در جواب سوال آزمایش TSH چیست، باید گفت،آزمایش TSH جهت اطلاع از نحوه عملکرد غده تیروئید تجویز می‌شود. این تست می‌تواند به پزشک نشان بدهد که آیا فرد مبتلا به کم کاری تیروئید یا پرکاری تیروئید هست یا خیر. این آزمایش همچنین می‌تواند اختلال تیروئید را پیش از بروز هرگونه علائمی در فرد تشخیص دهد. در صورتی که اختلال تیروئید بدون درمان رها شود، می‌تواند منجر به بروز مشکلات سلامتی جدی شود. در این مقاله به بررسی این آزمایش، شرایط و نحوه تفسیر آن می‌پردازیم.
آنچه در این مقاله خواهید خواند:
- آزمایش TSH چیست؟
- هدف از تجویز آزمایش چیست؟
- تفسیر آزمایش TSH چگونه است؟
- شرایط آن چیست؟
- چه زمانی باید آزمایش TSH بدهید؟
- درمان پرکاری تیروئيد (TSHبالا)
- درمان کم کاری تیروئید (TSH پایین)
آزمایش TSH چیست؟
بهترین راه برای سنجیدن میزان هورمونهای خون و اطلاع از نحوه عملکرد آن‌ها در بدن، آزمایش خون است. در آزمایش تیروئید می‌توان میزان هورمونهای TSH و تیروکسین (T4) را در خون اندازه‌گیری کرد.
TSH مخفف کلمات Thyroid Stimulating Hormone به معنای هورمون محرک تیروئید است. آزمایش تی اس اچ در واقع میزان این هورمون را که از غدد درون ریز هیپوفیز ترشح می‌شود، می‌سنجد. این غده به تیروئيد فرمان ساخت و ترشح هورمونهای تیروئید را در خون می‌دهد.
آزمایش خون همچنین ممکن به منظور سنجیدن سایر هورمون‌ها از جمله تریودوتیرونین (T3) تجویز شود که البته چندان رایج نیست. همچنین آزمایش آنتی بادی تیروئید نیز ممکن است بعد از آزمایش کارکرد تیروئید تجویز شود. این آزمایش به تشخیص بیماری‌های خودایمنی تیروئید کمک می‌کند. تست آنتی بادی تیروئید فقط زمانی تجویز می‌شود که پزشک به یک بیماری خودایمنی در تیروئید مشکوک باشد.
هدف از تجویز آزمایش چیست؟
در مقاله آزمایش TSH چیست، به بررسی هدف تجویز آن می‌پردازیم. میزان TSH می‌تواند اطلاعاتی را پیرامون عملکرد غده تیروئید در اختیار پزشک قرار دهد. TSH معمولاً به‌عنوان بخشی از فرایند سنجش عملکرد تیروئيد و در کنار سایر هورمونهای تولید شده توسط این غده ارزیابی می‌شود. در صورتی که TSHبه تنهایی سنجیده شده و نتیجه تست نرمال نباشد، لازم است آزمایش‌های دیگری درخواست شود. هدف از انجام تست TSH می‌تواند یکی از موارد زیر باشد:
- تشخیص پرکاری یا کم‌کاری تیروئید
- تشخیص بیماری‌های تیروئيدی پیش از بروز علائم به‌خصوص در نوزدان
- ارزیابی گره‌های تیروئید
- ارزیابی گواتر (افزایش سایز غده تیروئيد)
- تشخیص بیماری‌های تیروئیدی نظیر سرطان، بیماری گریوز، تیروئيد هاشیموتو و غیره
- کنترل پاسخ بدن بیمار به روند درمان کم‌کاری یا پرکاری تیروئيد و سایر بیماری‌های مربوط به این غده
تفسیر آزمایش TSH چگونه است؟
تفسیر صحیح این آزمایش فقط از عهده پزشک باتجربه برمی‌آید. معمولاً مقادیر بالای TSHو کم بودن T4 در خون می‌تواند به معنای کم کاری تیروئید باشد. در صورتی که TSH بالا و t4 نرمال باشد، ممکن است فرد در معرض خطر ابتلا به بیماری کم کاری تیروئيد در آینده باشد. در چنین شرایطی ممکن است پزشک به فرد توصیه کند تا آزمایش را به‌صورت منظم تکرار کند. برای پیشگیری و کنترل بیماری مربوط به تیروئید می‌توانید به کلینیک دیابت و غدد مراجعه نمایید.
TSHبالا در آزمایش
بر اساس استانداردهای موسسه تیروئید آمریکا، مقادیر TSH معمولاً بین 0.4 تا 4 میلی یونیت در لیتر (mU/L) قرار دارند البته مقادیر استاندارد بر اساس نحوه ارزیابی آزمایشگاه‌های مختلف، فرق داشته و پزشک آن را تشخیص می‌دهد. برای مثال مقدار حد بالای استاندارد ممکن است بین ۴ تا ۵ متغیر باشد. در صورتی که مقدار TSH از مرز استاندارد بالاتر باشد فرد به تیروئید کم کار مبتلا است.
معمولاً میزان T3 و T4 در بارداری افزایش یافته و میزان TSH کاهش می‌یابد.
