آیا می دانید یدید پتاسیم چه تاثیری روی بیماری تیروئیدی دارد؟ در این مقاله از مجله سلامت کلینیک غدد تهران همراه باشید. غده تیروئید برای ساختن هورمون های خود به آن نیاز دارد تا انرژی سوخت و ساز بدن را تنظیم کند. غده تیروئید ید موجود در جریان خون را جذب می‌کند. این غده توانایی تشخیص ید معمولی از ید رادیو اکتیو را ندارد. و در نتیجه هر چه که بتواند ید جذب می کند.
در شیرخواران و بچه‌ها غده تیروئید یکی از حساس ترین اعضای بدن نسبت به اشعه رادیو اکتیو است در بیشتر انفجارهای هسته ای ید رادیواکتیو آزاد می‌شود. هنگامی که سلول‌های غده تیروئید مقادیر بالایی از ید رادیواکتیو را جذب کنند که منجر به وجود آمدن سرطان تیروئید می شود. شیرخواران و بچه‌ها بیشتر این افراد در معرض خطر هستند این خطر برای افراد بالای ۴۰ سال بسیار پایین است.به نظر می‌رسد که سرطان تیروئید تنها سرطانی است که بروز آن با آزاد شدن ید رادیواکتیو افزایش می‌یابد.
با این وجود یدید پتاسیم می تواند از غدد تیروئید محافظت کند.
یدید پتاسیم چیست؟
یدید پتاسیم همان شکلی از ید است که برای یددار کردن نمک های خوراکی استفاده می‌شود یدید پتاسیم سبب اشباع سلول های تیروئید از ید شده و باعث جلوگیری از جذب ید رادیواکتیو توسط سلول های تیروئید می شود. اگر یدید پتاسیم در زمان مناسب مصرف شود غده تیروئید را از تمام منابع آلوده به ید رادیواکتیو مانند هوا، غذا، شیر و آب محافظت می کند.
یدید پتاسیم دارویی است که نیاز به نسخه ندارد و می‌توان آن را از بعضی داروخانه ها تهیه کرد. یدید پتاسیم به شکل قرص و مایع موجود است و اگر درست بسته بندی شود این قرص حداقل ۵ سال و حداکثر ۱۱ سال تاریخ انقضا دارد. اگر شما اشتباه قرص تاریخ گذشته مصرف کنید به شما آسیبی نمی‌رسد فقط قرص درست عمل نمی‌کند.
چگونه ثابت می شود که مصرف یدید پتاسیم برای جلوگیری از سرطان تیروئید مفید است؟
پس از سال ۱۹۸۶ حادثه انفجار نیروگاه هسته ای چرنوبیل روی داد. با وزش باد ابر رادیواکتیو تمام اروپا را در بر گرفت حدود ۳ هزار نفر که در معرض این اشعه رادیواکتیو قرار گرفته بودند دچار سرطان تیروئید شدند.
بیشتر قربانیان شیرخواران و کودکان بودند که در روسیه اوکراین و بلاروس در زمان حادثه زندگی می کردند. بر اساس گزارشات سازمان ملل که در ماه فوریه ۲۰۰۲ منتشر شد حدود ۸۰ هزار نفر دیگر که در معرض این اشعه قرار گرفته بودند ممکن است تا ۱۰ سال دیگر دچار سرطان تیروئید شوند.
کشور هلند در همسایگی دو کشور بلاروس اوکراین بود درست بعد از حادثه بین افراد جامعه یدید پتاسیوم پخش کرد و به نظر می‌رسد که در این کشور سرطان تیروئید بیشتر از بقیه دنیا نیست.
چه زمانی باید یدید پتاسیم را مصرف کرد؟
یدید پتاسیم باید حدود ۶ تا ۱۲ ساعت قبل از مواجهه با ید رادیواکتیو مصرف شود. بعد از استفاده از آن سلول های تیروئید از یدیذ پتاسیم اشتباع می‌شوند و این مانع از جذب ید رادیواکتیو می‌شود. همچنین مصرف یدید پتاسیم در چند ساعت اول پس از مواجهه با ید رادیو اکتیو نیز اثر محافظت کننده دارد.
افراد باید یک قرص در روز مواجهه و یک قرص روز بعد از آن مصرف کنند و یا فقط باید زیر نظر مسئولان بهداشتی منطقه مورد استفاده قرار گیرد. اشعه های رادیو اکتیو فقط شامل ید رادیو اکتیو نمی‌شوند. بنابراین همه آنها نمی توانند باعث سرطان تیروئید شوند مسئولان بهداشتی می‌توانند مشخص کنند که نوع رادیواکتیو آزاد شده
در یک حادثه هسته ای چیست و اگر از نوع ید رادیواکتیو استچه مدت باید یدید پتاسیم مصرف نمود.
