عرق کردن روشی است که بدن شما برای خنک شدن و حذف کردن برخی مواد شیمیایی انجام می دهد. عرق که از 99 درصد آب و 1 درصد سدیم و چربی تشکیل شده است، بدن شما را از گرم شدن بیش از حد محافظت می کند. گاهی اوقات تعریق شدید طبیعی است. مثلاً هنگام ورزش کردن، یا دمای بالا یا زمانی که می ترسید؛ اما برای برخی از افراد شرایط و علت عرق زیاد متفاوت است. تجربه عرق کردن غیر عادی می تواند تأثیر عاطفی منفی بر زندگی افراد داشته و باعث اضطراب، دوری از جمع، مشکلات اجتماعی و روانی و احساس ناراحتی در آن ها شود.
عرق کردن زیاد یا هایپرهیدروزیس به معنی تولید و ترشح بیش از حد تعریق از غدد عرقی در پوست است. این غدد باعث ترشح عرق شده و با تبخیر از روی پوست منجر به خنک شدن بدن می شود.
علت هايپرهيدروزيس و یا تعریق بیش از حد، می تواند به عواملی مثل فعالیت فیزیکی، محیط گرم و مرطوب، استرس، تغییرات هورمونی، مصرف موادی مثل قهوه و بیماری ها، بستگی داشته باشد. در غیر این صورت علت عرق زیاد بی دلیل که بیشتر از میزان مورد نیاز بدن است می تواند به دلایل دیگری اتفاق بیافتند.
_____________________________________________________________________
برای مطالعه: طول عمر بیماران هاشیموتو
_____________________________________________________________________
انواع تعریق زیاد بدن
این که چرا زیاد عرق می کنیم ممکن است به دو دلیل اصلی رخ دهد. این دلایل شامل موارد زیر می شوند:
- هایپرهیدروزیس اولیه
- هایپرهیدروزیس ثانویه
هايپرهيدروزيس اوليه
هیپرهیدروزیس کانونی اولیه به تعریق بیش از حدی اطلاق می شود که ناشی از بیماری دیگر و یا از عوارض جانبی دارو ها نیست، بلکه به صورت مجزا خود یک بیماری تلقی می شود. تعریق اولیه در قسمتهای خاصی از بدن که به آن نواحی کانونی گفته می شود، اتفاق افتاده و معمولا متقارن است. به این معنی که هر دو سمت چپ و راست بدن به طور مشابه تحت تأثیر قرار می گیرند.
شایع ترین نواحی کانونی عرق کردن، دست ها، تعریق پاها، عرق کردن زیر بغل و عرق کردن صورت یا سر است. در نظر داشته باشید که اکثر افراد مبتلا به هایپرهیدروزیس در بیش از یک ناحیه تعریق را تجربه می کنند. به ویژه کسانی که کف دست‌هایشان عرق کرده است، تقریباً همیشه پاهایشان نیز عرق می کند. هیپرهیدروزیس کانونی اولیه به ویژه دست ها و پاها اغلب در دوران کودکی یا نوجوانی شروع می شود. افراد مبتلا به این بیماری معمولاً در هنگام خواب دچار تعریق بیش از حد نمی شوند.
هايپرهيدروزيس ثانویه
نوع دیگر این بیماری، هیپرهیدروزیس عمومی ثانویه نامیده می شود. علت عرق زیاد در این نوع ناشی از بیماری دیگر یا عوارض جانبی یک دارو است. به همین دلیل است که با نام ثانویه شناخته می شود. بر خلاف هیپرهیدروزیس کانونی اولیه، افراد مبتلا به نوع ثانویه تعریق را در نواحی بزرگتر بدن (که به عنوان نواحی عمومی توصیف می شود) تجربه می کنند.
یکی دیگر از تفاوت های کلیدی بین دو نوع هیپرهیدروزیس این است که افراد مبتلا به نوع عمومی ثانویه، علائم تعریق خود را هنگام خواب تجربه می کنند. در این نوع هايپرهيدروزيس، تعریق بیش از حد معمولاً در بزرگسالی شروع می شود، در حالی که هایپرهیدروزیس اولیه در دوران کودکی یا نوجوانی رخ می دهد. یافتن یک درمان بالقوه برای تعریق بیش از حد ثانویه اغلب مستلزم این است که ابتدا مشخص شود که چه بیماری زمینه ای یا دارویی (در صورت وجود) ممکن است ریشه مشکل باشد.
