غدد لنفاوی گروهی از غدد در سراسر بدن است که جزء سیستم ایمنی بدن محسوب می‌شوند. این غدد تجمع‌هایی از بافت لنفاوی هستند که در سراسر بدن قرار دارند و به تولید و تقسیم سلول‌های لنفاوی و تولید آنتی‌بادی‌ها و سایر عوامل ایمنی بدن کمک می‌کنند. این غدد در کنترل عفونت‌ها، جلوگیری از گسترش سلول‌های سرطانی و حفظ تعادل ایمنی بدن نقش دارند. غدد لنفاوی ممکن است در صورت بروز بیماری‌های التهابی، عفونی و سرطان مسدود شوند و علائمی مانند تورم، درد و عفونت محلی را ایجاد کنند. در این مطلب قصد داریم تا متوجه شویم غدد لنفاوی چیست و جزئیات مربوط به آن را بدانیم پس با ما همراه باشید.
_____________________________________________________________________________________________
بیشتر بخوانید: پیوگلیتازون چیست ؟
_____________________________________________________________________________________________
انواع غدد لنفاوی
در بدن انسان انواع غدد لنفاوی وجود دارد که هر کدام از آنها در نوع خود بسیار پراهمیت هستند. از همین‌رو با شناخت درست هر کدام از این موارد قادر خواهید بود که با نقش هر کدام از آنها آشنا شوید. برای اینکه متوجه شوید انواع غدد لنفاوی چیست، بیشتر به آنها می‌پردازیم.
غدد لنفاوی گردن
غدد لنفاوی گردن، یک مجموعه از غدد لنفاوی در منطقه گردن هستند که نقش مهمی در سیستم ایمنی بدن دارند. این غدد تحت تأثیر عوامل جسم خارجی مانند باکتری‌ها، ویروس‌ها و سایر عوامل التهابی قرار می‌گیرند. غدد لنفاوی گردن به دو نوع اصلی تقسیم می‌شوند: غدد لنفاوی سطحی که در عمق پوست قرار دارند و غدد لنفاوی عمیق که در نزدیکی عضلات گردن و بین استخوان‌های شانه قرار دارند.
غدد لنفاوی فک
غدد لنفاوی فک یا غدد لنفاوی زیرفکی، مجموعه‌ای از غدد لنفاوی هستند که در منطقه زیرفک و قسمت پایین فک قرار دارند. این غدد نقش حیاتی در سیستم ایمنی بدن دارند. آنها به‌عنوان تجمع‌هایی از بافت لنفاوی، نهادهای ایمنی را به خوبی ذخیره خواهند کرد. غدد لنفاوی فک علاوه‌بر تصفیه لنف و تولید سلول‌های لنفاوی، در شناسایی و مبارزه با باکتری‌ها، ویروس‌ها و مواد خارجی نیز نقش دارند. همچنین، غدد لنفاوی فک در تشخیص و بررسی بیماری‌های دهان و فک و همچنین عفونت‌های دندانی نیز به‌کار می‌روند.
غدد لنفاوی کشاله ران
غدد لنفاوی کشاله ران یا غدد لنفاوی اینگوینال (Inguinal Lymph Nodes)، در ناحیه کشاله ران و در نزدیکی بخش دستگاه تناسلی قرار دارند. این غدد به شکل جفت در هر کشاله ران وجود دارند و جزئی از سیستم لنفاوی بدن محسوب می‌شوند. وظیفه اصلی آنها جمع‌آوری و خرده‌شدن مواد زائد و آلودگی‌ها در ناحیه کشاله ران است. این غدد می‌توانند به‌علت التهابات، عفونت‌ها، تورم‌ها یا بیماری‌هایی نظیر نئوپلاسم ها (تومورها) در ناحیه کشاله ران بزرگ شوند.
غدد لنفاوی زیربغل
غدد لنفاوی زیربغل یا غدد لنفاوی آکسیلار (Axillary Lymph Nodes)، در ناحیه زیر بغل قرار دارند و بخشی از سیستم لنفاوی بدن محسوب می‌شوند. این غددها نقش مهمی در جمع‌آوری و خرده‌شدن مواد زائد و عفونت‌ها در ناحیه زیربغل ایفا می‌کنند. غدد لنفاوی زیربغل به شکل جفت در هر طرف بدن وجود دارند و معمولاً با حجم کوچکی قابل تشخیص هستند.
