رژیم غذایی پر کاری تیروئید به همراه باید و نبایدها

آیا می دانید تغذیه در پرکاری تیروئید تا چه اندازه روی روند بهبود بیماری تاثیر دارد؟ تیروئید غده‌ای به شکل پروانه است که در قسمت جلوی گردن و زیر سیب آدم قرار دارد، در این مقاله از کلینیک غدد تهران درباره آن توضیح خواهیم داد. تیروئید دارای دو لوب جانبی است که با یک پل به نام ایسموس (تنگه) به یکدیگر وصل می‌شوند. این غده همچنین مسئول تولید هورمون تیروئید است که اگر تولید این هورمون بیش‌ازاندازه صورت بگیرید بیماری پرکاری تیروئید ایجاد می‌شود و می‌تواند علائم و عوارض متعددی ایجاد کند. بااین‌حال، در مدیریت این بیماری، علاوه بر دارو، تغذیه مناسب نیز بسیار موثر است که در ادامه با باید و نبایدهای تغذیه در پرکاری تیروئید آشنا می‌شوید اما قبل از آن لازم است در مورد این بیماری بیشتر بدانید.

تغذیه در پرکاری تیروئید : پرکاری تیروئید چیست؟

همانطور که مطرح شد پرکاری تیروئید زمانی اتفاق می‌افتد که هورمون تیروئید در بدن شما زیاد باشد. غده تیروئید بیش‌فعال یا بزرگ‌شده ممکن است هورمون بیشتری تولید کند. هورمون‌های تیروئید T3 و T4 نام دارند که وظایف زیر را به عهده دارند:

• به بدن در استفاده از انرژی کمک می‌کنند.
• به تعادل دمای بدن کمک می‌کنند.
• به مغز، قلب و سایر اندام‌ها کمک می‌کنند تا به‌درستی کار کنند.

برخی از انواع پرکاری تیروئید ممکن است ژنتیکی باشد. در این میان، بیماری گریوز شایع‌ترین علت پرکاری تیروئید است. این بیماری در زنان هفت تا هشت برابر شایع‌تر از مردان است. در برخی موارد، سرطان‌های تیروئید نیز ممکن است باعث پرکاری تیروئید شوند. علائم پرکاری تیروئید عبارت‌اند از:

• کاهش ناگهانی وزن
• افزایش اشتها
• اضطراب، تحریک‌پذیری و عصبی بودن
• تغییرات خلق‌وخو
• مشکل در خوابیدن
• احساس گرما
• تعریق
• ضربان قلب سریع یا تپش قلب
• خستگی و ضعف عضلانی
• لرزش دست
• کار کردن مکرر روده
• نازک شدن پوست
• شکننده و نازک شدن موها
• تغییرات در قاعدگی
• بزرگ شدن غده تیروئید (گواتر)
• تورم گردن
• تغییرات چشم
• قرمز و ضخیم شدن پوست قسمت بالای پا و زانوها

در صورت ابتلا به پرکاری تیروئید، دریافت درمان ضروری است. مقادیر بالای هورمون تیروئید در بدن می‌تواند سمی باشد و در صورت عدم درمان منجر به مشکلات قلبی، پوکی استخوان و موارد دیگر می‌شود. علاوه بر روش‌های پزشکی درمان پرکاری تیروئید، برخی غذاها می‌توانند به سلامت تیروئید کمک کنند و بعضی از اثرات منفی این بیماری را کاهش دهند. در ادامه با چگونگی تغذیه در پرکاری تیروئید آشنا می‌شوید.

مصرف چه غذاهایی به بهبود پرکاری تیروئید کمک می‌کند؟

همانطور که مطرح شد نحوه تغذیه تاثیر بسیار زیادی بر سلامت تیروئید دارد. به همین دلیل درصورتی‌که به پرکاری تیروئید مبتلا هستید لازم است بدانید چه غذاهایی برای شما مفید است. در ادامه با این غذاها آشنا می‌شوید.

