ایست قلبی به معنی کاهش سطح هوشیاری و تنفس و مختلف شدن عملکرد صحیح قلب است. در واقع برای پاسخ به این سوال که ایست قلبی چیست می توان گفت که این وضعیت معمولاً به دلیل مشکل در سیستم هدایتی قلب ایجاد می شود. در این حالت عمل پمپاژ قلب مختل شده و جریان خون در بدن متوقف می گردد. اگر این عارضه بلافاصله درمان نشود، می تواند منجر به مرگ شود.
______________________________________________________________
حتما بخوانید:
______________________________________________________________
علائم مرگ ناگهانی قلب
برای اطلاع از اینکه بدانیم نشانه های ایست قلبی چیست به موارد زیر اشاره می کنیم:
- ضعف عضلات
- تعریق بی دلیل
- تهوع و استفراغ
- دشواری در تنفس
- ضربان قلب نا منظم
- از دست دادن هوشیاری
- درد شدید در قفسه سینه
انواع ایست قلبی
ایست قلبی به صورت عمده به دو نوع تقسیم می شود که در ادامه به بررسی آن ها می پردازیم.
- ایست قلبی ناگهانی (Sudden Cardiac Arrest):
در این نوع ایست قلبی، قلب بطور ناگهانی توقف می کند. این مشکل عمدتاً ناشی از اختلالات الکتریکی در قلب است که منجر به ایست قلب می شود و با علائمی مانند درد قفسه سینه، تنگی نفس و بی هوشی ناگهانی همراه است. در این حالت به احیای قلبی ریوی (CPR) و استفاده از دفیبریلاتور نیاز است تا شانس زنده ماندن افزایش یابد.
- ایست قلبی غیر ناگهانی (Non-Sudden Cardiac Arrest):
در این نوع ایست قلبی، قلب به تدریج از کار می افتد. علل غیر ناگهانی ایست قلبی می تواند شامل بیماری های قلبی مزمن، مشکلات در ساختار قلبی، یا عوامل خارجی مثل مسمومیت با مواد مخدر یا الکل باشد. علائمی مانند درد مزمن در قفسه سینه، خستگی شدید، تنگی نفس مزمن و سابقه بیماری های قلبی می توانند پیش از ایست قلبی تدریجی وجود داشته باشد. در این حالت، ممکن است نیاز به جراحی و درمان های دارویی احساس شود.
علل مرگ ناگهانی قلب
در زمان وقوع ایست قلبی، تکانه ها یا همان پالس های سریع و غیر عادی الکتریکی بر پالس هایی غلبه می کنند که باعث ضربان قلب می شوند. زمانی که قلب به درستی نتپد، راهی برای انتقال خون حاوی اکسیژن به اعضای بدن باقی نمی ماند. علل بروز ایست قلبی معمولا به شرح زیر هستند:
1- فیبریلاسیون بطنی (Ventricular Fibrillation)
یک وضعیت خطرناک در سیستم قلبی است که قلب را به طور جدی تحت تأثیر قرار می دهد. برای درک بهتر این وضعیت، باید بدانیم که قلب دارای چهار حفره است. دو حفره پایینی آن بطن ها هستند که خون را به سراسر بدن پمپاژ می کنند. در این وضعیت، کنترل بطن ها از دست رفته و انعقاد نا منظمی در آن ها ایجاد می شود. این موضوع باعث تغییر ریتم قلب شده و بطن ها دیگر به صورت کارآمد خون را پمپاژ نمی کنند؛ به عبارت دیگر، عملکرد قلب به شدت ناپایدار مانده و انتقال خون به اعضای بدن به خوبی صورت نمی پذیرد.
- فیبریلاسیون دهلیزی (Atrial Fibrillation)
این مورد یک وضعیت نا منظم و غیر عادی در ریتم قلبی است که در آن دهلیز های قلب که قسمت های بالایی یا فوقانی قلب هستند، نا منظم و نا پیوسته می شوند. این وضعیت معمولاً ناشی از عدم تنظیم صحیح سیستم تولید و انتقال سیگنال های الکتریکی در گره سینوسی دهلیزی (SA) است.
در نتیجه، خون به صورت کامل از دهلیز ها به بطن ها منتقل نمی شود و بطن ها نیز خون را به اندام های بدن به درستی پمپاژ نمی کنند. فیبریلاسیون دهلیزی ممکن است به مشکلات قلبی دیگر منجر شود و نیاز به درمان دارد تا ریتم قلب به حالت عادی بازگردانده شود.
عوارض ایست قلبی
ایست قلبی عوارض جدی و حیاتی دارد. وقوع این عارضه باعث کمبود اکسیژن در اعضا و بافت های بدن می شود. این وضعیت می تواند به مشکلات جدی از جمله آسیب به مغز (سکته مغزی)، آسیب به کلیه ها، نارسایی اعضای حیاتی و در نهایت مرگ منتهی شود.
