نارسایی قلبی یک مشکل پزشکی است که در آن قلب نمی تواند به اندازه کافی خون را به اعضا بدن پمپ کند. در نتیجه اکسیژن و مواد غذایی لازم برای سایر اعضا تأمین نمی شود. در این حالت قلب بیمار از کار افتاده نیست و همچنان به وظیفه خون رسانی خود عمل می کند، اما به اندازه یک قلب سالم، کارآمد نیست.
درصورت مشاهده نشانه ها و علائم بیماری های قلبی، باید هرچه سریع تر به پزشک مراجع کرده تا نسبت به درمان اقدام کند. در نظر داشته باشید که معمولاً افرادی به این بیماری مبتلا می شوند که عارضه های زمینه ای مؤثر دارند. نارسایی قلبی شایع است و در افراد مسن شیوع بیشتری دارد. تقریباً 5.7 میلیون نفر در ایالات متحده مبتلا به نارسایی قلبی هستند . بروز حدود 10 در 1000 در افراد بالای 65 سال است.
___________________________________________________________
حتما بخوانید: علت درد گرفتن قفسه سينه
___________________________________________________________
انواع نارسایی قلب
این مشکل می تواند یک بطن یا حتی هر دو بطن را درگیر کند. از این رو، علائم و اثرات این بیماری به صورت مراحل مختلف و متفاوت ظاهر شده و در شدت آن ها تفاوت هایی وجود دارد. بر اساس این موارد، انواع این نارسایی را با اثرات جانبی شان طبقه بندی می کنیم:
- سمت چپ (بطن چپ)
- سمت راست (بطن راست)
- دیاستولیک قلب (نارسایی بدون تغییر کاهش قدرت انقباضی)
- سیستولیک قلب (نارسایی با کاهش قدرت انقباضی)
نارسایی سمت چپ قلب
بطن چپ مسئول اصلی پمپاژ خون به سایر اندام ها است. وقتی این بطن قادر نباشد به اندازه کافی منقبض شود، خون کافی به اعضاء مختلف بدن نمی رسد. این موضوع ممکن است به مشکلات جدی در عملکرد قلب و اعضاء دیگر بدن منجر شود.
بعد از آسیب به عضله بطن چپ ، ممکن است بطن دچار نارسایی شود. نارسایی بطن چپ را می توان به نارسایی قلبی با EF حفظ شده (HFpEF) با EF بیش از 50 درصد، نارسایی قلبی با EF کاهش یافته (HFrEF) با EF کمتر از 40 درصد یا نارسایی قلبی با EF متوسط با کسر جهشی بین 41 تا 49 درصد تقسیم کرد .
در واقع نارسایی سمت چپ (HF-rEF) مشکلی است که در آن بطن چپ بزرگ تر می شود. در این حالت قلب منقبض شده برای پمپاژ خون غنی از اکسیژن به بقیه بخش های بدن، نمی تواند به خوبی عمل کند. این مشکل ممکن است به تدریج به وجود آید و باعث علائمی مانند تنگی نفس، خستگی زیاد و مشکلات در عملکرد روزمره فرد مبتلا به آن شود.
شایع ترین علت نارسایی قلب چپ، بیماری عروق کرونر و فشار خون بالا است. فشار خون بالا می‌تواند باعث نارسایی قلب چپ از طریق هیپرتروفی بطن چپ شود (که منجر به HFpEF میشود)، و همچنین به عنوان یک عامل خطر برای بیماری عروق کرونر (که می‌تواند منجر به HFrEF شود) عمل میکند. دیابت، سیگار، چاقی، جنسیت مرد و سبک زندگی کم تحرک نیز از عوامل خطر محسوب می شوند. بسیاری از این علل قابل پیشگیری هستند و به همین دلیل کنترل عوامل خطر در پیشگیری از نارسایی قلبی از اهمیت بالایی برخوردار است.
تقریباً 50٪ از تمام بیماران مبتلا به نارسایی قلبی دارای HFrEF هستند. این تشخیص با گذشت زمان بیشتر می شود. HFpEF، بر خلاف HFrEF، در زنان شایع تر است (79٪ در مقابل 49٪) و همچنین این بیماری بیشتر جمعیت مسن را درگیر میکند.
