سؤالی که شاید ذهن خیلی از افراد را به خود مشغول کرده باشد این است که ماموگرافی چیست یا آزمایش ماموگرافی چیست؟ ماموگرافی روشی سریع و دقیق برای تشخیص سرطان است که از طریق تابش پرتوهای خفیف اشعه ایکس انجام می‌شود. پزشک جهت تشخیص سرطان و توده در شرایطی که شخص علائمی همچون درد، پوسته‌پوسته شدن سطح سینه، فرورفتگی سطح سینه و دیگر علائم را دارد، از این روش استفاده می‌کند.
_____________________________________________________________________
برای مطالعه: دیابت بی مزه چیست ؟
_____________________________________________________________________
انواع ماموگرافی
ماموگرافی انواع مختلفی دارد که با توجه به نظر پزشک از آن‌ها استفاده می‌شود:
ماموگرافی دیجیتال
در این روش ماموگرافی از تصویر الکترونیکی استفاده می‌شود و پس از اتمام کار، این تصاویر در فایل رایانه‌ای ذخیره می‌شود. تصاویر دیجیتالی قابلیت بزرگ‌نمایی یا ارتقا دارند؛ با توجه به این موضوع نتایج دقیق‌تری حاصل می‌شود.
ماموگرافی سه بعدی
یکی از انواع ماموگرافی دیجیتال، ماموگرافی سه‌بعدی است. در این نوع از ماموگرافی نیز از دستگاه‌های اشعه ایکس جهت عکس گرفتن از سینه استفاده می‌شود. پس از ثبت عکس، جهت بازسازی تصویر از نرم‌افزار رایانه‌ای استفاده می‌کنند.
سیستم‌های تشخیص به کمک رایانه (CAD)
این سیستم‌ها تصاویر ماموگرافی دیجیتالی را جهت پیدا کردن توده، تراکم غیرعادی و کلسیفیکاسیون بررسی می‌کنند. سیستم CAD نواحی ذکرشده را بر روی تصاویر مشخص کرده و برای ارزیابی به رادیولوژیست هشدار می‌دهد.
ترموسنتز پستان
این روش شکل پیشرفته‌تری از تصویربرداری سینه است. در این روش از زاویه‌های مختلف از سینه تصویربرداری می‌شود و یک تصویر سه‌بعدی بازسازی می‌شود. در بعضی سیستم‌های توموسنتز سینه، دوز تابش مقداری بیشتر از دوز استاندارد ماموگرافی است؛ اما مشکلی ایجاد نمی‌کند و مورد تأیید FDA است.
غربالگری
شاید بپرسید ماموگرافی به روش غربالگری چیست؟ از این روش برای بیمارانی که علائم و نشانه‌های بیماری در آن‌ها بروز نکرده است استفاده می‌کنند. در این روش دو عکس به‌وسیله اشعه ایکس از هر دو سینه گرفته می‌شود. این تصاویر جهت تشخیص تومورهای پنهان انجام می‌شود که در معاینه معمولی احساس نمی‌شوند.
مزایای انجام ماموگرافی
انجام ماموگرافی سینه مزیت‌هایی را به همراه دارد. این مزیت‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:
- پس از معاینه با اشعه ایکس، در بدن بیمار هیچ‌گونه پرتویی باقی نمی‌ماند.
- اشعه X مورداستفاده در این روش، هیچ‌گونه عارضه جانبی را برای بیمار ایجاد نمی‌کند.
- انجام ماموگرافی سبب افزایش و بهبود توانایی پزشک جهت تشخیص تومورهای کوچک می‌گردد.
- ماموگرافی غربالگری موجب تشخیص رشد بافت‌های کارسینوم داکتال درجا (بافت‌هایی غیرطبیعی و کوچک در مجاری شیر پستان) می‌شود.
کاربرد ماموگرافی
ماموگرافی کاربردهای بسیاری دارد و به همین دلیل بسیار مورداستفاده قرار می‌گیرد. مهم‌ترین کاربرد این فرایند جلوگیری از مرگ‌ومیر ناشی از سرطان است. درواقع ماموگرافی با تشخیص زودهنگام سرطان موجب می‌شود تا اقدامات لازم جهت جلوگیری و یا درمان انجام شود. این‌گونه احتمال مرگ بیمار کاهش پیدا کرده و امید به زندگی افزایش پیدا می‌کند.