غدد لنفاوی لگن
غدد لنفاوی لگن یک سری غدد به شکل بادام در ناحیه لگن قرار دارند که در سیستم لنفاوی بدن مهم هستند. این غدد فیلترکننده‌هایی هستند که نقش مهمی در تولید و تقویت سلول‌های سفید خون و سیستم ایمنی بدن ایفا می‌کنند. آنها با جذب و تصفیه ذرات مخرب، باکتری‌ها و عوامل عفونی نقش مهمی در سلامت ناحیه لگن دارند.
سیستم غدد لنفاوی
سیستم و ساختار غدد لنفاوی شامل یک شبکه پیچیده از غدد و بافت‌های لنفاوی است که در سراسر بدن قرار دارد. برای اینکه متوجه شوید سیستم غدد لنفاوی چیست، اجزای آن را بیان خواهیم کرد.
- غدد لنفاوی
- عروق لنفاوی
- سلول‌های لنفاوی مانند لنفوسیت‌ها و ماکروفاژها
غدد لنفاوی نقش مهمی در تولید سلول‌های سفید خون و سیستم ایمنی بدن ایفا می‌کنند. آنها عمدتاً به عنوان فیلتر عمل می‌کنند و با جذب و تصفیه باکتری‌ها، ویروس‌ها و سایر عوامل عفونی، به حفظ سلامت ما کمک می‌کنند.
وظایف غدد لنفاوی
غدد لنفاوی در حفظ سلامت بدن وظایف چندگانه‌ای دارند. غدد لنفاوی در تولید سلول‌های سفید خون مؤثر هستند. آنها پروسه تولید لنفوسیت‌ها (نوعی سلول سفید خون) را بهبود می‌بخشند و به تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کنند تا بهتر بتواند با عوامل عفونتی مبارزه کند. علاوه بر این، غدد لنفاوی به‌عنوان فیلترها عمل می‌کنند. آنها با جذب و تصفیه باکتری‌ها، ویروس‌ها، ذرات مخرب و سلول‌های غیرسالم، به تنظیم ترکیبات شیمیایی لنف کمک می‌کنند و از تحرک آنها به سایر مناطق بدن جلوگیری می‌کنند. علاوه بر آن، غدد لنفاوی در ایجاد پاسخ ایمنی نیز نقش دارند. آنها با تولید آنتی‌بادی‌ها و تشکیل خلاصه‌سازی از عوامل عفونتی، به پیشگیری و کنترل التهاب‌ها و عفونت‌ها کمک می‌کنند.
نحوه کار غدد لنفاوی یا لنفوم
بسیاری از افراد این سوال را دارند که کار غدد لنفاوی چیست. حقیقت امر این است که آنها با تشکیل قسمتی از شبکه لنفاوی بدن، عملکرد خود را پیش می‌برند. غدد لنفاوی با فیلتر کردن لنف (مایعی شبیه به خون که در سیستم لنفاوی جریان دارد)، باکتری‌ها، ویروس‌ها، سلول‌های غیرسالم و مواد مخرب را جذب می‌کنند.
غدد لنفاوی با تعامل با سایر سلول‌های لنفاوی و اجزای سیستم ایمنی بدن، پاسخ مناسبی را در مقابل عوامل عفونتی، آلرژی‌ها و بیماری‌های دیگر بروز می‌دهند. از طرفی این موارد به طور مشترک با سایر اجزای سیستم ایمنی بدن، عوامل خارجی مانند باکتری‌ها و ویروس‌ها را تشخیص می‌دهند و نسبت به آنها پاسخ مناسبی اعمال می‌کنند.
