک زندگی و چاقی می‌توانند منجر به افزایش اندازه سینه‌ها شوند، کاهش سطح هورمون تستوسترون و یا افزایش سطح استروژن می‌تواند زمینه را برای ژنیکوماستی فراهم کند. با این ژنیکوماستی به خودی خود آسیب‌زا نیست؛ اما می‌تواند بر روی اعتماد به نفس و احساسی که به خودتان دارید، تاثیرگذار باشد. 

کاهش میل جنسی

یکی دیگر از علائم کاهش سطح تستوسترون یا افزایش سطح هورمون استروژن در بدن مردان کاهش میل جنسی است. با این حال، این تغییرات در میل جنسی می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. کاهش میل جنسی می‌تواند بر روی زندگی زناشویی تاثیر منفی گذاشته و از این جهت دارای اهمیت است.

اختلال نعوظ

اختلالات هورمونی می‌تواند عملکرد جنسی را مختل کند. اختلال نعوظ یا مشکل در حفظ یا ایجاد نعوظ حین فعالیت جنسی از جمله مشکلاتی است که ممکن است به دنبال اختلالات هورمونی رخ دهند. با این حال، اختلال نعوظ با عوامل مختلفی از قبیل بیماری‌های قلبی، افسردگی، اضطراب، بی‌خوابی و بیماری‌های مزمن مرتبط است.
برخی داروها از جمله اپیوئیدها و داروهای ضدفشار خون هم می‌توانند زمینه را برای اختلال نعوظ فراهم کنند. اختلال نعوظ می‌تواند علامتی از کاهش سطح تستوسترون در خون باشد.

از دست دادن توده عضلانی

با اینکه اغلب گفته می‌شود که سبک زندگی از قبیل رژیم غذایی یا کم‌تحرکی مسئول افزایش وزن و یا کاهش توده عضلانی است، با این حال اختلالات هورمونی هم می‌توانند در این زمینه اثرگذار باشند.
هورمون تستوسترون برای ساخت و حفظ توده عضلانی ضروری است. از این رو، در صورتی که سطح هورمون تستوسترون افت کند، ممکن است آتروفی عضلانی (از دست رفتن توده عضلانی) یا افزایش وزن رخ بدهد. سایر هورمون‌ها هم می‌توانند با تغییرات وزنی مرتبط باشند. برای مثال، سطح بالای هورمون کورتیزول می‌تواند در متابولیسم طبیعی بدن اختلال ایجاد کرده و تولید طبیعی هورمون تستوسترون در بدن را سرکوب کند. این مسئله درنهایت می‌تواند منجر به افزایش وزن و از دست رفتن توده عضلانی شود. کاهش سطح هورمون‌های تیروئیدی هم می‌تواند با کاهش سطح متابولیسم زمینه را برای افزایش وزن فراهم کند. 

تغییر خلق و خو

علاوه بر علائم جسمی، تغییر خلق‌وخو هم می‌تواند یکی از علائم اختلالات هورمونی باشد. کاهش سطح هورمون تستوسترون می‌تواند باعث اضطراب، افسردگی و تحریک‌پذیری شود. اختلالات تیروئیدی هم می‌تواند باعث تغییر خلق‌وخو شود. 

 

اختلالات هورمونی به چه علت رخ می‌دهند؟

همه افراد ممکن است در طول زندگی نوسانات هورمونی و اختلالات هورمونی را تجربه کنند. با این حال، این اختلالات ممکن است به دنبال عملکرد نامناسب غدد ترشح‌کننده رخ دهند. 

از جمله عوامل تاثیرگذار در بروز اختلالات هورمونی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اضطراب
• ديابت نوع دو و 1
• هایپرگلیسمی یا افزایش بیماری قند خون
• هایپوگلیسمی یا افت قند خون
• کم‌کاری تیروئید
• سوتغذیه
• داروهای استروئیدی
• سندروم کوشینگ یا افزایش سطح کورتیزول
• بیماری آدیسون یا کاهش سطح هورمون‌های کورتیزول و آلدسترون
• هایپرپلازی مادرزادی آدرنال
• واکنش‌های آلرژیک
• پانکراتیت
• بی‌اشتهایی

روش‌های تشخیص اختلالات هورمونی در مردان

برای تشخیص اختلالات هورمونی، پزشک در قدم اول شرح حال دقیقی از شما می‌گیرد. سابقه بیماری‌های قبلی، داروهای در حال مصرف و علائمی که تجربه می‌کنید همه برای تشخیص پزشک دارای اهمیت است. در ادامه پزشک شما را معاینه خواهد کرد و به دنبال هرگونه یافته‌ غیرطبیعی می‌گردد.
پس از آن، پزشک برای تایید تشخیص، یک تست تشخیصی درخواست می‌کند. روش‌های متنوعی برای تشخیص قطعی اختلالات هورمونی دردسترس هستند. معمولا در قدم اول یک آزمایش خون درخواست می‌شود که سطح هورمون موردنظر را در خون اندازه‌گیری می‌کند.

سایر روش‌های تشخیصی شامل موارد زیر است:

• MRI
• سونوگرافی
• رادیوگرافی
• اسکن تیروئید
• آزمایش اندازه‌گیری تعداد اسپرم‌ها

اختلالات هورمونی در مردان چگونه درمان می‌شوند؟

درمان اختلالات هورمونی در مردان بستگی به این دارد که چه نوع اختلالی علت اصلی علائم‌تان باشد. از جمله درمان‌های در دسترس می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

درمان با تستوسترون

در این درمان مکمل‌هایی مصرف می‌کنید که می‌تواند علائم سطح پایین تستوسترون را کم کند. شواهد نشان می‌دهد که درمان جایگزینی تستوسترون می‌تواند فواید بسیاری به‌ویژه در سنین بالا داشته باشد و به تقویت تراکم و استحکام بافت استخوانی، تقویت میل جنسی و افزایش استقامت عضلات کمک کند. با این حال درمان تستوسترون در مردان مبتلا به سرطان سینه و یا پروستات توصیه نمی‌شود. علاوه بر این ممکن است در برخی مردان عوارضی از قبیل مشکلات قلبی، کلیوی و کبدی ایجاد کند.

درمان مشکلات تیروئیدی

لووتیروکسین دارویی است که اغلب برای درمان کم‌کاری تیروئید تجویز می‌شود. این دارو به تنظیم سطح هورمون‌های تیروئیدی در بدن کمک می‌کند.

جمع‌بندی

درصورتی که سطح هورمون‌های تیروئیدی کمتر یا بیشتر از حد طبیعی باشد، زمینه برای اختلالات هورمونی فراهم می‌شود. هورمون تستوسترون و استروژن دو هورمونی هستند که به دنبال تغییر سطح‌شان در خون زمینه برای ابتلا به اختلالات هورمونی مردانه فراهم می‌شود. بزرگ شدن سینه‌ها، اختلال نعوظ و کاهش میل جنسی از جمله علائم احتمالی ابتلا به تغییرات هورمونی در مردان هستند. درمان اغلب با جایگزینی هورمون تستوسترون امکانپذیر است.