ریسک فاکتور های ابتلا به ایست قلبی
ریسک فاکتور های ابتلا به ایست قلبی شامل عواملی هستند که افراد را در خطر ابتلا به این وضعیت قرار می دهند. برخی از مهم ترین دلایل ایست قلبی عبارتند از:
- دیابت
- جنسیت
- مصرف الکل
- فشار خون بالا
- سیگار کشیدن
- فاکتور های سنی
- استرس و اضطراب
- فعالیت بدنی ناکافی
- چاقی و چربی اضافی
- شیوه زندگی ناسالم
- استفاده از مواد مخدر
- عدم تعادل تغذیه ای، مانند سطح پتاسیم یا منیزیم کم
- سابقه شخصی یا خانوادگی انواع دیگر بیماری های قلبی، مانند اختلالات ریتمی قلب، نقایص مادر زادی قلبی، نارسایی قلبی و عروقی
همچنین باید توجه داشت که مردان حدود ۲ تا ۳ برابر بیشتر از زنان در معرض خطر ایست قلبی قرار دارند.
ایست قلبی در کودکان
ایست قلبی در کودکان و نوجوانان، وضعیت نادر اما بسیار جدی است که معمولاً به دلیل مشکلات قلبی تشخیص داده می شود. این وضعیت می تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند بیماری های قلبی در هنگام تولد (مثل عیب های ساختاری قلب)، اختلالات الکترولیتی، مصرف مواد مخدر، یا حتی ضربه به سر باشد.
تفاوت ایست قلبی و حمله قلبی چیست؟
ایست قلبی و سکته قلبی دو وضعیت مختلف در دستگاه قلبی هستند که دارای تفاوت های مهم زیر هستند:
- ایست قلبی (Cardiac Arrest): ایست قلبی به معنای توقف ناگهانی عملکرد قلب است. در این وضعیت، قلب دیگر نمی تپد و تعداد نرمال ضربان قلب متوقف می شود. به وجود آمدن مشکلات در سیستم الکتریکی قلبی (مثل فیبریلاسیون بطنی) یا عوامل دیگری نظیر ضربه الکتریکی، آسیب جسمی شدید، یا مسمومیت جزو عوارض این نوع ایست قلبی هستند.
- سکته قلبی (Heart Attack): سکته قلبی به معنای مرگ یک بخش از عضله قلبی به علت عدم تأمین کافی از خون و اکسیژن به آن بخش است. این حالت عمدتاً ناشی از انسداد عروق کرونری (عروق قلبی) توسط لخته خون یا رسوب چربی ها است. در سکته قلبی، علائمی مانند درد یا فشار در قفسه سینه، تنگی نفس، تعریق و تهوع دیده می شود. درمان سکته قلبی شامل افوریژن خون گیری (باعث پاک شدن لخته)، استفاده از دارو ها و در برخی موارد جراحی قلبی می شود.
راه تشخیص ایست قلبی
تشخیص ایست قلبی معمولاً بر اساس علائم و عللی که فرد تجربه می کند، صورت می گیرد. علاوه بر عوامل مذکور، علائمی مانند تکان نخوردن، پلک نزدن و عدم واکنش به صدا می توانند حاکی از این باشند که شخص مقابل شما دچار ایست قلبی شده است. آگاهی از این علائم و اقدامات فوری می تواند نقش مهمی در نجات جان افراد داشته باشد.
درمان ایست قلبی
درمان ایست قلبی متناسب با موقعیت و وضعیت بیمار متفاوت است و برای تشخیص آن باید بدانیم که علائم ایست قلبی چیست. در صورتی که بیمار دچار ایست قلبی ناگهانی شده باشد درمان فوری لازم است تا احتمال زنده ماندن فرد افزایش یابد. اگر بیمار دچار مشکلات قلبی تدریجی است، با مراجعه به کلینیک معتبر و بررسی دقیق پزشک متخصص می تواند درمان را شروع کند. در ادامه به توضیح هر کدام از این موارد خواهیم پرداخت.
درمان فوری و کوتاه ایست قلبی
درمان ایست قلبی یک امر فوری و حیاتی است. برای اطلاع از اینکه درمان فوری ایست قلبی چیست و در زمان وقوع این مشکل چه کاری باید انجام دهیم، باید بگوئیم که ابتدا باید با خدمات اورژانس تماس بگیرید. سپس فوراً با CPR (احیای قلبی ریوی) شروع کنید. سی پی آر شامل ترکیب فشار دادن به سینه (کمپرسیون قلبی) و تنفس مصنوعی است. در کنار این روش، استفاده از دفیبریلاتور نیز ممکن است مورد نیاز باشد.