علائم عرق کردن زیاد
علائم عرق کردن زیاد یا هایپرهیدروزیس می تواند شامل موارد مختلفی باشد. وقتی به این مشکل دچار شوید عرق شما دو طرفه و نسبتاً متقارن است، به این معنی که در هر دو طرف بدنتان یکسان عرق می کند. همچنین شما حداقل یک دوره تعریق شدید در هفته را تجربه می کنید. علت تعریق زیاد بدن شامل موارد مختلفی است که در ادامه آن ها بررسی می کنیم.
دیابت
بسیاری از بیماری های پزشکی، مانند دیابت و مصرف دارو های مورد نیاز آن ها، ممکن است باعث علت عرق زیاد پیشانی و بدن شما شده و هیپرهیدروزیس ثانویه رخ دهد. علت این تعریق میتواند ناشی از افت قند یا اختلال سیستم عصبی کنترل کننده تعریق بدن در اثر دیابت طولانی مدت باشد.
یائسگی
گر گرفتگی ناشی از یائسگی باعث ترشح عرق و انتقال حرارت از بدن می شود. در برخی افراد، ممکن است ضربان قلب شدیدتر شده یا با احساس لرزش نیز همراه باشد.
بیماری قلبی
اگر عرق سرد همراه با درد آنژینی باشد، احتمال حمله قلبی بالا می رود که همراه با احساس ضعف، بی حالی، سرگیجه و تپش قلب است. همچنین اگر ترشح عرق با تنگی نفس و احساس خستگی همراه باشد، احتمال نارسایی قلبی وجود دارد.
عفونت
یک علت عرق زیاد، عفونت های مختلف در بدن است. برخی عفونت ها مانند سل و تب مالت با عرق شبانه مرتبط هستند. علاوه بر آن، عفونت های باکتریایی مانند اندوکاردیت (التهاب دریچه‌های قلب)، استئومیلیت (التهاب استخوان)، مالاریا و آبسه ها نیز می توانند منجر به ترشح شبانه عرق شوند، البته این بیماری ها علایم دیگری نیز دارند که برای هر بیماری علایم متفاوتی وجود دارد.
استفاده از بعضی از داروها
استفاده از برخی داروهای ضد افسردگی، دارو های تنظیم فشار خون، داروهای ضد تشنج، دارو های ضد آلرژی (آنتی‌هیستامین‌ها) و بعضی داروهای دیگر منجر به تعرق غیرعادی می شوند.
اعتیاد
وقتی‌که فرد معتاد، مواد مخدر یا الکل مصرف می کند، سیستم عصبی مرکزی تحت تأثیر قرار گرفته و ممکن است به دلیل تنش های فیزیولوژیکی و تنظیم غدد ترشحی، عرق زیاد ایجاد شود.
کاهش هورمون مردانه
همانند یائسگی در بانوان ، در مردان نیز کاهش هورمون مردانه (تستسترون) میتواند علایم مثل یائسگی زنانه یعنی گرگرفتگی و تعریق بیش از حد ایجاد کند
پرکاری تیروئید
پرکاری تیروئید با افزایش هورمورن های ترشح شده از تیروئید تعریف میشود و میتواند نشانه هایی مثل تعریق بیش از حد، تپش قلب، کاهش وزن و … داشته باشد
عوارض تعریق زیاد
عوارض متعددی وجود دارد که افراد مبتلا به هایپرهیدروزیس ممکن است تجربه کنند. برخی از این عوارض شامل مسائل اجتماعی و عاطفی شامل خجالت از بوی بدن به علت عرق زیاد زیر بغل و انزوای اجتماعی است. علائم این بیماری در برخی از افراد به قدری شدید است که از فعالیت‌های اجتماعی دور شده و از اضطراب شدید ناشی از این اختلال رنج می برند.
بوی نا مطبوع در ناحیه زیربغل، رطوبت دست ها در تماس با مواد، مختل شدن فعالیت های روزانه به علت عرق زیاد و خیس شدن لباس ها و کفش ها به شکل غرعادی از علائم این مشکل هستند. همچنین عوارض زیر ممکن است به علت عرق زیاد رخ دهد که شامل موارد زیر می شوند:
- افسردگی
- کمبود مایعات
- التهاب پوست و عفونت
- سرخی و تحریک پوست
- اختلال در جذب مواد معدنی
تشخیص هايپرهيدروزيس
نحوه تشخیص هايپرهيدروزيس عمدتاً بر اساس ارزیابی علائم بالینی و تاریخچه بیماری صورت می گیرد. برای تشخیص دقیق تر علت عرق زیاد، پزشک ممکن است از شما سؤالاتی در مورد علائم و شدت تعریق، مناطق مشکل دار و شرایطی که تعریق افزایش می یابد، بپرسد.
