اغلب افراد دو کلیه دارند که در دو طرف قسمت پشتی شکم در پهلوها قرار گرفته‌اند. وظیفه اولیه کلیه‌ها تصفیه خون از مواد دفعی است. عفونت و کیست کلیه از جمله بیماری‌های شایع کلیوی است.در متن پیش رو قصد داریم شما را با مفهوم کلیه چیست و عملکرد آن در بدن آشنا کنیم.
آنچه در این مقاله خواهید خواند:
- کلیه چیست؟
- کلیه‌ها در کجا قرار گرفته‌اند؟
- کلیه‌ها چه اجزایی دارند؟
- کلیه‌ها در بدن چه نقشی دارند؟
- بیماری‌های مرتبط با کلیه ها
- بیماری‌های کلیوی چه علائمی دارند؟
- چگونه از کلیه های‌مان محافظت کنیم؟
کلیه چیست؟
در جواب سوال کلیه چیست باید گفت کلیه ها دو غده لوبیایی‌شکل هستند که وظیفه تصفیه خون را برعهده دارند و جزئی از سیستم ادراری بدن هستند. کلیه‌ها روزانه حدود 200 لیتر مایع را فیلتر می‌کنند- که برای پر کردن یک وان بزرگ کافی است. طی این کار خون از مواد زائد از طریق ادرار پاک می‌شود. اغلب افراد روزانه حدود 2 لیتر ادرار تولید می‌کنند. 198 لیتر باقیمانده توسط بدن بازجذب می‌شود.
علاوه بر این، کلیه‌ها به حفظ تعادل مایع و الکترولیت‌ها در بدن کمک می‌کنند. الکترولیت‌ها مواد معدنی ضروری بدن شامل سدیم و پتاسیم هستند.
کلیه‌ها در کجا قرار گرفته‌اند؟
در مقاله کلیه چیست کلیه‌ها درست زیر قفسه سینه و پشت شکم قرار گرفته‌اند. به‌طور معمول کلیه‌ها در دو طرف ستون فقرات قرار گرفته‌اند. کلیه‌ها بین دیافراگم و روده‌ها قرار دارند و از طریق حالب به مثانه وصل می‌شوند.
غده فوق کلیوی چیست و چه هورمون‌هایی از این غده ترشح می‌شود؟
کلیه‌ها چه اجزایی دارند؟
در مقاله‌ی کلیه چیست به بررسی اجزای اصلی کلیه‌ها می‌پردازیم که شامل موارد زیر است:
کپسول کلیوی
کپسول کلیوی از 3 لایه بافت همبند یا چربی ساخته شده که کلیه‌ها را احاطه کرده است. این بافت از کلیه‌ها در برابر آسیب محافظت کرده و آن‌ها را به بافت‌های اطراف متصل می‌کند.
شریان کلیوی
شریان کلیوی رگ بزرگی است که جریان خون را به کلیه‌ها کنترل می‌کند. در بالغین در حالت استراحت کلیه‌ها حدود 1.2 لیتر خون را در دقیقه پمپ می‌کنند.
کورتکس یا قشر کلیه
کورتکس لایه خارجی کلیه است که نفرون‌ها (واحدهای تصفیه‌کننده خون) از آن جا آغاز می‌شوند. علاوه بر این، کورتکس کلیه وظیفه ترشح هورمون اریتروپویتین را بر عهده دارد که به ساخته شدن گلبول‌های قرمز در مغز استخوان کمک می‌کند.
مدولای کلیه
مدولای کلیه قسمت داخلی کلیه است که حاوی نفرون‌هاست. نفرون‌ها خود حاوی گلومرول‌ها و توبول‌های کلیوی هستند. توبول‌ها ادرار را به لگن کلیوی می‌برند.
پاپیلای کلیوی
این ساختارهای هرمی ادرار را از کلیه به حالب می‌برند. کم‌‌آبی و داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی می‌توانند باعث آسیب این ساختارها شوند.
ورید کلیوی
ورید کلیوی رگی است که وظیفه انتقال مواد فیلترشده را به خارج از کلیه‌ها بر عهده دارد. هر کلیه دارای یک ورید کلیوی است.