چه مقداری یدید پتاسیم توصیه می‌شود؟
اداره دارو و غذای آمریکا حداقل دوز مصرفی یدید پتاسیم را به مقدار ۱۳۰ میلی گرم پیشنهاد کرده است. که این مقدار به اندازه یک قرص کامل بوده و برای بزرگسالان مناسب میباشد. دوزهای ۶۵ میلی گرم برای بچه های ۳ تا ۱۸ سال و ۳۲ میلی گرم برای شیرخواران یک ماهه تا ۳ ساله و ۱۶ میلی گرم برای نوزادان مناسب است. قرص ها به گونه ای ساخته شدند که بتوان آنها را برای بچه ها تقسیم کرد. اداره غذا و داروی آمریکا در ماه آوریل ۲۰۰۲ گفته است که مقدار یدید پتاسیم توصیه شده ۱۰۰% محافظ و یا موثر نیست. مزایای یدید پتاسیم بسیار بیشتر از عوارض ناشی از مصرف بیش از حد آن است به خصوص در بچه ها.
بر اساس توضیح اداره غذا و داروی ایالات متحده شیرخواران بالای یک ماه می‌توانند قرصهای ۱۳۰ میلی گرم را به صورت کامل طی دو روز پشت سر هم مصرف کنند. ولی نوزادان تازه متولد شده فقط باید از قرصهای ۱۶ میلی گرم استفاده کنند. ساده ترین راه برای بدست آوردن دوز ۱۶ میلی گرم حل کردن قرص ۱۳۰ میلی گرم در oz از یک محلول مثل آب و خوراندن یک oz از آن به نوزاد است. روش دیگر این است که مقدار ۱۶ میلی گرم از محلول اشباع شده یدید پتاسیم که به نسخه پزشک نیاز دارد را به نوزاد بدهید.
چه کسی نباید از ید پتاسیم استفاده کنند؟
میلیون‌ها نفر از ید پتاسیم استفاده کردند ولی فقط چند مورد عوارض جانبی جدی گزارش شده است. تنها کسانی که نمی توانند یدید پتاسیم مصرف کنند افرادی هستند که واکنش حساسیت شدید به ید پیدا می‌کنند. افرادی که مبتلا به بیماری تیروئید هستند هم می‌توانند از یدید پتاسیم استفاده کنند. در شرایط اورژانس هسته‌ای مزایای مصرف یدید پتاسیم بسیار بیشتر از هر احتمال خطری است. بزرگسالان بالای ۴۰ سال اصلا نیاز به یدید پتاسیم ندارند. مگر اینکه در معرض مقادیر بسیار بالایی از ید رادیواکتیو قرار بگیرند.
اگر یدید پتاسیم به مدت طولانی مصرف شود می‌تواند سبب به کم‌کاری موقت تیروئید شود. لازم به توضیح است که مدت طولانی برای هر فرد متفاوت است. درمان طولانی مدت می تواند برای بچه های کوچک بسیار خطرناک باشد. این بچه ها باید بعدا توسط مسئولان بهداشتی یا پزشک ویزیت شوند. همچنین بیمارانی که دچار گریوز و یا یک گره خودکار هستند باید پس از مصرف یدید پتاسیم توسط پزشک ویزیت شوند.
چرا باید در مورد سرطان تیروئید نگران شد درحالی که اکثر مردم از آن جان سالم به در می‌برند؟
در کل ۹۰ درصد بیماران مبتلا به سرطان تیروئید از این بیماری جان سالم به در می‌برند. پس از فاجعه چرنوبیل سرطان‌های تیروئید مهاجم بودند و تظاهری غیرطبیعی در بچه های زیر ۱۰ سال داشتند. کسانی که از سرطان تیروئید جان سالم به در برده‌اند، همیشه در معرض عود قرار دارند. باید تا پایان عمر تحت نظارت منظم پزشک قرار گیرند. همچنین افرادی که در معرض ید رادیواکتیو گرفته بودند مانند فاجعه چرنوبیل و مبتلا به سرطان تیروئید نشده‌اند نیز باید تا آخر عمر تحت نظر پزشک قرار گیرد و آزمایشات پزشکی لازم را انجام دهند.
نیاز به انجام منظم آزمایش ها و مراقبت منظم در این گروه بزرگ از افراد جامعه باعث هزینه زیاد برای فرد و جامعه بهداشتی می‌شود. بنابراین ضروری است برای جلوگیری از بروز سرطان تیروئید اقدامات لازم را انجام داد.