همچنین موضوعاتی مثل تاریخچه خانوادگی، داروهایی که مصرف می کنید و سایر عوامل مرتبط با سلامتی نیز جزو موضوعات مهم هستند. علاوه بر مصاحبه پزشکی، معاینه فیزیکی، آزمایش سازگاری ترشح عرق و آزمایش های تشخیصی مختلف نیز برای تشخیص استفاده می شوند.
درمان تعریق زیاد
رفع مشکل تعریق زیاد ممکن است بسته به علت و شدت بیماری، درمان‌های مختلفی داشته باشد که در ادامه آن ها را بررسی می کنیم.
داروها: استفاده از دارو های معین برای کنترل تعریق زیاد، طبق دستور پزشک
تغییرات در سبک زندگی: استفاده از لباس های خنک، تغذیه مناسب و ورزش های آرامشی مثل یوگا
استفاده از مواد محافظتی: ضد عرق ها (آنتی پرسپیرانت‌ها)، پودر های جذب کننده رطوبت، لوسیون ها و کرم های خاص
روش‌های پزشکی: بهره بردن از روش های پزشکی مثل تزریق بوتاکس در ناحیه درگیر یا جراحی مانند عمل تقلیل غدد عرقی (ETS) در مواقع شدید و پایان دهی به مصرف دارو طبق نظر پزشک
هیپرهیدروزیس معمولاً درمانی طولانی مدت دارد، اما در برخی از افراد این درمان سریع تر اتفاق افتاده و می توانند به زندگی عادی بازگردند.
آیا هیپرهیدروزیس به صورت ژنتیکی منتقل می شود؟
هیپرهیدروزیس به عوامل مختلفی از جمله ژنتیک بستگی دارد. در واقع در بیشتر موارد، هیپرهیدروزیس اولیه به صورت ارثی و ژنتیکی منتقل می شود. این بدان معناست که اگر یکی از والدین یا هر دوی آن ها دچار هیپرهیدروزیس اولیه باشند، احتمال دارد که فرزندانشان نیز این علائم را داشته باشند.
در واقع وقتی در خانواده ای افراد مختلف مبتلا به هیپرهیدروزیس اولیه هستند، احتمال وجود یک عامل ژنتیکی برای انتقال این وضعیت بالاست. اگرچه دقیقاً کدام ژن یا ژن ها در انتقال هیپرهیدروزیس نقش دارند، هنوز به طور دقیق مشخص نشده است.
به عنوان مثال، یک شخص ممکن است ژن های هیپرهیدروزیس را داشته اما در محیطی خاص، نشانه عرق کردن زیاد در او دیده نشود و یا بالعکس. به همین دلیل است که مشاوره با یک پزشک متخصص در تشخیص و مدیریت هیپرهیدروزیس مفید است.
برای عرق کردن زیاد چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
با شروع هرگونه علائم تعریق غیرعادی که باعث ایجاد ناراحتی یا مشکلات مرتبط با کیفیت زندگی شده باشد، بهتر است نسبت به درمان هايپرهيدروزيس اقدام کنید. همه مشکلات خود را بدون خجالت با پزشک خود در میان بگذارید. قبل از شروع درمان هایپرهیدروزیس، مطمئن شوید که عوارض جانبی احتمالی درمان را کاملاً درک کرده اید. از آنجا که تشخیص دقیق و درمان مناسب اهمیت بسیاری دارد، بهتر است به یک کلینیک حرفه ای با پزشکان فوق تخصص مراجعه کرده تا تشخیص درست و راهنمایی صحیح انجام شود.
کلینیک دیابت و غدد با سال ها تجربه و همراهی تیم پزشکان فوق تخصص و حرفه ای فعالیت می کند. مشاوران ما آماده ارائه هرگونه راهنمایی در مورد تشخیص و درمان مشکل شما هستند. این مرکز امکان دریافت خدمات به شکل آنلاین را نیز برای مراجعین محترم فراهم کرده است.