خطرات انجام ماموگرافی
ممکن است بپرسید آیا ماموگرافی ضرر دارد؟ در پاسخ باید گفت انجام این تست به دلیل قرار گرفتن در معرض اشعه ایکس مقداری خطرناک است؛ اما تشخیص بیماری بسیار سودمندتر خواهد بود. گاهی ماموگرافی به‌طور کاذب نتایجی را ارائه می‌دهد و گاهی به انجام مجدد آن و یا آزمایش‌ها و سونوگرافی نیاز است.
شرایط انجام ماموگرافی
ممکن است این سؤال در ذهن شما ایجاد شود که شرایط انجام ماموگرافی چیست؟ قبل از مراجعه برای عکس ماموگرافی باید استحمام کنید و از لوسیون‌ها و دئودورانت استفاده نکنید. شما نباید از زیورآلات گردنی استفاده کنید. همچنین قبل از انجام این فرایند نباید کافئین میل کنید.
دلایل انجام ماموگرافی
برخی افراد سؤال می‌کنند که ماموگرافی برای چیست؟ فرایند ماموگرافی می‌تواند برای تشخیص و یا غربالگری مورداستفاده قرار بگیرد. خانم‌هایی که علائمی را در سینه خود احساس می‌کنند، باید از ماموگرافی تشخیصی استفاده کنند. گاهی ماموگرافی به دلیل ارزیابی درد پستان نیز مورداستفاده قرار می‌گیرد.
یکی از دلایل استفاده از ماموگرافی، سینه‌های متراکم و برآمده و یا سینه‌های بزرگ است؛ زیرا معاینه جسمی در افرادی با این مدل سینه‌ها فرایند بسیار سختی است. سابقه خانوادگی سرطان سینه نیز از دیگر دلایل انجام ماموگرافی است.
محدودیت های ماموگرافی
تا اینجا دانستید که ماموگرافی چیست، چه کاربردها و چه مزایایی دارد. علی‌رغم تمام ویژگی‌های مثبت و مزایایی که این روش دارد، محدودیت‌هایی را نیز به همراه دارد. گاهی تفسیر ماموگرافی دشوار می‌شود. دلیل این دشواری تفاوت پستان در هر فرد است. چنانچه بیمار پودر یا پمادی برای سینه استفاده کرده باشد و یا جراحی سینه کرده باشد، احتمال گویا نبودن تصاویر وجود دارد.
یکی از محدودیت‌های ماموگرافی عدم توانایی در مشاهده تمام سرطان‌ها است. خواندن دقیق ماموگرافی سینه‌هایی که تحت پروتز قرارگرفته‌اند ممکن نیست؛ زیرا ایمپلنت‌های سیلیکون و مواد مورداستفاده در پروتز تحت اشعه ایکس شفاف نیستند. درنتیجه از نمایان‌شدن بافت‌های سینه جلوگیری می‌کنند، مخصوصاً زمانی که پروتز در قسمت جلوی سینه انجام شده باشد.
سن انجام ماموگرافی
ممکن است بپرسید ماموگرافی از چه سنی باید انجام شود؟ با توجه به توصیه شبکه بین‌المللی سرطان (NCCN)، انجام ماموگرافی برای زنانی که بیشتر از 40 سال دارند، بهتر است به‌طور سالیانه انجام شود. همچنین زنانی که سرطان سینه و رحم در خویشاوندان آن‌ها وجود دارد، باید قبل از 40 سالگی غربالگری ماموگرافی را آغاز کنند. هرچه زودتر سرطان تشخیص داده شود، شانس درمان افزایش پیدا می‌کند.
زمان انجام ماموگرافی
به‌طورمعمول بهترین زمان برای انجام ماموگرافی و پیشگیری و تشخیص زودهنگام سرطان، در آغاز دهه چهل‌سالگی است. بااین‌حال بهتر است با پزشک مشورت کنید تا متناسب با شرایطی که دارید بهترین زمان برای انجام این کار را به شما اعلام کند. توجه کنید خانم‌هایی که قبل از یائسگی به انجام این فرایند اقدام می‌کنند، باید یک هفته پس از دوره قاعدگی خود ماموگرافی انجام دهند. در دوره قاعدگی سینه‌ها سفت‌وسخت هستند. بهتر است هنگامی این فرایند انجام شود که سینه حالت طبیعی خود را دارد.