دفیبریلاتور یا دستگاه شوک الکتریکی برای بازگرداندن ریتم قلب به حالت عادی موثر است. درمان سریع و موثر ایست قلبی می تواند شانس زنده ماندن فرد را به شدت افزایش دهد. بنابراین این مهارت های اورژانسی بسیار اهمیت دارند و باید به طور دوره ای آموزش داده شوند.
درمان بلند مدت ایست قلبی
درمان بلند مدت شامل اقدامات و مراقبت های پزشکی است که برای جلوگیری از ایست قلبی مجدد انجام می شود. این درمان ها شامل استفاده از دارو هایی که عملکرد قلب را تنظیم می کنند (مانند بتابلاکر ها یا آنتی‌آریتمیک ها)، انجام فیزیوتراپی و تمرینات مرتبط با قلب است. همچنین تغییرات در سبک زندگی مانند تغذیه سالم، ترک سیگار، کنترل فشار خون و مدیریت دیابت نیز در مرحل درمان در نظر گرفته می شود.
هنگام ایست قلبی چه باید کرد؟
در ابتدا با حفظ خونسردی و بعد از تماس با اورژانس 115، ماساژ قلبی را شروع کنید و سپس اکسیژن رسانی به بیمار از طریق تنفس مصنوعی شروع شود. مهم ترین نکته این است که تا زمان رسیدن خدمات پزشکی منتظر نمانید و ماساژ قلبی شروع شود.
اقدامات پس از درمان ایست قلبی
پس از درمان ایست قلبی و بازگشت عملکرد قلب به حالت عادی، اقدامات مهمی باید انجام شود. اولین مرحله این است که فرد را در محیطی آرام و ایمن قرار داده و مراقبت های پزشکی را ادامه دهید. اگر نیاز به دارو هایی مثل آسپرین دارید، آن ها را مصرف کنید. همه ی افراد پس از ایست قلبی نیاز به بستری در بیمارستان داشته تا تحت نظر پزشکان قرار گیرند. همچنین، پس از تجربه ایست قلبی، تغییرات در سبک زندگی مانند تغذیه سالم، ترک سیگار، کنترل فشار خون و مدیریت دیابت بسیار مهم است.
چگونه از مرگ ناگهانی قلب جلوگیری کنیم؟
برای پیشگیری از مرگ ناگهانی قلب، می توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- اجتناب از مصرف مفرط الکل و مواد مخدر
- کنترل عوامل ریسک مانند فشار خون بالا، دیابت و چاقی
- تجویز دارو هایی که عملکرد قلب را تنظیم می کنند توسط پزشک
- مراجعات منظم به پزشک برای ارزیابی و مدیریت عوامل ریسک
- حفظ یک سبک زندگی سالم با تغذیه مناسب، ترک سیگار و ورزش منظم
- شرکت در دوره های آموزشی CPR (احیای قلبی ریوی) و استفاده از دفیبریلاتور
ایست قلبی چقدر شایع است؟
امروزه به دلیل تغییر در سبک زندگی افراد، ایست قلبی به عنوان یک وضعیت جدی، کمتر شایع است. علائم و عوامل مشکلات قلبی ناگهانی ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد، اما رعایت اصول ساده و اولیه سلامتی می تواند خطر ابتلا به این عارضه را کاهش دهد.
چه کسانی در معرض ایست قلبی قرار دارند؟
افرادی که در معرض ایست قلبی قرار دارند شامل افراد مسن، با سابقه خانوادگی بیماری های قلبی و افراد مبتلا به دیابت هستند. همچنین فشار خون بالا، چاقی، مصرف سیگار، فعالیت بدنی ناکافی و استرس می توانند علت ایست قلبی باشند.
برای ایست قلب چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
با مشاهده اولین علائم حمله قلبی باید سریعاً به یک پزشک متخصص مراجعه کنید. در این موارد، تأخیر در مراجعه به پزشک می تواند پیامد های جدی داشته باشد، زیرا زمان در ایست قلبی امر حیاتی است و تأخیر می تواند تأثیر گذار باشد.
بهترین راه برای پیشگیری از وقوع ایست قلبی و حفظ سلامتی خود، مشاوره و تحت نظر بودن توسط یک پزشک متخصص و متبحر در زمینه قلب و عروق است. این پزشک می تواند شما را راهنمایی کند و برنامه های پیشگیری مناسبی ارائه دهد. به همین دلیل پیشنهاد می شود به کلینیک غدد و دیابت مراجعه کرده تا وضعیت قلبی خود را بررسی کنید. این مجموعه با تیم پزشکان متبحر و حرفه ای بهترین خدمات را به شما ارائه می دهند و کمک می‌کنند تا بدانید بهترین روش ها برای جلوگیری از خطرات ایست قلبی چیست.