عوارض جانبی غدد لنفاوی
عوارض جانبی مرتبط با غدد لنفاوی به صورت نادر و در برخی موارد خاص رخ می‌دهند. با این حال در برخی شرایط، عوارض خاص بروز خواهد کرد. اگر غدد لنفاوی به دلیل التهاب یا عفونت بزرگ شوند، ممکن است تورم و درد در ناحیه مربوطه رخ دهد. همچنین در صورتی که غدد لنفاوی بزرگ شوند یا فشاری به نقاط اطراف آنها وارد شود، ممکن است خونریزی یا شکستگی در عروق مجاور رخ دهد.
در برخی موارد، غدد لنفاوی ممکن است محل تکثیر و پرورش عامل عفونی شوند و عفونت محلی را ایجاد کنند. از طرفی غدد لنفاوی بزرگ شده ممکن است فشاری روی اعصاب و بافت‌های اطراف داشته باشد و درد و مزاحمت ایجاد کند. لطفاً توجه داشته باشید که این عوارض نادر هستند و به طور معمول، غدد لنفاوی به خوبی کار می‌کنند و بدون عوارض جانبی قابل توجه عملکرد می‌کنند.
غدد لنفاوی در کجای بدن قرار دارد؟
اکنون که متوجه شده‌اید غدد لنفاوی چیست، باید این را هم بدانید که غدد لنفاوی کجاست. غدد لنفاوی در سراسر بدن ما قرار دارند. آنها جزء سیستم لنفاوی هستند که وظیفه حفظ سلامت بدن و مقابله با عفونت‌ها را دارند. غدد لنفاوی به‌صورت گروه‌های کوچک واقع شده‌اند و در نقاط مختلفی از بدن قرار دارند. برخی از غدد لنفاوی شامل زیربغل‌ها، گردن، دهان و بینی، قفسه سینه، شکم و لگن، استخوان شکمی و ران است.
بیماری های غدد لنفاوی
بیماری‌های غدد لنفاوی می‌توانند به دلایل مختلف از جمله عفونت‌ها، التهابات، تشکیل تومورها و بیماری‌های سیستم ایمنی رخ دهند. برخی از بیماری‌های غدد لنفاوی شامل لنفوم، لوسمی، نقص ایمنی ویروسی (HIV)، نئوپلاسم‌های غدد لنفاوی، مونونوکلئوز عفونی، آئیدز، آرتروپاتی روماتوئید و سرطان‌های پیشرفته است. تشخیص و درمان این بیماری‌ها بستگی به علت و شدت آنها دارد. این موارد ممکن است شامل مشاهده غدد بزرگ شده در آزمایش‌های تصویربرداری، بیوپسی غدد لنفاوی و درمان با داروها یا درمان‌های دیگر باشد.
سرطان غدد لنفاوی
سرطان غدد لنفاوی، به عنوان لنفوما شناخته می‌شود. این نوع سرطان از رشد غیرطبیعی سلول‌های لنفوسیت در غدده لنفاوی نشأت می‌گیرد. لنفوماها به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: لنفوماهای هاجکین و لنفوماهای غیرهاجکین. تشخیص لنفوما با استفاده از آزمایش خون، بیوپسی غدد لنفاوی و تصویربرداری انجام می‌شود. درمان شامل شیمی درمانی، رادیوتراپی، پیوند سلول‌های بنیادی و در برخی موارد، جراحی خواهد بود.
علائم سرطان غدد لنفاوی
علائم سرطان غدد لنفاوی ممکن است بسته به نوع و مرحله بیماری متفاوت باشد. اما برخی از علائم شایع را در لیست زیر بیان کرده‌ایم.
- تورم در نقاط مختلف بدن
- تب بی‌دلیل
- خستگی شدید و بی‌انگیزگی
- کاهش وزن بدون دلیل مشخص
- عرق شبانه بی‌علت
- سردرد مستمر
- افزایش آنتی‌بادی‌ها در آزمایشات خون
- احساس عمومی بی‌رغبتی به طور مداوم
درد غدد لنفاوی
افراد زیادی با این سوال مواجه هستند که درد غدد لنفاوی چیست. درد در غدد لنفاوی می‌تواند نشانه‌ای از بیماری یا التهاب باشد. در بسیاری از موارد، غدد لنفاوی بزرگ شده و درد و تورم را ایجاد می‌کنند. این ممکن است به علت عفونت‌های عادی مانند سرماخوردگی یا عفونت دندان اتفاق بیفتد. همچنین، در برخی موارد نشانه سرطان غدد لنفاوی نیز محسوب می‌شود.
