دیابت می‌تواند منجر به بروز عوارض مختلفی شود. احتمال وقوع این عوارض، به‌ویژه هر چه مدت زمان بیشتری از ابتلا به بیماری گذشته باشد و دیابت ضعیف‌تر کنترل شود، بیشتر می‌شود. یکی از این عوارض احتمالی بیماری گانگرن و دیابت یا در اصطلاح قانقاریا در اندام‌ها است.
در متن پیش رو قصد داریم شما را با ارتباط بین دیابت و قانقاریا آشنا کنیم.
آنچه در این مقاله خواهید خواند:
- گانگرن یا قانقاریا چیست؟
- چه ارتباطی بین گانگرن و دیابت وجود دارد؟
- چه عوامل دیگری احتمال ابتلا به قانقاریا را افزایش می‌دهند؟
- گانگرن چگونه تشخیص داده می‌شود؟
- گانگرن چگونه درمان می‌شود؟
- چگونه می‌توان از وقوع قانقاریا پیشگیری کرد؟
- درصورت ابتلا به دیابت چگونه از پاها در برابر گانگرن محافظت کنیم؟
گانگرن یا قانقاریا چیست؟
گانگرن به شرایطی گفته می‌شود که در آن بافت زنده بدن می‌میرد. این مسئله اغلب زمانی رخ می‌دهد که خون‌رسانی به بافت درگیر مختل می‌شود. در اغلب موارد قانقاریا به دنبال آسیب یا عفونت پوست و بافت نرم رخ می‌دهد.
گانگرن یا قانقاریا عموماً در انگشت‌ها یا اندام‌ها رخ می‌دهد. این شرایط اغلب خودش را با تغییر رنگ پوست، بی‌حسی و ترشح غیرطبیعی یا چرک نشان می‌دهد. درصورت وقوع گانگرن، لازم است که سریعاً به بیمارستان مراجعه کنید. درمان فوری برای حذف بافت مرده و جلوگیری از گسترش عفونت به درون خون ضروری است. درصورتی که قانقاریا به‌موقع درمان نشود، می‌تواند منجر به ایجاد عفونت‌های کشنده شود.
چه ارتباطی بین گانگرن و دیابت وجود دارد؟
درصورت ابتلا به دیابت، احتمال ابتلای‌تان به گانگرن یا قانقاریا افزایش می‌یابد. پس بین گانگرن و دیابت ارتباط مستقیم وجود دارد. قند خون بالا می‌تواند منجر به آسیب اعصاب شود که این مسئله باعث کاهش حس در محل می‌شود. این مسئله احتمال آسیب به ناحیه را افزایش می‌دهد
قند خون بالا همچنین می‌تواند باعث آسیب به عروق خونی و کاهش خون‌رسانی به بافت درگیر شود. حال، اگر عفونتی بر روی بافت سوار شود، سلول‌های ایمنی کمتری می‌توانند خودشان را به بافت درگیر برسانند. بنابراین، احتمال گسترش عفونت و زخم بیشتر می‌شود.
چه عوامل دیگری احتمال ابتلا به قانقاریا را افزایش می‌دهند؟
درصورت ابتلا به هر بیماری‌ای که منجر به درگیری گردش خون شود، احتمال ابتلا به گانگرن یا قانقاریا وجود دارد. بیماری‌های مختلفی وجود دارند که می‌توانند مثل دیابت باعث درگیری عروق خونی و افزایش احتمال ابتلا به قانقاریا شوند. از جمله این بیماری‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بیماری عروق محیطی خون
- پدیده رینود
- آترواسکلروزیس یا رسوب چربی در عروق خون
درصورتی که اخیراً جراحی کرده‌اید یا دچار جراحت شده‌اید، احتمال ابتلای‌تان به قانقاریا افزایش می‌یابد. عفونت‌های سطحی در افرادی با سطح ایمنی پایین می‌تواند جدی باشد و منجر به وقوع قانقاریا شود. ضعف سیستم ایمنی ممکن است به دنبال موارد زیر رخ بدهد:
- دیابت
- شیمی‌درمانی
- HIV
- سوءتغذیه
- آسیب کلیوی
- سن بالای 60 سال
ارتباط بین دیابت و بیماری کلیوی در چیست؟
گانگرن چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک ابتدا شرح‌حال کاملی از بیماری شما و علائم‌تان می‌گیرد و در ادامه معاینه‌تان می‌کند. پزشک‌تان را از هرگونه آسیب، زخم یا جراحت مطلع کنید. این موارد می‌توانند منبعی برای شروع گانگرن باشند. در ادامه، پزشک ممکن است برای‌تان آزمایش درخواست کند.
آزمایش خون به پزشک در تشخیص عفونت کمک می‌کند. علاوه بر این، پزشک ممکن است از شیوه‌های تصویربرداری برای تایید تشخیص استفاده کند. می‌توانید از پزشکان کلینیک دیابت و غدد مشورت بگیرید.