TSH پایین در آزمایش
ممکن است در تفسیر آزمایش TSH، میزان آن پایین‌تر از حد استاندارد باشد. تحت این شرایط ممکن است فرد مبتلا به پرکاری تیروئيد شده باشد. این بیماری تحت شرایط زیر به وجود می‌آید:
- بیماری گریوز (حمله سیستم ایمنی به تیروئید)
- افزایش ید در بدن
- مصرف بیش از حد داروهای هورمونی تیروئید
- مصرف بیش از حد مواد طبیعی حاوی هورمون تیروئيد
در صورتی که بیمار داروهایی همچون استروئیدها، دوپامین یا مسکن‌های شبه افیونی مثل مورفین مصرف کرده باشد، ممکن است TSH پایینی در آزمایش داشته باشد. مصرف بیوتین (ویتامین B) هم می‌تواند میزان TSH را به اشتباه پایین‌تر نشان دهد.
آزمایش TSH معمولاً تنها وسیله تشخیص برای اختلال تیروئيد نیست. سایر تست‌ها نظیر T3 آزاد، T4 آزاد، Reverse T3 و آنتی بادی anti-TPO نیز برای تشخیص و انتخاب روش درمانی تجویز می‌شوند.
شرایط آزمایش TSH چیست؟
در ادامه مقاله آزمایش TSH چیست، به شرایط آزمایش می‌پردازیم. این تست یک نمونه خون از بدن فرد گرفته می‌شود. سپس نمونه خون در محیط آزمایش مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد. آزمایش TSH را هر زمان از روز می‌توان انجام داد و نیازی به ناشتا بودن ندارد. نمونه‌گیری برای این آزمایش درد نداشته و تنها ممکن است در محل دریافت نمونه به وسیله سرنگ اندکی سوزش احساس شود.
معمولاً انجام این آزمایش نیازمند توقف دریافت داروها نیست. با اینحال مهم است که پیش از آزمایش، پزشک خود را از داروهایی که مصرف می‌کنید مطلع کنید؛ چرا که برخی داروها (مثل لیتیوم) می‌توانند عملکرد تیروئید را تحت تاثیر قرار دهند.
چه زمانی باید آزمایش TSH بدهید؟
در مقاله آزمایش TSH چیست، این آزمایش معمولاً اولین تستی است که پزشکان وقتی به وجود اختلال در تیروئيد بیمار مشکوک می‌شوند تجویز می‌کنند. هم کم کاری و هم پرکاری تیروئید اختلالات شایعی هستند. تمام بیمارانی که نشانه‌های این اختلالات را دارند باید این آزمایش را انجام دهند. علائم پرکاری تیروئيد عبارت‌اند از:
- خستگی
- افسردگی
- افزایش وزن
- احساس سرما
- درد مفاصل و عضلات
- خشکی پوست
- خشکی یا نازکی موها
- کاهش ضربان قلب
- یبوست
- بی‌نظمی پریود
- مشکلات باروری
نکاتی که باید درباره درمان با هورمون های تیروئیدی بدانید
علائم کم کاری تیروئيد شامل موارد زیر است:
- کاهش وزن
- تحریک‌پذیری
- اضطراب
- بی‌خوابی
- عدم تحمل گرما
- تغییرات خلقی
- ضربان قلب سریع یا نامنظم
- تکرر حرکات روده
درمان پرکاری تیروئيد (TSHبالا)
پزشکان پرکاری تیروئید را با داروهایی مثل لووتیروکسین که می‌تواند جایگزین هورمونهای تیروئيد شود درمان می‌کنند. بیمار این دارو را طبق نسخه مصرف می‌کند و پزشک روند بهبود را با تجویز آزمایش‌های خون منظم، کنترل می‌کند. توصیه می‌شود در صورتی که آرد سویا، گردو، فیبر رژيمی یا تخم پنبه مصرف می‌کنید پزشک را در جریان قرار دهید. این مواد غذایی می‌توانند نحوه تجزیه داروها را در بدن تحت تاثیر قرار دهند. همچنین نوشیدن گریپ فروت می‌تواند جذب داروها را به تاخیر بیندازد.
درمان کم کاری تیروئید (TSH پایین)
در مقاله آزمایش TSH چیست، درمان کم کاری تیروئید روی کاهش میزان هورمون تیروئید به منظور پیشگیری از بروز مشکلات پیچیده‌تر انجام می‌شود. فرد ممکن است نیاز به داروهای مسدودکننده بتا و آنتی تیروئید داشته باشد.
یکی دیگر از درمان‌های موثر، رادیو یدین تراپی است. طی این درمان، کپسول یا مایعی حاوی یدین ۱۳۱ رادیواکتیو را که می‌تواند سلول‌های تولیدکننده هورمونهای تیروئید را از بین ببرد، تجویز می‌شود. با اینحال ممکن است افرادی که تحت این درمان قرار می‌گیرند در آینده به پرکاری تیروئید دچار شوند.
جراحی برداشتن غده تیروئید می‌تواند کم کاری شدید تیروئيد را درمان کند. پزشکان این درمان را معمولاً برای افرادی که نمی‌توانند دارو مصرف کنند یا به موارد حاد کم کاری دچار هستند، تجویز می‌کنند.
سخن نهایی درباره آزمایش TSH چیست
آزمایش TSH می‌تواند میزان هورمون TSHرا در خون بسنجد. پزشکان از نتایج این آزمایش برای تشخیص بیماری‌های تیروئید از جمله کم کاری و پرکاری تیروئید استفاده می‌کنند.
مقادیر نرمال TSH بسته به سن، جنسیت و وزن افراد مبتلا است. برای بسیاری از افراد مقادیر نرمال بین 0.4 تا 4 mu/L متغیر است.کم‌کاری یا پرکاری تیروئید می‌تواند منجر به بروز مشکلات سلامتی شود که با زندگی روزمره فرد تداخل دارد. در طول دوران بارداری، میزان بالا یا پایین‌تر از نرمال TSH می‌تواند مشکل‌ساز شود.