تشخیص لنفوم
تشخیص لنفوم به منظور تایید و شناسایی حالت سرطانی غدد لنفاوی استفاده می‌شود. برای تشخیص لنفوم، ابتدا پزشک به صورت جامع سوابق پزشکی، بررسی فیزیکی و ارزیابی علائم مشکوک می‌پردازد. سپس آزمایشات تصویربرداری مانند اکوگرافی، رادیوگرافی، توموگرافی کامپیوتری (CT) و توموگرافی مغناطیسی (MRI) گرفته می‌شود. برای تأیید تشخیص، بیوپسی غدد لنفاوی به عنوان نمونه‌برداری با استفاده از سوزن یا عمل جراحی انجام می‌شود و نمونه‌ها به طور مجزا برای بررسی تحت میکروسکوپ قرار می‌گیرند.
درمان غدد لنفاوی
درمان غدد لنفاوی بستگی به نوع و مرحله بیماری دارد. در صورت تشخیص لنفوم، رژیم درمانی (treatment regimen) بر اساس نوع لنفوما و عوامل دیگر توسط پزشک کلینیک دیابت و غدد تعیین می‌شود. گزینه‌های درمان شامل شیمی درمانی با استفاده از داروهای ضد سرطان، رادیوتراپی با استفاده از پرتوهای با انرژی بالا و در برخی موارد، پیوند سلول‌های بنیادی (stem cell transplant) است. همچنین، در برخی از موارد می‌توان از جراحی برای برداشت غدد لنفاوی آسیب‌دیده استفاده کرد.
پیشگیری از لنفوم
متأسفانه روش پیشگیری دقیق و قطعی از لنفوما هنوز مشخص نیست. با این حال، برخی اقدامات می‌توانند ریسک ابتلا به لنفوما را کاهش دهند. این موارد شامل حفظ یک سبک زندگی سالم با تغذیه مناسب، ورزش منظم، عدم مصرف سیگار و محافظت از خود در برابر عوامل آلودگی و شیمیایی است. همچنین، برخی مطالعات نشان داده‌اند که افرادی که سیستم ایمنی قوی دارند، احتمال ابتلا به لنفوما کمتری دارند. در نهایت، برای کاهش خطر ابتلا به لنفوما، مهم است که مطمئناً ویزیت‌های پزشکی خود را انجام دهید و در صورت وجود علائم مشکوک، به پزشک مراجعه کنید.
برای تورم غدد لنفاوی چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورتی که تورم در غدد لنفاوی مشاهده می‌کنید، باید به پزشک مراجعه کنید تا علت آن را تشخیص دهد. وقتی این تورم همراه با علائم مشکوک دیگری نظیر درد، سفت شدن یا تغییر در اندازه غدد لنفاوی، خستگی یا تب بی‌دلیل، کاهش وزن بدون دلیل قابل توجه، عرق شبانه بی‌علت یا هر علامت نامعمول دیگری است، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید. البته همه تورم‌های غدد لنفاوی به سرطان مرتبط نیستند، اما بررسی توسط پزشک می‌تواند علت آن را تشخیص دهد و در صورت لزوم، روش‌های تشخیصی دقیق‌تر مانند بیوپسی را تجویز کند.
غدد لنفاوی یکی از بهترین ساختارهای موجود در بدن هستند که به‌طور ویژه باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شوند. در این مطلب به این موضوع پرداخته شد که غدد لنفاوی چیست و تا چه اندازه اهمیت دارد. از همین رو به شما پیشنهاد می‌دهیم که در صورت بروز هر گونه مشکل به پزشک مناسب مراجعه کنید تا روند تشخیص و درمان شروع شود. در این مطلب متوجه شدیم که غدد لنفاوی چیست و تمام جزئیات مربوط به آن بیان شد.