نارسایی سمت راست قلب
نارسایی سمت راست قلب به دلیل مشکلات ریوی یا ناتوانی سمت چپ قلب رخ می دهد. سمت راست مسئول دریافت خون برگشت شده است. این قسمت خون دریافتی را به ریه ها منتقل کرده تا با اکسیژن غنی شود. این امر ممکن است به علت افزایش فشار برگشتی از بطن چپ به وقوع بپیوندد و به سمت راست قلب نیز آسیب بزند. تشخیص و درمان نارسایی سمت راست قلب بسیار مهم است تا علائم برطرف شده و کیفیت زندگی بیمار بهبود یابد.
نارسایی دیاستولیک قلب
نارسایی دیاستولیک هنگامی رخ می‌دهد که عضله قلب سفت تر از حالت طبیعی شود. سفت شدن عضله معمولاً به دلیل بیماری های قلبی اتفاق می افتد. در این شرایط، قلب نمی تواند به طور کافی خون را به اندام های مختلف بدن پمپ کند و نهایتاً باعث نارسایی در عملکرد خواهد شد.
تشخیص و مدیریت نارسایی دیاستولیک قلب به عنوان یک مسئله پزشکی مهم تلقی می شود. با درمان و بهبود علائم، از مشکلات جدی تری مانند عضله قلبی ضعیف تر یا نارسایی مزمن جلوگیری خواهد شد.
نارسایی سیستولیک قلب
نارسایی سیستولیک هنگامی رخ می دهد که عضله قلب نتواند به خوبی منقبض شود و این نوع بیماری به عنوان نارسایی با کاهش قدرت انقباضی شناخته می شود. در این وضعیت، قلب نمی تواند خون را به سایر اعضای بدن برساند. این مشکل معمولاً زمانی رخ می دهد که عضله قلب ضعیف شده و به طور هم زمان اندازه آن افزایش می یابد.
در موارد شدید تر، ممکن است نیاز به روش های جراحی مانند تراشه گذاری یا تعویض قلب باشد. تشخیص و مدیریت نارسایی سیستولیک بسیار مهم است تا به کمک جدیدترین درمان نارسایی قلبی بیماری برطرف شود.
علایم نارسایی قلب
نشانه های نارسایی قلبی متنوع هستند و ممکن است در مراحل مختلف بیماری متفاوت باشند. علائم شایع این بیماری شامل موارد زیر می شوند:
- ورم (تورم)
- تنگی نفس (اغلب در هنگام فعالیت)
- تنگی نفس وضعیتی (ارتوپنه)
- تنگی نفس حمله ای شبانه
- افزایش وزن
- افزایش تعریق
- آنژین صدری
- ضعف عمومی
- افزایش ضربان قلب
- تنفس سریع و فشرده
- سرفه مخصوصاً در شب
- ادم ریه (آب آوردن ریه)
- افزایش دور شکم
- درد ربع فوقانی راست به دلیل احتقان کبد
- کاهش وزن در موارد پیش رفته که به آن “کاشکسی قلبی” گفته می شود.
- معاینه فیزیکی
- شایع ترین علائمی که مشاهده می شود عبارتند از:
- نشانه های سمع ریه که نشان دهنده ادم ریوی است
- کاهش صداهای تنفسی در سمع ریه که حاکی از پلورال افیوژن است
- گالوپ S3 در سمع قلب که نشان دهنده افزایش فشار انتهای دیاستولیک بطن چپ است
- نقطه PMI در لمس به سمت خارج جابجا شده که مشخصه افزایش اندازه قلب است.
- اتساع ورید ژوگولار (فشار ورید ژوگولار بیش از 8 سانتی متر آب) نشان دهنده افزایش فشار دهلیز راست است.
- ریفلاکس هپاتوژوگولار مثبت
- افزایش دور شکم به دلیل آسیت
- تورم کیسه بیضه
- هایپوتنشن و تاکی کاردی می تواند در نارسایی شدید جبران نشده به دلیل کاهش برون ده قلبی رخ دهد
عوارض نارسایی قلبی
این مشکل قلبی می تواند عوارض جدی و تأثیر گذار بر سلامت فرد داشته باشد. این عوارض می تواند کیفیت زندگی روزمره فرد را تحت تأثیر قرار دهد و باعث محدودیت هایی در فعالیت های روزانه شود.
