تیروئیدیت اصطلاحی کلی است که به التهاب تیروئید اطلاق می شود. تیروییدیت شامل گروهی از اختلالات تیروئید است که باعث التهاب تیروئید شده و در نتیجه سبب علائم بالینی مختلف میشود. همچنین تیروئیدیت پس از زایمان هم که باعث افزایش گذرای هورمون های تیروئید در خون می شود و به دنبال آن کم‌کاری گذرای تیروئید به وجود می‌آید.
یک علت شایع اختلال تیروئید پس از زایمان است تیروئیدیت “تحت حاد” علت مهم درد در تیروئیدیت است. تیروئیدیت همچنین در بیمارانی که داروی اینترفرون و آمیودارون مصرف می‌کنند نیز دیده میشود.
علائم بالینی تیروئیدیت چیست؟
برای تیروئید هیچ علامت ویژه ای وجود ندارد اگر تیروئیدیت سبب تخریب و آسیب آهسته و مزمن سلول های تیروئید شود باعث کاهش سطح هورمون تیروئید در خون می گردد و علائم مربوط به کم کاری را به وجود می‌آورد. علائم معمول کم کاری تیروئید عبارتند: از خستگی، افزایش وزن، یبوست، پوست خشک، افسردگی و عدم توانایی انجام ورزش یا فعالیت سنگین.
این علائم مربوط به بیمار دچار تیروئیدیت هاشیموتو است. اگر تیروئید سبب تخریب و آسیب سریع سلول های تیروئید شود هورمون های تیروئیدی که داخل غده تیروئید ذخیره شده‌اند به خارج از آن نشت کرده و وارد جریان خون می شوند. این اتفاق سبب افزایش سطح این هورمون ها در خون شرایطی مشابه علائم پرکاری تیروئید است. این علائم معمولا شامل اضطراب، بی خوابی، تپش قلب، خستگی، کاهش وزن و تحریک پذیری می‌باشند. این علائم در فاز سمی تیروئیدیت تحت حاد، تیروئیدیت بدون درد و تیروئید پس از زایمان دیده می‌شوند. علائم تیروئید سمی و پرکاری تیروئید یکسان هستند زیرا هر دو به علت افزایش سطح هورمون تیروئید در خون ایجاد می شوند.
تیروئید سمی اصطلاحی که در بیماری تیروئید کاربرد دارد زیرا در این وضعیت غده تیروئید فعالیت بیش از طبیعت طبیعی ندارد. در تیروئیدیت تحت حاد، بدون درد و پس از زایمان همانطور که سیر التهاب ادامه می‌یابد غلظت هورمون های تیروئید در این غده کم می شود و در نتیجه سبب کاهش سطح خونی هورمون تیروئید و علائم کم کاری تیروئید می شود. درد تیروئید در بیماران دچار تیروئیدیت تحت حاد دیده می شود.
علل بروز تیروئیدیت چیست؟
تیروییدیت در اثر یک حمله به تیروئید به وجود می‌آید که سبب بروز التهاب در آن و تخریب سلولهای آن میشود آنتی‌بادی هایی که به تیروئید حمله می کند باعث شایع‌ترین انواع تیروئیدیت می‌شوند. در نتیجه تیروئید معمولاً یک بیماری خود ایمنی است، مانند دیابت نوع ۱ و بیماری آرتریت روماتویید.
هنوز کسی نمی داند که چرا بدن برخی از انسانها علیه تیروئید آنتی بادی می سازد با وجود اینکه احتمال بروز تیروئید در افرادی با سابقه ابتلا دذ در فامیل درجه یک بیشتر است اما در اثر عفونت هایی مانند عفونت ویروسی و باکتریایی ایجاد میشود این عوامل عفونی نیز مانند آنتی بادی ها و با یک شیوه و سازوکار سبب التهاب غده تیروئید می شوند. همچنین داروهایی مانند اینترفرون و آمیودارون نیز می‌توانند سبب آسیب رسیدن به غده تیروئید و در نتیجه تیروئید شوند.
سیر بالینی تیروئیدی چگونه است؟
سیر بالینی تیروئید به نوع تیروئید بستگی دارد.
تیروئیدیت هاشیموتو:
این بیماران معمولا با کم کاری تیروئید مراجعه می‌کنند که غالباً این کم‌کاری دائمی است.
