پانکراس یا در اصطلاح فارسی لوزالمعده یکی از غدد مهم در بدن است که وظیفه ترشح مواد مختلف را برعهده دارد. پانکراس از دو بخش درون‌ریز و برون‌ریز تشکیل شده است. بخش درون‌ریز وظیفه ترشح هورمون‌ها را در خون بر عهده دارد. در متن پیش رو قصد داریم جواب سوال غده پانکراس چیست را جواب بدهیم.
آنچه در این مقاله خواهید خواند:
- غده پانکراس چیست؟
- عملکرد غده پانکراس چیست؟
- بیماری‌های غده پانکراس
- چگونه از غده پانکراس محافظت کنیم؟
- آیا می‌توان بدون پانکراس زندگی کرد؟
غده پانکراس چیست؟
در جواب غده پانکراس چیست می توان گفت غده پانکراس حدود ۶ اینچ طول دارد و در شکم در نزدیکی کبد قرار دارد. این غده در سمت راست شکم، پشت معده و در جلوی ستون فقرات قرار گرفته است. سر پانکراس در داخل قوس دوازدهه، که همان بخش اول روده باریک است، قرار گرفته است. غده پانکراس از 2 بخش اصلی تشکیل شده است:
بخش درون‌ریز
این بخش از غده پانکراس هورمون‌هایی را ترشح می‌کند که به تنظیم قند خون کمک می‌کنند؛ از جمله هورمون انسولین و گلوکاگون.
بخش برون‌ریز
غده پانکراس همچنین آنزیم‌هایی را به درون سیستم گوارشی از طریق مجرایی به درون دوازدهه می‌ریزد که به هضم غذا کمک می‌کنند.
عملکرد غده پانکراس چیست؟
پس از دریافت سوال غده پانکراس چیست، عملکرد غده پانکراس در بخش درون ریز و بخش برون ریز را بررسی می‌کنیم
بخش درون‌ریز
بخش درون‌ریز غده پانکراس 2 هورمون اصلی را ترشح می‌کند که در تنظیم قند خون نقش دارند:
- انسولین: این هورمون به کاهش قند خون و جذب آن توسط سلول‌ها کمک می‌کند.
- گلوکاگون: هورمون گلوکاگون در صورت پایین رفتن قند خون به بالا رفتن آن کمک می‌کند. تعادل سطح قند خون نقش مهمی را در سلامتی ارگان‌های حیاتی بدن از جمله کلیه‌ها و حتی مغز ایفا می‌کند. بنابراین، ترشح این هورمون‌ها برای عملکرد صحیح کل بدن از جمله سیستم عصبی و سیستم قلبی عروقی ضروری است.
هر آنچه لازم است که در مورد بیماری های غدد درون ریز بدانید
بخش برون‌ریز
بخش برون‌ریز غده پانکراس آنزیم‌هایی را در بدن ترشح می‌کند که به هضم و جذب صحیح مواد غذایی کمک می‌کند. از جمله آنزیم‌هایی که توسط پانکراس ترشح می‌شود، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- لیپاز جهت تجزیه چربی‌ها
- آمیلاز جهت تجزیه کربوهیدرات‌ها
- کیموتیریپسین و تریپسین برای تجزیه پروتئین‌ها
بیماری‌های غده پانکراس
در ادامه مقاله غده پانکراس چیست به بررسی بیماری‌های غده پانکراس می‌پردازیم. از بیماری‌های مرتبط با پانکراس می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
دیابت
دیابت شیرین یکی از شناخته‌شده‌ترین بیماری‌های مرتبط با غده پانکراس است. در صورتی که ترشح هورمون انسولین از غده پانکراس مختل شود، زمینه برای افزایش قند خون و ابتلا به دیابت فراهم می‌شود. دیابت می‌تواند منجر به عوارض مختلفی برای بدن شود. این بیماری ممکن است با علائم زیر خودش را نشان دهد:
- احساس تشنگی بیش از حد
- احساس خستگی بدون علت مشخص
- کاهش وزن محسوس بدون تغییر در رژیم غذایی یا ورزش
- تکرر ادرار
- تاری دید
- گزگز انتهای اندام‌ها
- التهاب لثه‌ها
از جمله دیگر بیماری‌های مرتبط با قند پانکراس می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
پانکراتیت
به التهاب غده پانکراس پانکراتیت گفته می‌شود. پانکراتیت اغلب پس از انسداد مجرای پانکراس به دنبال سنگ کیسه صفرا و مصرف بیش از حد الکل ایجاد می‌شود. پانکراتیت حاد ممکن است طی چند ماه یا به صورت ناگهانی رخ بدهد. در مواردی ممکن است پانکراتیت به فرم مزمن رخ بدهد و سال‌ها طول بکشد. پانکراتیت می‌تواند علائم مختلفی از جمله درد شکم تب و استفراغ ایجاد کند.