عوارض ناشی از نارسایی قلب می تواند زیاد بودن شدید مایعات بدن که منجر به اختلال تنفسی و عفونت تنفسی و تورم کل بدن، اختلالات کلیوی و همچنین آریتمی (تاکی آریتمی یا برادی آریتمی(ضربان قلب استاندارد))، شوک قلبی ناشی از نارسایی پمپ و مرگ باشد . همچنین گزارش شده است که لخته خون در ریه، سندرم حاد کرونری، حوادث عروقی مغز و پارگی عضلات قلب از علل شایع مرگ ناگهانی در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی هستند. علاوه بر دفیبریلاتورهای قلبی قابل کاشت، چندین دارو مرگ و میر در نارسایی قلب چپ را کاهش می‌دهند و درمان باید به محض تشخیص شروع شود.
عوامل خطر نارسایی قلب
برای پاسخ به این سوال که عوامل خطر نارسایی قلبی چیست باید به مواردی مانند دیابت، فشار خون بالا، افزایش سطح کلسترول خون، سابقه خانوادگی بیماری های قلبی، سابقه سیگار کشیدن، چاقی، فعالیت کم، مصرف مواد مخدر، عادات تغذیه نامناسب و سن بالا اشاره کرد. همچنین، بیماری های مزمن مانند بیماری های کلیوی و انسداد ریه ای نیز می توانند عوامل خطر این بیماری را افزایش دهند. متغیر های دیگری نیز با پیامد بدتر در نارسایی قلبی ارتباط دارند: جنسیت مرد، سن بالا، کسر جهشی کم، کلاس عملکردی NYHA بالا، سطح هماتوکریت و سدیم پایین، پپتید ناتریورتیک مغز بالا، low peak جذب اکسیژن در فعالیت ، QRS پهن ، افت فشار خون ،ضربان قلب بالا، مقاومت به درمان.
علت نارسایی قلب
این مشکل یک وضعیت پزشکی است که به علت نقص در عملکرد عضله قلب به عنوان یک پمپ اساسی برای پخش خون به بافت ها و اعضاء بدن ایجاد می شود. علل نارسایی قلب، بیماری های قلبی مانند عروق کرونری، فشار خون بالا و آریتمی ها (اختلالات ضربان قلب)، کم کاری تیروئید، عفونت های قلبی، مصرف مواد مخدر و عوامل محیطی نظیر استفاده زیاد از الکل، هستند.
البته عامل استرس را در تشدید بیماری های قلبی نباید فراموش کرد. استرس و فشار ناشی از آن می تواند تأثیر بسزایی بر وضعیت قلب و سیستم قلبی-عروقی داشته باشد. استرس می تواند باعث افزایش فشار خون، تغییر ضربان قلب و افزایش ریسک عوارض قلبی شود. بنابراین، مدیریت تنش و اتخاذ روش‌های کاهش آن می تواند در پیشگیری از بیماری های قلبی و بهبود وضعیت فرد موثر باشد.
آیا نارسایی قلبی خطرناک است؟
این مشکل به عنوان یک وضعیت پزشکی جدی و خطرناک مطرح می شود. این بیماری ناشی از نقص در عملکرد عضله قلبی است. اگر این بیماری تشخیص داده نشود یا به درستی مدیریت نشود، می تواند عوارض جدی به دنبال داشته باشد. این عوارض شامل افزایش خطر سکته قلبی، سکته مغزی، عفونت های تنفسی و اختلالات قلبی از جمله آریتمی ها هستند.
طول عمر بیماران نارسایی قلبی
طول عمر بیماران مبتلا به نارسایی به طور گسترده متغیر است و بستگی به عوامل متعددی دارد. این عوامل می تواند شامل شدت بیماری، تعداد عوارض و بیماری های همراه، درمان مورد نیاز، سن بیمار و تغییرات در سبک زندگی فرد باشد. افراد با این بیماری می توانند با دنبال کردن رژیم های درمانی، دارو های منظم، تغییر در سبک زندگی و پیگیری دقیق تحت نظر پزشک متخصص، خطرات نارسایی قلبی را کاهش داده و عمر بلندتری داشته باشند.