کلیه‌ها در بدن چه نقشی دارند؟
در مقاله کلیه چیست به وظایف اصلی آن می‌پردازیم که شامل موارد زیر است:
- حفظ تعادل مایعات بدن
- تنظیم و فیلتر مواد معدنی خون
- تصفیه مواد غذایی، داروها و سموم بدن
- تولید هورمون‌هایی که به تولید گلبول‌های قرمز خون و یا تنظیم فشار خون کمک می‌کنند
بیماری‌های مرتبط با کلیه ها
در ادامه مقاله کلیه چیست به بیماری‌های شایع مرتبط با کلیه ها آشنا می‌شویم از جمله:
- بیماری مزمن کلیوی یا CKD
- سنگ کلیه
- گلومرولونفریت
- بیماری کلیوی پلی کیستیک
- عفونت مجاری ادراری
- اسیدوز
- اورمی
- کیست کلیوی
بیماری‌های کلیوی چه علائمی دارند؟
بیماری‌های کلیوی می‌توانند باعث طیف وسیعی از علائم مختلف شوند؛ با این حال، از جمله علائم شایع بیماری‌های کلیوی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خستگی
- مشکلات خوابیدن
- عدم توانایی تمرکز
- خشکی و خارش پوست
- افزایش یا کاهش ادرار
- خون در ادرار
- کدر شدن ادرار
- پف‌آلود شدن اطراف چشم‌ها
- تورم پاها
- کاهش اشتها
- کرامپ عضلانی
درصورت بروز هر یک از علائم نامبرده لازم است که پزشک خود را در جریان قرار دهید. در صورت لزوم پزشک تست‌های ضروری برای ارزیابی عملکرد کلیه را برای‌تان درخواست می‌کند.
چگونه از کلیه‌های‌مان محافظت کنیم؟
در ادامه مقاله کلیه چیست باید گفت کلیه‌ها اجزای بسیار مهمی در بدن هستند که درصورت اختلال عملکرد می‌توانند باعث درگیری بسیاری از ارگان‌های حیاتی بدن از جمله قلب شوند. از این رو، مراقبت صحیح از آن‌ها بسیار ضروری است. با انجام کارهای زیر می‌توانید به حفظ سلامتی کلیه‌ها کمک کنید:
1.از مصرف بیش از حد نمک خودداری کنید
مصرف بیش از حد نمک در غذا می‌تواند تعادل مواد معدنی را در خون به هم بریزد. این مسئله می‌تواند عملکرد کلیه را مختل کند. از این رو، خوب است مصرف غذاهای آماده را که نمک زیادی دارند محدود کنید و به جای آن میوه‌ها و سبزیجات تازه را به رژیم غذایی خود اضافه کنید.
2.ورزش کنید
فشار خون بالا یکی از عوامل خطر مهم برای بیماری‌های کلیوی محسوب می‌شود. انجام منظم ورزش حتی به میزان 20 دقیقه در روز می‌تواند تا حد زیادی از وقوع فشار خون بالا پیشگیری کند.
3.داروها را طبق توصیه مصرف کنید
مصرف منظم یا بیش از حد ضدالتهاب‌های غیراستروئیدی از قبیل ایبوبروفن در طولانی مدت می‌تواند منجر به آسیب به کلیه‌ها شود. مصرف گهگاهی این داروها اغلب مشکلی ایجاد نمی‌کند؛ اما اگر بیماری با دردهای مزمن از قبیل آرتریت دارید، لازم است جهت کنترل درد با پزشک خود مشورت کنید.
4.آب بنوشید
مصرف میزان کافی آب به کلیه‌ها کمک می‌کند تا عملکرد مناسبی داشته باشند.
عوامل خطر مرتبط با بیماری‌های کلیوی را بشناسید
عوامل مختلفی هستند که می‌توانند احتمال ابتلا به بیماری‌های کلیوی را در مقاله کلیه چیست افزایش دهند؛ از جمله:
- دیابت
- چاقی
- فشار خون بالا
- سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری‌های کلیوی
نکته پایانی درباره کلیه چیست
کلیه‌ها وظیفه فیلتر کردن خون و پاک کردن آن از مواد زائد را برعهده دارند. علاوه بر این، کلیه‌ها نقش مهمی را در تنظیم آب و الکترولیت در بدن ایفا می‌کنند. بیماری‌های مختلفی هستند که می‌توانند باعث درگیری کلیه‌ها شوند. به همین دلیل، لازم است که مراقبت‌های لازم را جهت حفظ سلامتی کلیه‌ها انجام دهید. درصورتی که از نظر ابتلا به بیماری‌های کلیوی در گروه پرخطر هستید، لازم است به‌طور منظم به پزشک مراجعه کرده و آزمایشات ضروری را در فواصل منظم تکرار کنید.