تیروئیدیت بدون درد تیروئید پس از زایمان:
این دو تیروئید مشابه هستند و سیر بالینی مشابهی دارند که عبارت است از تیروئید سمی که به دنبال آن کم کاری تیروئید به وجود می‌آید. تفاوت اصلی این دو تیروئید و فقط این است که تیروئید پس از زایمان معمولا پس از زایمان اتفاق می‌افتد در حالیکه تیروئیدیت بدون درد هم در زنان و هم در مردان به وجود می آید و و ارتباطی با بارداری ندارد. همه بیماران علائم مربوط به هر دو فاز بیماری را نشان نمی دهند، تقریباً یک سوم بیماران علائم هر دو فاز را نشان می‌دهند در حالی که یک سوم بیماران فقط یکی از دو فاز کم کاری تیروئید سمی را نشان می‌دهند.
فاز تیروئید سمی معمولاً یک تا سه ماه طول می‌کشد و همراه علایمی مانند اضطراب، بی‌خوابی، تپش قلب، خستگی، کاهش وزن و تحریک پذیری است فاز کم‌کاری معمولاً یک تا سه ماه بعد از فاز تیروئید سمی آغاز میشود و ممکن است نه تا دوازده ماه به طول انجامد علائم شایع شامل خستگی، افزایش وزن، یبوست، خشکی پوست، افسردگی و عدم تحمل ورزش و یا کار سنگین می باشد. بیشتر بیماران پس از ۱۲ تا ۱۸ ماه از شروع علائم حالت طبیعی برمی گردند.
تیروئیدیت تحت حاد:
سیر این بیماری مشابه تیروئیدیت بدون درد و تیروئیدیت پس از زایمان است با این تفاوت که در این نوع تیروئید درد هم وجود دارد. در این نوع تیروئید از نظر زمانی با فاز تیروئید سمی مطابقت دارد با این وجود همه بیماران دارای درد که دچار تیروئید شده اند لزوما تیروئید سمی ندارد.
همانطور که در تیروئیدیت بدون درد تیروئید و پس از زایمان هم ذکر شد تمام علائم اختلالات تیروئید پس از ۱۲ تا ۱۸ ماه در اکثر بیماران بهبود می‌یابد. بازگشت و عود تیروئیدیت تحت حاد نادر است.
تیروئید ناشی از دارو و اشعه:
در این نوع از تیروئید امکان بروز هم کم کاری تیروئید و هم تیروئید سمی وجود دارد. تیروئید سمی معمولا دوره کوتاهی دارد کم کاری تیروئید که ناشی از مصرف دارو است. معمولاً با قطع دارو بهبود می‌یابد ولی کم کاری تیروئید ناشی از اشعه معمولا پایدار و همیشگی است.
تیروئیدیت حاد/عفونی:
علائم شایع تیروئیدیت حاد/عفونی شامل:
- درد تیروئید
- بی‌حالی
- تب
- درد بدن
- بزرگی تیروئید بدون درد
- کم کاری تیروئید
می باشد. علائم معمولاً پس از برطرف شدن عفونت بهبود می یابند.
تیروئیدیت چگونه درمان میشود؟
درمان تیروئید بستگی به نوع و علائم بالینی آن دارد:
تیروتوکسیکوز:
مصرف بلوک کننده های گیرنده بتا برای درمان تپش قلب و کاهش لرزش های دست و بدن که ناشی از افزایش هورمون های تیروئید است می تواند سودمند باشد. هنگامی که علائم بهبود یافتند دارو به آرامی کاهش داده شده و سپس قطع می شود. زیرا این مرحله گذرا است. از داروهای ضد تیروئید در مرحله تیروتوکسیکوز ناشی از تیروئید استفاده نمی‌شود زیرا علت تیروتوکسیکوز پرکاری تیروئید نیست.
کم کاری تیروئید:
درمان کم کاری تیروئید به علت بیماری تیروئیدیت هاشیموتو شامل جایگزینی هورمون تیروئید است. در بیمارانی که دچار تیروئید بدون درد و پس از زایمان و یا تحت حاد هستند دارای علائم کم کاری تیروئید می باشند نیز هورمون های تیروئید تجویز میشود. اگر در تیروئید های ذکر شده به غیر از هاشیموتو بیماری خفیف و علائم
کم کاری تیروئید اندک باشد نیازی به درمان نیست. اگر درمان جایگزینی هورمون های تیروئید برای درمان تیروئید های بدون درد پس از زایمان یا تحت حاد شروع شود باید آن را ۶ تا ۱۲ ماه ادامه داد. بعد به مرور زمان میزان تجویز هورمون را کم کرد تا اگر نیاز به درمان دائم با این هورمونها است، مشخص شود.
درد تیروئید:
درد که همراه تیروئیدیت تحت حاد است معمولا میتواند با داروهای ضدالتهابی مانند آسپرین و یا بروفن درمان شود. گاهی اوقات درد شدید است و نیاز به درمان باداروهای استروئیدی مانند پردنیزولون دارد.
عالی بود ممنون
ممنون از اطلاع رسانی