سرطان پانکراس
سرطان پانکراس به دنبال رشد سلول‌های سرطانی در پانکراس رخ می‌دهد. سرطان ارگان‌های نزدیک به پانکراس از قبیل کبد یا دوازدهه نیز ممکن است گسترش یابد و منجر به سرطان شود. اغلب دیر تشخیص داده می‌شود؛ به این دلیل که تا مراحل انتهایی هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند. با این حال، پزشک ممکن است حین انجام معاینه فیزیکی یا در تصویربرداری متوجه وجود یک توده در پانکراس شود.
چگونه از غده پانکراس محافظت کنیم؟
در مقاله غده پانکراس چیست، برای پیشگیری از بیماری‌های مرتبط با پانکراس خوب است که کارهای زیر را انجام دهید:
مصرف چربی را در رژیم غذایی خود کاهش دهید
کلسترول و چربی احتمال ایجاد سنگ کیسه صفرا را افزایش می‌دهند. سنگ کیسه صفرا خود می‌تواند موجب پانکراتیت شود. سطح بالای تری‌گلیسیرید در خون نیز می‌تواند منجر به پانکراتیت شود. به جای مصرف چربی خوب است که مصرف میوه‌ها و سبزیجات را در رژیم غذایی خود در اولویت قرار دهید.
در صورتی که اضافه‌وزن دارید، وزن خود را کاهش دهید
برای این کار خوب است که ورزش کنید و وزن‌تان را در محدوده طبیعی حفظ کنید. این کارها به پیشگیری از سنگ کیسه صفرا، پانکراتیت و دیابت شیرین کمک می‌کنند.
از رژیم‌های غذایی که باعث کاهش وزن سریع می‌شوند پرهیز کنید
این رژیم‌های غذایی ممکن است باعث آزاد شدن مقدار بسیار زیادی چربی شوند که احتمال ایجاد سنگ کیسه صفرا را بالا می‌برند.
علائم شایع سرطان پانکراس چیست؟
از مصرف بیش از حد الکل خودداری کنید
الکل نیز احتمال ابتلا به پانکراتیت و سرطان را افزایش می‌دهد.
سیگار نکشید
مصرف هر نوع از فرآورده‌های تنباکو، ریسک سرطان را افزایش می‌دهد. ۲۰ الی ۳۰ درصد از سرطان‌های پانکراس با مصرف تنباکو مرتبط بوده‌اند.
در صورت نیاز غربالگری‌ها را دنبال کنید
همان‌طور که گفته شد، سرطان در مرحله اولیه به‌سختی قابل تشخیص است. در صورتی که احتمال ابتلا در شما بالا است، لازم است که غربالگری مربوطه را به‌موقع انجام دهید. در این باره با پزشک مشورت کنید.
آیا می‌توان بدون پانکراس زندگی کرد؟
پس از شناخت غده پانکراس چیست حتما برایتان سوال پیش آمده است که آیا بدون این غده می‌توان زندگی کرد یا نه؟ بله؛ زندگی کردن بدون پانکراس نیز ممکن است. بسیاری از جراحی‌های مدرن پانکراس همه غده پانکراس را خارج نمی‌کنند. با این حال، حتی بدون پانکراس نیز می‌توانید سبک زندگی‌تان را به گونه‌ای تغییر دهید که نبود هورمون‌ها و آنزیم‌های ترشحی از پانکراس جبران شوند. بدون پانکراس به دیابت شیرین مبتلا می‌شوید؛ به این دلیل که هورمون انسولین در بدن ترشح نمی‌شود. علاوه بر این، لازم است یک یا چند مورد از موارد زیر را انجام دهید:
- قرص‌های جایگزین آنزیم مصرف کنید
- انسولین تزریق کنید
- رژیم دیابتی را رعایت کنید
- به طور منظم ورزش کنید
نکته پایانی درباره غده پانکراس چیست؟
پانکراس یا لوزالمعده یک ارگان حیاتی در بدن است. بدون غده پانکراس عملکرد بسیاری از سیستم‌های حیاتی در بدن مختل می‌شود؛ بنابراین، با رعایت یک زندگی سالم از غده پانکراس و در نتیجه از بدن خود مراقبت کنید. در صورتی که هرگونه نگرانی درباره ابتلا به بیماری‌های مرتبط با پانکراس داشتید، می‌توانید به کلینیک دیابت و غدد مراجعه کنید.