تشخیص نارسایی قلب
تشخیص این بیماری بالینی است و معمولاً بر اساس تاریخچه بالینی، سوابق خانوادگی فرد، بررسی جسمانی و آزمایش های تشخیصی صورت می گیرد. پزشک سابقه بیماری، مصرف دارو ها و سبک زندگی فرد را بررسی کرده و وضعیت جسمانی شامل اندازه گیری فشار خون، تپش قلب و بررسی علائمی نظیر تورم، سرفه و تنگی نفس را کنترل می کند. با این حال، چندین آزمایش برای ارزیابی بیشتر در دسترس است:
آزمایشات آزمایشگاهی: پپتید ناتریورتیک مغز (BNP) یا NT-proBNP ممکن است مفیدترین فاکتور باشد زیرا می تواند نارسایی حاد قلبی را از سایر علل تنگی نفس متمایز کند. با این حال، این آزمایش فاقد ویژگی است و بالا بودن این هورمون تشخیص نارسایی حاد قلبی را قطعی نمیکند. سایر آزمایشات آزمایشگاهی عبارتند از تروپونین T (برای تشخیص انفارکتوس میوکارد، اگرچه ممکن است به دلیل نارسایی قلبی بالا باشد. CBC، پانل متابولیک پایه (کم بودن سدیم، به ویژه نشان دهنده بیماری پیشرفته) و تست های عملکرد کبد (برای تشخیص آسیب کبدی ناشی از اورلود مایع). الکتروکاردیوگرافی یا همان نوار قلب می تواند یافته های غیر اختصاصی مانند تغییرات ایسکمیک، هیپرتروفی بطن چپ یا آریتمی را نشان دهد.
اکوکاردیوگرافی می تواند با تعیین کسر جهش قلب (EF )به تشخیص HFrEF از HFpEF کمک کند و عملکرد بطن چپ دیاستولیک می تواند ناهنجاری های حرکتی دیواره منطقه ای مرتبط را که ممکن است نشان دهنده یک جزء ایسکمیک و همچنین آسیب شناسی دریچه و پریکارد باشد را ارزیابی کند.
آنژیوگرافی عروق کرونر در بیماران مبتلا به علائم آنژین انجام میشود و همچنین ممکن است در بیمارانی که علائم نارسایی قلبی آنها بدتر شده نیز انجام شود
درمان نارسایی قلب
درمان علت زمینه‌ای از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است، زیرا برخی از شرایط نارسایی قلبی ممکن است با توجه به عوامل تشدیدکننده، مانند کاردیومیوپاتی‌های ناشی از الکل، تاکی کاردی یا ایسکمی، برگشت‌پذیر باشند. کنترل دقیق فشار خون همچنین به جلوگیری از تشدید بیماری کمک می کند. علاوه بر دیورتیک های لوپ برای کاهش میزان مایع بدن، درمان دارویی بین HFrEF و HFpEF متفاوت است: – برای HFrEF، درمان اصلی ترکیبی از مهارکننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE) یا مهارکننده های آنژیوتانسین است. مسدود کننده های گیرنده آنژیوتانسین II (ARBs) با یک بتابلاکر (کارودیلول، متوپرولول یا بیسوپرولول). اگر بیمار با حداکثر دوز مهارکننده ACE یا ARB همچنان علامتدار باشد، ممکن است یک مهارکننده گیرنده آنژیوتانسین-نپری لیزین جایگزین شود.
سایر داروها عبارتند از هیدرالازین، نیترات ها، آنتاگونیست های گیرنده مینرالوکورتیکوئید مانند اسپیرونولاکتون، ایوابرادین و دیگوکسین (به عنوان آخرین راه حل). نیترات در ترکیب با هیدرالازین ممکن است به ویژه در بیماران آفریقایی آمریکایی موثر باشد. برای HFpEF، درمان بر علت زمینه‌ای یا عوامل مؤثر متمرکز است: کنترل فشار خون، تعبیه استنت قلبی در صورت کاردیومیوپاتی ایسکمیک، و کنترل اختلال ضربان قلبی . یک آنتاگونیست گیرنده مینرالوکورتیکوئید ممکن است در این بیماران مفید باشد.
بیماران با علامت زیاد با کسر جهشی کمتر از 35 درصد باید پس از کنترل علایم و بررسی های معمول باید برای تعبیه دفیبریلاتور قلبی قابل کاشت (ICD) یا درمان همگام سازی مجدد قلبی (CRT) ارجاع شوند. در موارد پیشرفته، دستگاه‌های کمکی گردش خون مکانیکی مانند LVAD، تزریق مداوم داروهای اینوتروپیک مانند دوبوتامین یا میلرینون (که هنوز در شرایط سرپایی امکان‌پذیر است) و پیوند قلب گزینه‌های موجود هستند.