قانقاریا چگونه درمان می‌شود؟
درصورت ابتلا به گانگرن، لازم است که بافت عفونی سریعاً خارج شود. این مسئله کمک می‌کند تا قانقاریا به سایر نواحی بدن گسترش نیابد. در این صورت، پزشک ممکن است جراحی دبریدمان را انجام دهد. طی این جراحی بافت‌های درگیر حذف می‌شوند. پس از آن، پزشک ممکن است به استفاده از پیوند پوست برای ترمیم آسیب ناشی از گانگرن یا هرگونه آسیب پس از دبریدمان توصیه کند. پیوند پوست نوعی جراحی ترمیمی است.
در موارد بسیار شدید گانگرن ممکن است پزشک توصیه به قطع عضو مبتلا کند. آنتی‌بیوتیک نیز برای مبارزه با هرگونه عفونتی ضروری است.
چگونه می‌توان از وقوع قانقاریا پیشگیری کرد؟
راه‌های زیادی وجود دارد که با کمک آن‌ها می‌توانید خطر ابتلا به گانگرن را کاهش دهید. درصورتی که مبتلا به دیابت هستید، لازم است که به‌طورمنظم دست‌ها یا پاهای‌تان را برای شواهدی از هرگونه جراحت یا عفونت احتمالی بررسی کنید چرا که ارتباط زیادی بین گانگرن و دیابت وجود دارد.
به‌طور کلی، با انجام کارهای زیر می‌توانید خطر ابتلا به گانگرن را کاهش دهید:
وزن‌تان را کم کنید
درصورت ابتلا به چاقی یا اضافه‌وزن، لازم است که وزن‌تان را به محدوده طبیعی برسانید. اضافه‌وزن با کاهش جریان خون، می‌تواند ریسک ابتلا به عفونت را افزایش دهد.
محافظت در برابر سرما
قرار گرفتن اندام‌ها در برابر سرما و یخ‌زدگی، احتمال گانگرن را افزایش می‌دهد. اگرپوست‌تان پس از تماس با سرما به شکل غیرطبیعی سرد، رنگ‌پریده یا بی‌حس شده است، لازم است که فوراً به پزشک مراجعه کنید.
سیگار نکشید
مصرف طولانی‌مدت تنباکو باعث ضعیف شدن جریان خون و افزایش احتمال ابتلا به گانگرن می‌شود.
درصورت ابتلا به دیابت چگونه از پاها در برابر گانگرن محافظت کنیم؟
یکی از مهم‌ترین اندام‌هایی که در مبتلایان به دیابت، در معرض قانقاریا است، پاها هستند. از این رو، مراقبت صحیح و اصولی از آن‌ها برای پیشگیری از وقوع گانگرن ضروری است و از این طریق از ابتلا به گانگرن و دیابت جلوگیری کرد‌اید.. در ادامه، شما را با برخی مراقبت‌های ساده برای پیشگیری از وقوع قانقاریا در پاها آشنا خواهیم کرد.
پاهای‌تان را هر روز معاینه کنید
هر روز پاها را – به‌ویژه لای انگشتان- از نظر وجود هرگونه زخم یا جراحت بررسی کنید. اگر به‌تنهایی نمی‌توانید این کار را انجام دهید، از یک آینه استفاده کنید یا از دیگری کمک بخواهید. در صورت مشاهده هرگونه زخم، تاول یا قرمزی پزشک خود را سریعاً درجریان قرار دهید.
پاهای‌تان را بشویید
هر روز پاهای‌تان را با آب گرم و یک صابون ملایم بشویید. صابون تند و آب داغ به پوست آسیب می‌زند. بنابراین، قبل از آغاز شست‌وشو دمای آب را با نوک انگشت دست یا آرنج چک کنید. ابتلا به دیابت خود ممکن است تشخیص دمای آب را با استفاده از پاها دشوار کند.
پاهای‌تان را خشک نگه دارید
پاهای‌تان را – به‌ویژه لای انگشتان- به‌دقت خشک کنید. رطوبت شرایط را برای ایجاد عفونت فراهم می‌کند.
مناطق خشک را مرطوب کنید
اگر پوست پاهای‌تان بیش از حد خشک شده است، از لوسیون یا روغن برای حفظ رطوبت آن‌ها استفاده کنید. از لوسیون بین انگشت‌های‌تان استفاده نکنید.
همیشه از دمپایی روفرشی استفاده کنید
استفاده از دمپایی روفرشی در منزل برای جلوگیری از زخم و خشک شدن کف پا ضروری است.
نکته پایانی درباره گانگرن و دیابت
اگرچه وقوع گانگرن در اندام‌ها به دنبال دیابت محتمل است؛ اما با پیگیری صحیح درمان و سایر مراقبت‌های ضروری می‌توانید تا حد زیادی از وقوع گانگرن و دیابت پیشگیری کنید. در صورتی که هرگونه نگرانی درباره ابتلا به گانگرن یا همان قانقاریا داشتید، خوب است که با پزشک غدد خود در این باره مشورت کنید.