غذاهای کم‌ید

ماده معدنی ید در ساخت هورمون‌های تیروئید نقش اساسی دارد؛ بنابراین، رژیم کم‌ید به کاهش هورمون‌های تیروئید کمک می‌کند. این غذاها را به رژیم روزانه خود اضافه کنید:

• نمک بدون ید
• قهوه یا چای (بدون شیر یا خامه‌های لبنی یا سویا)
• سفیده تخم‌مرغ
• میوه تازه یا کنسرو شده
• مغزهای آجیل و نمک بدون نمک
• نان خانگی یا نان‌های پخته‌شده بدون نمک، لبنیات و تخم‌مرغ
• ذرت بوداده با نمک بدون ید
• جو دوسر
• سیب‌زمینی‌ها
• عسل
• شربت افرا

سبزیجات کروسیفروس (cruciferous vegetables)

سبزیجات کروسیفروس و انواع دیگر سبزیجات می‌توانند از استفاده صحیح تیروئید از ید جلوگیری کنند. این سبزیجات می‌توانند برای پرکاری تیروئید مفید باشند:

• جوانه و ریشه‌های گیاه بامبو
• کلم‌برگ
• کلم بروکلی
• جوانه بروکسل
• کاساوا
• گل‌کلم
• کلم پیچ
• خردل
• شلغم زرد

غذاهای حاوی آهن

آهن برای بسیاری از عملکردهای حیاتی بدن ازجمله سلامت تیروئید مهم است. بدن به این ماده معدنی برای انتقال اکسیژن به سلول‌ها نیاز دارد. کمبود آهن با پرکاری تیروئید در ارتباط است؛ بنابراین، مهم است در رژیم غذایی خود، غذاهای حاوی آهن را در نظر بگیرید. برخی از این غذاها عبارت‌اند از:

• لوبیا خشک
• سبزیجات دارای برگ سبز
• عدس
• آجیل و خشکبار
• مرغ و بوقلمون
• گوشت قرمز
• دانه‌ها
• غلات کامل

غذاهای حاوی سلنیوم

غذاهای سرشار از سلنیوم ممکن است به تعادل سطح هورمون تیروئید کمک کنند و از تیروئید در برابر بیماری‌ها محافظت کنند. سلنیوم به جلوگیری از آسیب سلول و سالم نگه‌داشتن تیروئید و سایر بافت‌ها کمک می‌کند. منابع غذایی خوب سلنیوم عبارت‌اند از:

• آجیل برزیلی
• دانه‌های کوسکوس
• دانه‌های چیا
• قارچ
• چای
• گوشت، مانند گوشت گاو و گوشت بره
• برنج
• سبوس جو دو سر
• مرغ و بوقلمون
• دانه‌های آفتابگردان

غذاهای حاوی روی

روی به شما کمک می‌کند از غذا برای تامین انرژی بدن استفاده کنید. این ماده معدنی همچنین به سلامت سیستم ایمنی و تیروئید کمک می‌کند. منابع غذایی روی شامل موارد زیر است:

• گوشت گاو
• نخود
• پودر کاکائو
• بادام‌هندی
• قارچ
• دانه کدوتنبل
• گوشت بره

غذاهای حاوی کلسیم و ویتامین D

پرکاری تیروئید باعث ضعف و شکنندگی استخوان‌ها می‌شود که با درمان می‌توان توده استخوان را بهبود بخشید. ویتامین D و کلسیم برای ساختن استخوان‌های سالم لازم است. غذاهای سرشار از کلسیم عبارت‌اند از:

• اسفناج
• کلم‌برگ
• لوبیا سفید
• کلم پیچ
• بامیه
• آب‌پرتقال غنی‌شده با کلسیم
• شیر بادام
• غلات غنی‌شده با کلسیم

ویتامین D نیز در این غذاهای کم‌ید یافت می‌شود:

• آب‌پرتقال غنی‌شده با ویتامین D
• غلات غنی‌شده با ویتامین D
• جگر گاو
• قارچ
• ماهی چرب

چربی‌های سالم

چربی‌هایی که از غذاهای کامل تهیه‌شده‌اند و تا حد زیادی فرآوری‌نشده هستند، می‌توانند به کاهش التهاب کمک کنند. این امر به محافظت از سلامت تیروئید و تعادل هورمون‌های تیروئید کمک می‌کند؛ بنابراین، استفاده از چربی‌های غیر لبنی در رژیم غذایی کم‌ید اهمیت بسیار زیادی دارد. این چربی‌ها عبارت‌اند از:

• روغن بذر کتان
• روغن‌زیتون
• روغن آووکادو
• روغن نارگیل
• روغن آفتابگردان
• روغن گلرنگ
• آجیل و بذرهای بدون نمک

ادویه‌ها

برخی از ادویه‌ها و گیاهان دارای خواص ضدالتهابی هستند که می‌توانند به محافظت از عملکرد تیروئید و متعادل‌سازی آن کمک کنند. با استفاده از ادویه‌های زیر علاوه بر اینکه به غذای خود طعم می‌دهید، خاصیت آنتی‌اکسیدانی ادویه‌ها را نیز به غذای خود اضافه می‌کنید:

• زردچوبه
• فلفل سبز
• فلفل سیاه

در صورت ابتلا به پرکاری تیروئید از مصرف چه غذاهایی باید اجتناب کنید؟

تا اینجا با غذاهایی آشنا شدید که در صورت ابتلای شما به پرکاری تیروئید می‌توانند برای بدنتان مفید باشند. از سوی دیگر، لازم است بدانید که در این شرایط، ضروری است از مصرف برخی غذاها اجتناب کنید که در ادامه با آن‌ها آشنا می‌شوید.