روش های کنترل نارسایی قلبی
جلوگیری از نارسایی قلبی به عنوان یک بیماری مزمن و جدی نیازمند تدابیر گسترده ای است. اولین گام در این بیماری، پیگیری مداوم با پزشک متخصص و رعایت توصیه های او می باشد. مهم ترین راه های کنترل نارسایی شامل مصرف منظم دارو ها (به دقت و به توصیه پزشک)، رژیم غذایی مناسب، حذف دخانیات، مدیریت فشار خون و دیابت و تمرین منظم است. همچنین، کنترل کردن علائم و نشانه ها، مثل وزن بدن روزانه و تغییرات در تنفس، از اهمیت بالایی برخوردار هستند.
رابطه ی بین نارسایی قلب و تغذیه
تغذیه مناسب در مدیریت نارسایی قلب بسیار اهمیت دارد. در این موارد بیماران نیاز به رژیم غذایی با کنترل مصرف نمک دارند، زیرا نمک می تواند باعث افزایش مایعات بدن شده و علائم دیگری از بیماری را به وجود آورد.
مصرف مواد غذایی با مقدار مناسب کالری و تعادل میان ماکرونوتریآنت‌ها (پروتئین، کربوهیدرات، چربی) نیز مهم است تا از کاهش وزن غیر مطلوب یا افزایش وزن بیش از حد جلوگیری شود. علاوه بر این، مصرف مواد غذایی با مقدار مناسب پتاسیم و منگنز که به عنوان مواد معدنی مهم در کنترل فشار خون و عملکرد قلبی مطرح هستند، نیز توصیه می شود.
نارسایی قلب کدام بطن را درگیر میکند؟
نارسایی قلب می تواند هر دو بطن قلب را درگیر کند، اما عموماً بطن چپ بیشتر درگیر می شود؛ یعنی این بیماری در سمت چپ متداول تر است و زمانی رخ می دهد که بطن چپ نتواند به میزان کافی خون را به جسم پمپاژ کند. این مشکل منجر به علائمی نظیر تنگی نفس، اضافه وزن ناشی از انباشت مایعات و سرفه مزمن می شود.
در برخی موارد، این مشکل ممکن است بطن راست را نیز درگیر کند که می تواند به تورم و افزایش مایعات در اندام های پایینی منجر شود.
آیا نارسایی قلبی باعث مرگ میشود؟
بله این عارضه می تواند به مرگ منجر شود. این بیماری مزمن و جدی است که در صورت عدم مدیریت مناسب و کنترل به موقع، می تواند به تعدادی عارضه جدی و حتی فوت افراد منتهی شود. افراد مبتلا به این بیماری تا درمان قطعی نارسایی قلبی، نیاز به مراقبت و مراجعه منظم به پزشک و مصرف دارو های تجویز شده دارند. میزان مرگ و میر در نارسایی قلبی در سال 2012، 18.2 در هر 100000 برای مردان و 15.8 در هر 100000 برای زنان بود. مشخص شده است که بیماران مبتلا به HFpEF نسبت به بیماران مبتلا به HFrEF میزان مرگ و میر کمتری دارند.
برای نارسایی قلب چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
از آنجایی که نارسایی قلبی درمان دارد، توصیه می شود با مشاهده اولین علائم و نشانه های دیگری که به نظر می رسد به علت مشکلات قلبی باشند، سریعاً به پزشک حاذق مراجعه کنید. توجه داشته باشید که با مراجعه به کلینیک معتبر و پزشک متبحر، تشخیص بیماری به درستی صورت گرفته و می توانید سریعاً نسبت به درمان آن اقدام کنید.
به همین منظور ما کلینیک دیابت و غدد را به شما معرفی می کنیم. در این کلینیک، با حضور اساتید فوق تخصص دانشگاه علوم پزشکی تهران و دانشگاه شهید بهشتی، امکان استفاده از خدمات پزشکی مرتبط با بیماری های غدد و دیابت بدون نیاز به مراجعه حضوری به مطب و بدون هدر رفتن زمان و هزینه اضافی امکان پذیر است. همچنین می توانید برای گرفتن پاسخ سؤال علت نارسایی قلب چیست و روش های کنترل آن کدامند، با کارشناسان متخصص آن، مشورت کنید.