فرق ماموگرافی و سونوگرافی
میان ماموگرافی و سونوگرافی تفاوت‌هایی وجود دارد که آن‌ها را از یکدیگر متمایز می‌کند. در ماموگرافی برای تصویربرداری به دوز کمتری از اشعه ایکس نیاز است. برای سونوگرافی از امواج صوتی با فرکانس بالا برای تصویربرداری استفاده می‌کنند. تصاویر ارائه‌شده در ماموگرافی و سونوگرافی نیز متفاوت است. در ماموگرافی می‌توان تصویر سه‌بعدی گرفت؛ اما سونوگرافی این قابلیت را ندارد.
چگونه برای ماموگرافی آماده شویم؟
حال که دانستیم تست ماموگرافی چیست باید بدانیم که چگونه می‌توان برای انجام آن آماده شد. بهتر است قبل از انجام این فرایند تمام مشکلات سینه خود را برای پزشک بازگو کنید. چنانچه سابقه خانوادگی در سرطان سینه دارید نیز باید به پزشک اطلاع دهید. درصورتی‌که در دوره PMS و یا قاعدگی هستید، بهتر است زمان انجام این فرایند را به بعد موکول کنید. اگر باردار هستید و یا احساس می‌کنید که باردارید، به پزشک و تکنسین پرتونگاری اطلاع دهید.
نحوه انجام ماموگرافی
ماموگرافی چگونه انجام می شود؟ پرسشی است که افراد بسیاری کنجکاو هستند تا بدانند این فرایند چگونه انجام می‌شود. این فرایند با استفاده از یونیت ماموگرافی که یک جعبه مستطیل شکل است انجام می‌شود. برای تصویربرداری با اشعه ایکس، بر روی این دستگاه لوله‌ای تعبیه شده است. بخشی از این دستگاه سینه را فشرده می‌کند تا بتواند از زوایای مختلف سینه تصویربرداری کند. انجام این فرایند به‌صورت سرپایی است.
نقش ماموگرافی در تشخیص سرطان سینه
استفاده از ماموگرافی برای تشخیص سرطان بسیار حیاتی است. درواقع هنگامی‌که نمی‌توان از سایر روش‌ها همچون معاینه جسمی به تشخیص سرطان رسید، این فرایند به بهترین شکل ممکن سرطان را تشخیص می‌دهد.
آیا آزمایش ماموگرافی درد دارد؟
بسیاری از افراد نگران این موضوع هستند که ماموگرافی درد دارد. استفاده از این روش مقداری فشار بر روی سینه‌ها ایجاد می‌کند. برخی از خانم‌ها دردی را تجربه می‌کنند که فقط برای چند ثانیه است. چنانچه در طول این فرایند دردی را احساس کردید به تکنسین اعلام کنید تا او بتواند مقدار درد را با تنظیم فشار، کاهش دهد.
تفسیر آزمایش ماموگرافی
یک سیستم تشخیصی مخصوص جهت خواندن ماموگرافی (BI-RADS) وجود دارد. در این سیستم گزارش‌دهی تصویربرداری، هفت دسته از 0 تا 6 قرار دارد. هر طبقه از این نتایج نشان‌دهنده این است که آیا به تصاویر اضافی نیاز است و یا منطقه موردنظر توده خوش‌خیم غیر سرطانی یا سرطانی دارد.
ماموگرافی در سینه های دارای پروتز
همان‌طور که اشاره شد، انجام این فرایند برای خانم‌هایی که سینه خود را پروتز کرده‌اند کار دشواری است. ازاین‌رو در زمان مراجعه برای انجام این فرایند باید تکنسینی که در انجام ماموگرافی بر روی سینه‌های پروتز شده مهارت و تجربه دارد را انتخاب کنید. درواقع شخصی که مهارت کافی در انجام این فرایند را دارد، می‌داند که چگونه باید آن را انجام دهد تا نتایج صحیح دریافت کند.
ماموگرافی در دوران بارداری و شیردهی
در دوران بارداری و شیردهی نیز می‌توان از این فرایند استفاده نمود. تنها کافی است که پزشک و تکنسین ماموگرافی را از شرایط خودآگاه کنید؛ زیرا سینه در این دوره‌ها بسیار متراکم است. توجه کنید که سینه شما قبل از ماموگرافی باید خالی شود.
ماموگرافی در دوران یائسگی
دو هفته بعد از یائسگی می‌توانید برای انجام ماموگرافی اقدام کنید. به‌طورکلی انجام این فرایند برای خانم‌های یائسه بهتر است هر یک سال و یا هر دو سال انجام شود.
کلینیک دیابت و غدد با حضور متخصصان باتجربه و تجهیزات به‌روز آماده خدمت‌رسانی در زمینهٔ تشخیص و درمان بیماری‌ها است.