ید بیش‌ از اندازه

خوردن بیش‌ازحد غذاهای سرشار از ید ممکن است منجر به پرکاری تیروئید می‌شود یا در برخی موارد باعث بدتر شدن این بیماری شود. بر طبق گزارش موسسه ملی بهداشت (NIH)، یک قاشق چای‌خوری نمک یددار حاوی 304 میکروگرم ید است. غذاهای دریایی بیشترین ید را دارند. فقط یک گرم جلبک دریایی حاوی 2/23 میکروگرم یا 02/0 میلی‌گرم ید است.

با توجه به توصیه‌های NIH، دوز ید توصیه‌شده برای هر نفر به‌صورت روزانه حدود 150 میکروگرم (15/0 میلی‌گرم) است. این دوز حتی در رژیم غذایی کم‌ید کمتر نیز هست؛ بنابراین، برای اینکه ید بیش‌ازاندازه‌ای دریافت نکنید مهم است که از مصرف غذاهای دریایی زیر اجتناب کنید:

• ماهی
• جلبک دریایی
• میگو
• خرچنگ‌ها
• سوشی
• کاراگینان (carrageen)
• آگار (agar)
• آلژینات (alginate)

همچنین لازم است از مصرف سایر غذاهایی که ید زیادی دارند خودداری کنید. این غذاها عبارت‌اند از:

• شیر و لبنیات
• پنیر
• زرده تخم‌مرغ
• نمک یددار
• آب یددار
• برخی رنگ‌های خوراکی

برخی داروها نیز دارای ید هستند که عبارت‌اند از:

• آمیودارون (آمیودارون)
• شربت‌های سرفه
• ماده حاجب پزشکی
• مکمل‌های گیاهی یا ویتامین‌ها

غذاهای حاوی گلوتن

در برخی افراد، گلوتن ممکن است با ایجاد التهاب به تیروئید آسیب برساند. حتی اگر به حساسیت یا عدم تحمل گلوتن دچار نیستید، ممکن است محدود کردن غذاهای حاوی گلوتن برای شما مفید باشد؛ بنابراین، مهم است که برچسب محصولات را برای وجود مواد غذایی حاوی گلوتن بررسی کنید. این مواد غذایی عبارت‌اند از:

• گندم
• جو
• مخمر آبجو
• مالت
• چاودار
• چاودم
• سویا

اگرچه سویا حاوی ید نیست، اما مطالعات نشان می‌دهد که مصرف آن موجب مشکل در درمان پرکاری تیروئید در حیوانات می‌شود؛ بنابراین توصیه می‌شود که از مصرف غذاهای حاوی سویا خودداری کنید یا مصرف این غذاها را محدود کنید:

• شیر سویا
• سس سویا
• توفو
• خامه سویا

کافئین

غذاها و نوشیدنی‌های حاوی کافئین مانند قهوه، چای، نوشابه و شکلات می‌توانند علائم پرکاری تیروئید را تشدید کنند و منجر به افزایش اضطراب و تحریک‌پذیری و همچنین عصبی شدن و ضربان قلب سریع شوند. اگر کافئین این تاثیر را بر روی شما نیز می‌گذارد اجتناب از مصرف آن یا محدود کردن مصرف آن می‌تواند برای شما مفید باشد. می‌توانید به‌جای نوشیدنی‌های کافئین‌دار از چای‌های گیاهی و آب طعم‌دار استفاده کنید.

درنهایت، پرکاری تیروئید ممکن است همیشه قابل‌ پیشگیری نباشد اما قابل‌ درمان است. مهم است که در صورت مشاهده علائم این بیماری، به پزشک مراجعه کنید و تمام دستورالعمل‌های او ازجمله مصرف دارو و تغییرات در رژیم غذایی را دنبال کنید. پزشک به شما کمک می‌کند که با ایجاد تغییرات در رژیم غذایی خود بتوانید تعادل هورمون تیروئید را دوباره به دست بیاورید و همچنین، بدن شما در برابر اثرات پرکاری تیروئید محافظت شود.

سعی کردیم در مقاله تغذیه در پرکاری تیروئید بایدها و نبایدهای رژیم غذایی در دوران این بیماری را با شما به اشتراک بگذاریم، با مجله سلامت کلینیک غدد تهران همراه باشید.